İnsanlık tarihinde bazı imparatorluklar diğerlerinden çok daha geniş topraklara sahip oldular. Eski bir deyişle, Britanya İmparatorluğu'nun bir veya daha fazla bölgesinde güneş her zaman tepede olmuştur. Toprakları dünyanın her noktasına ulaştı ancak tarihin tek büyük imparatorluğu o değildi. Moğollar tarihte tek bir sınır parçası içinde en büyük toprağa sahip ulus olmuştur. İmparatorluk tanımı değişkendir. Bir imparatorluk bir devletten, birden fazla devletten ya da ülke gruplarından oluşabilir. Ancak genellikle etnik, kültürel, ulusal ve dini unsurların bir birleşimi olurlar. Bu nedenle bir imparatorluğun büyüklüğünü ölçmek kimi zaman zorlu olur. Aşağıda yüzölçümü yönüyle tarihin en büyük imparatorlukları yer alıyor.
Portekiz İmparatorluğu: 10,4 milyon km2 (19. yy)
1815'te Portekiz İmparatorluğu dört milyon kilometrekare idi. Bugün Brezilya, Mozambik, Zambiya ve Zimbabve olarak bilinen bölgeleri ve de Afrika'daki bazı noktaları kapsıyordu. Tarihte böylesine büyük kara parçasına sahip ilk imparatorluklardan biridir. 20. yüzyıldan itibaren imparatorluğun bazı parçaları bağımsızlık kazanmaya başladı. Portekiz 1999'da Makao'yu Çin'e verdi ve böylece imparatorluk son bulmuş oldu.
Yuan Hanedanı: 11 milyon km2 (1271-1368)
Kubilay Han tarafından kurulan Yuan İmparatorluğu, Moğol İmparatorluğu'nu devamı olarak görülür. Zaman içinde görkemli bir Çin hanedanı haline geldi ve 11 milyon kilometrekarelik toprak parçasını kontrolü altına aldı. Moğol Barışı (Pax Mongolica) sistemi hanedanın ticari, kültürel ve bilimsel olarak büyümesini sağladı. Yuan bu dönemde Batı Moğolistan Hanlığı ile barış içinde kalmıştır.
Abbasiler: 11,1 milyon km2 (MS 9. yy)
Abbasiler geniş ve güçlü Arap İmparatorluğu'nun parçasıydı. Abbasîler MS 750'de Emevî halifeliğini devraldı. Bugün Orta Doğu, Orta Asya, Güney Avrupa ve Kuzey Afrika olarak tanınan bölümlerin hakimiydiler. İmparatorluk ismini Hazreti Muhammed'in en genç amcası olan Abbas El Abdül Muttalib'den alır.
Emeviler: 11,1 milyon km2 (651-750)
Emevi Hanedanı Suriye, Şam, Mağrip, İber Yarımadası, Sind, Pencap, Mâverâünnehir ve Kafkasya'ya kadar uzanmıştır. Tüm bu bölgelerde 62 milyon insan yaşamaktaydı (dünya nüfusunun yüzde 29'uydu). 11.1 milyon kilometrekarelik alanı kapsayan Emevî imparatorluğu laikti.
İnsanlık tarihinde en büyük imparatorluk hangisidir?
Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda hüküm sürmüş tarihin en büyük bitişik topraklı imparatorluğudur. İmparatorluk, Kuzeydoğu Asya'da bulunan göçebe kabilelerin bir araya gelmesiyle kurulmuştu.
İkinci Fransız İmparatorluğu: 11,5 milyon km2 (1534-1980)
Fransa, I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı arasında muazzam bir büyüme ve gelişme göstermiştir. Fransızlar 1920'lerin başındaki I. Dünya Savaşı'nda Müttefik güçlerin yardımıyla Almanya'yı yendi. 1924 yılına gelindiğinde, tarımsal ve endüstriyel üretim araçları yaygın bir şekilde gelişmişti. Büyük Buhran 1931'de ülkeyi vurdu. 1931'den sonra yüksek düzeyde işsizlik ve politik huzursuzluk ulusal bir sorun haline geldi. Bir zamanlar Avrupa'dan Afrika'ya, Kuzey Amerika'dan Asya'ya uzanan Fransız İmparatorluğu, 20. yüzyılın ortalarında sömürgeciliği terk etmeye başladı.
İspanyol İmparatorluğu: 13,7 milyon km2 (1492-1975)
İspanyol İmparatorluğu, Amerika, Asya, Afrika, Okyanusya, Büyük Antiller, Güney Amerika ve Filipinler gibi bazı Pasifik Okyanusu Takımadaları'na dağılmış İspanya monarşisinin kolonileri ve topraklarından oluşuyordu. İspanyol İmparatorluğu, Atlas (Atlantik), Hint ve Pasifik denizlerinde ticaret yapabilmek için okyanuslara hükmediyor ve Avrupa'da savaşlar veriyordu. Büyüklüğüne rağmen sürekli olarak toprak, ticaret veya din üzerine karşıt güçlerle savaşmıştır.
