Benzersiz bir hormon tedavisi, zihinsel zorlukları olan Down sendromlu hastalara yardımcı olabilir. Pilot çalışmada, pulsatil gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) tedavisi yedi erkek Down hastasında bilişsel işlevi iyileştirdi. Ekip, Science dergisinde fareler kullanılarak yapılan araştırmanın yöntemin etkisini doğruladığını bildirdi. Bu durum daha fazla araştırmayla kanıtlanırsa, yöntem Down hastaları için potansiyel bir tedavi olabilir.
Embriyonik hücrelerin bölünmesindeki bir hata Down sendromuna neden olur. Kromozom 21'in sadece iki değil, üç kopyası oluşuyor. Trizomi-21, 800 çocuktan birini etkileyen ve hem fiziksel hem de zihinsel gelişimleri üzerinde etkisi olan genetik bir bozukluktur. Planlama, hafıza, konsantrasyon ve soyut düşünme ile ilgili sorunlara sık rastlanır ve birçok kişide hızlı zihinsel bozulma görülür.
Zihinsel engelin en sık görülen genetik nedeni trizomi-21'dir. Bununla birlikte, mevcut tedaviler az sayıdadır ve etkinliği tartışmalıdır.
Gonadotropin Salgılatan Hormonun İşlevi
Ancak işler artık değişiyor olabilir. Manfredi-Lozano ve meslektaşları, bilişsel eksikliklerin yanı sıra bunların potansiyel nedenlerini de ele alacak bir yöntem keşfetti. Down sendromlu hastalarda genellikle ergenlik ve kısırlıktan sonra gelişen koku alma anormalliklerinin olduğunun keşfedilmesi, bu çalışma için katalizör görevi gördü. Her ikisinin de gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) adı verilen belirli bir hormonun etkisiyle güçlü bir bağlantısı vardır.
Hipotalamustaki özelleşmiş beyin hücreleri, seks hormonlarının oluşumunu büyük ölçüde kontrol eden GnRH salgılar. Ancak son araştırmalar, bu hormonun aynı zamanda bir dizi beyin faaliyetini de etkilediğini ve daha yüksek zihinsel performans üzerinde bir etkisi olabileceğini gösteriyor. Manfredi-Lozano ve çalışma arkadaşları bu konuda yardımcı olmak için devreye girdi. GnRH'nin Down sendromunun bazı zihinsel ve fiziksel semptomlarında da rol oynayabileceğini düşünüyorlar.
GnRH Ayrıca Beynin Çalışma Şeklini de Etkiler
Araştırmacılar başlangıçta Down sendromlu farelerin beyinlerine baktılar. Bu hayvanların GnRH üreten nöronlarının aktivitesinin değiştiğini keşfettiler. Bu durum hipotalamustaki nöronların yanı sıra, biliş ve hafıza ile ilişkili iki bölge olan serebral korteks ve hipokampustaki hormon üreten beyin hücrelerini de etkiledi.
Ek araştırmalar, bu nöronların anormalliklerinin ve ürettikleri hormonların farelerin fiziksel gelişiminin yanı sıra bilişsel gelişimleri üzerinde de etkili olduğunu ortaya koydu: Test hayvanlarında GnRH geninin ifadesi yapay olarak baskılandığında, etkilenen fareler trizomili farelerle aynı bilişsel bozuklukları ve koku alma bozukluklarını sergiledi.
Araştırma, bilişsel ve koku alma işlevlerinde GnRH için beklenmedik bir işlevi ortaya koyuyor. GnRH ve reseptörünün beynin hipotalamus dışındaki bölgelerinde ifade edilmesi bu etkilerle doğrudan ilişkilidir.
Pulsatil Hormonlar Bilişsel Bozukluğu Olan Farelere Yardımcı Oluyor
Ancak bu, işlevsiz nöronal hormon üretimi düzeltilebilirse, Down sendromuyla ilişkili zihinsel eksikliklerin de kısmen tedavi edilebileceği anlamına geliyor. Araştırmacılar bunu, farelerin derisinin altına, GnRH üreten beyin hücreleri gibi hormonu düzenli patlamalar halinde salgılayan bir pompa yerleştirerek başardı. Araştırmacılara göre, farelerin öğrenme ve hafıza eksiklikleri 15 gün sonra önemli ölçüde iyileşti.
Peki bu Down sendromlu insanlara da yardımcı olacak mı? GnRH puls terapisi bir süredir insanlarda kullanım için lisanslıdır ve GnRH yetersizliğinin neden olduğu kısırlığı tedavi etmek için kullanılmaktadır. Bu da bilim insanlarına Down sendromundan etkilenmiş yedi erkek katılımcı ile bir pilot çalışma gerçekleştirme şansı verdi. Yedi Down hastasından dördü aynı zamanda konuşmayı anlamakta güçlük çekiyordu ve yedisinde de önemli bilişsel anormallikler ve koku alma sorunları vardı.
Pilot çalışmadaki yedi hastanın hepsinin derisinin altına, her iki saatte bir GnRH hormonu dozajı sağlayan küçük bir pompa yerleştirildi. Yedi hastanın zihinsel becerileri altı ay sonra araştırmacılar tarafından standart testler kullanılarak bir kez daha değerlendirildi.
Sonuçlar
Sonuç olarak, yedi kişiden altısının bilişsel yetenekleri artmıştır. Bu durum yürütücü işlevler, dikkat, yürütücü görsel-uzamsal görevler ve epizodik bellekte fark edilmiştir. Hedefe yönelik eylem planlama, karar verme ve öz denetim gibi daha üst düzey bilişsel süreçler yürütme işlevlerine dahildir. Pulsatil hormon tedavisi dilsel kavrayışı da artırmıştır.
Hormon tedavisinin bu faydalı etkisi, fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme kullanan beyin fonksiyonu çalışmalarında da görülmektedir. GnRH tedavisini takiben, yedi deneğin korteks ve hipokampus dahil olmak üzere düşünme ve hafıza için çok önemli olan bazı beyin bölgelerinin bağlantıları artmıştır.
Terapi Çok Şey Vaat Ediyor
Çalışmaya göre, bu bulgular Down sendromlu kişilerde, en azından menopoz sonrası erkek ve kadınlarda, bu tür pulsatil hormon tedavisinin potansiyel avantajına işaret etmektedir. Bu tür ilaçlar, üreme çağındaki kadınlarda adet döngüsünün kontrolünü etkileyerek onları kısır hale getirebilir. Bu nedenle, GnRH ilaçlarının kadın hastalar üzerindeki etkilerinin incelenmesi çok önemli olacaktır. Bulgular, yöntemle ilgili çok merkezli araştırmaların başlatılması için yeterli gerekçeyi sağlamaktadır.
GnRH'nin bilişsel güçlendirici bir etkiye sahip olduğuna dair bu şaşırtıcı bulgu çok şey vaat ediyor. Down sendromlu hastaların bilişsel bozukluklarının tedavisine yönelik yeni bir yaklaşım, pulsatil GnRH tedavisini içerebilir.