Çing (Qing) Hanedanı: 14,7 milyon km2 (1644-1917)
Qing Hanedanı, Çin'deki son emperyalist yönetim oldu. İmparatorluk Kangxi'nin öncülüğünde sosyal, ekonomik ve politik anlamda dünya gücü haline geldi. 18. yüzyılın başlarında toprakları 13 milyon kilometrekareye ulaşmıştır. Ulus Yongzheng'in yönetiminde modern bir devlet haline geldi. Konfüçyüs ortodoksisini benimsedi ve 1723'te Hristiyanlığı yasakladı.
Rusya İmparatorluğu: 22,8 milyon km2 (1721-1917)
Rusya İmparatorluğu; Moskova, St. Petersburg, Rus Polonyası, orta Avrupa Rus bölgeleri, Baltık şehirleri, alt Dinyeper, Don nehirleri ve Güney Ural Dağları boyunca uzanan bölgeleri içine almıştır. Toplam 22.8 milyon kilometrekarelik bir alanı kapsadı. 1861'de çıkartılan bir yasa ile köylülere üzerinde çalıştıkları topraklara sahip olma hakkı verildi. Böylece köylüler ilk kez toprak sahiplerine bağımlı olmaktan kurtuldu. Çiftçiler kırsal nüfusun beşte birini oluşturduğundan bu karar Rusya'yı dünyadaki en büyük tahıl üreticisi ve ihracatçısı haline getirmiştir.
Moğol İmparatorluğu: 24 milyon km2 (1206-1368)
Moğol İmparatorluğu 1280'lerden itibaren 24 milyon kilometrekarelik alanla insanlık tarihindeki en büyük bitişik imparatorluktur. İmparatorluk, Orta Asya'nın bozkırlarını kapladı, daha sonra Japonya Denizi'ne, Orta Avrupa'ya, ardından batıda Levant ve Arabistan'a uzandı. Ülke Kuzeyde Sibirya'ya, güneyde ve doğuda Hindiçin, İran Platosu ve Hindistan alt kıtasına kadar dayanmıştır. Moğol İmparatorluğu, Cengiz Han tarafından 1206 yılında göçebe kabilelerin birleştirilmesiyle kurulmuştur.
Britanya İmparatorluğu: 35,5 milyon km2 (1497-1997)
Britanya İmparatorluğu himayelerden, sömürgelerden, kolonilerden, mandalardan ve bölgelerden oluşuyordu. 1920'lere gelindiğinde, egemenliğinin zirvesine ulaşan imparatorluk, her kıtada toprağa sahipti. Toplam 13 milyon kilometrekareyi (dünya alanının %24'ü) kapladı. Güney Afrika Birliği, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda Birliği, Kenya, Nijerya, Hindistan, Mısır, Sudan, Burma ve Singapur gibi kolonilerin tümü hepsi Londra'dan yönetildi. Rakip tanımayan İngiliz deniz gücü dünyadaki önemli deniz ticaret yollarının çoğuna hükmetti. Asya ve Latin Amerika'ya açılan birçok ulaşım yolunu da kontrolü altına aldı.
Yüzölçümü En Geniş İmparatorlukların Listesi:
Ülke | Zirve yılı | Yüzölçümü |
---|---|---|
1. Britanya İmparatorluğu | 1920 | 35,5 milyon km2 |
2. Moğol İmparatorluğu | 1270 | 24 milyon km2 |
3. Rus İmparatorluğu | 1895 | 22,8 milyon km2 |
4. Çing Hanedanı | 1790 | 14,7 milyon km2 |
5. İspanyol İmparatorluğu | 1810 | 13,7 milyon km2 |
6. İkinci Fransız İmparatorluğu | 1920 | 11,5 milyon km2 |
7. Abbâsî Halifeliği | 750 | 11,1 milyon km2 |
8. Emevî Halifeliği | 720 | 11,1 milyon km2 |
9. Yuan Hanedanı | 1310 | 11 milyon km2 |
10. Portekiz İmparatorluğu | 1815 | 10,4 milyon km2 |
11. Büyük Hun İmparatorluğu | MÖ 176 | 9 milyon km2 |
12. Brezilya İmparatorluğu | 1889 | 8,3 milyon km2 |
13. Doğu Han Hanedanı | 100 | 6,5 milyon km2 |
14. Ming Hanedanı | 1450 | 6,5 milyon km2 |
15. Râşidîn Halifeliği | 1450 | 6,4 milyon km2 |
16. Göktürk Kağanlığı | 557 | 6 milyon km2 |
17. Altın Orda Kağanlığı | 1310 | 6 milyon km2 |
18. Kuzey Han Hanedanı | MÖ 50 | 6 milyon km2 |
19. Ahameniş İmparatorluğu | MÖ 500 | 5,5 milyon km2 |
20. Tang Hanedanı | 715 | 5,4 milyon km2 |
21. Makedonya İmparatorluğu | MÖ 323 | 5,2 milyon km2 |
22. Osmanlı İmparatorluğu | 1683 | 5,2 milyon km2 |
23. Maurya İmparatorluğu | MÖ 250 | 5 milyon km2 |
24. Roma İmparatorluğu | 117 | 5 milyon km2 |
25. Tibet İmparatorluğu | 800 | 4,6 milyon km2 |