İngilizce ve İspanyolcanın neden öğrenilmesi gereken en önemli diller arasında sayıldığını hiç düşündünüz mü? Dünyada yaygın olarak kullanılmalarının nedeni nedir? Cevap elbette sömürgecilik.
Sömürgecilik kavramını ve insanlık tarihi üzerindeki derin etkisini anlamak için kendinizi bir lise öğrencisi olarak hayal edin. Her sınıfta, moda veya trend olarak algılanan bir grup birey olma eğilimindedir ve hareketleri genellikle önemli olarak kabul edilir. Diğer öğrenciler de aynı derecede modaya uygun veya popüler olarak algılanmak için onların davranışlarını taklit etmeye çalışabilir.
Örneğin okul ortamlarında, inek olarak algılanan bireylerin katkılarının, popüler grup tarafından onaylanmadıkları sürece akranları tarafından önemli görülmediği sıklıkla gözlemlenir.
Bir nevi sömürgecilik de küresel bir lise gibidir. Burada Avrupa popüler olan gruptur.
Başkaları üzerinde egemenlik kuran bir grup ya da ulus genellikle sömürgeci güç ya da emperyal güç olarak adlandırılır. Buna karşılık, bu tür bir hakimiyete maruz kalan ulus genellikle koloni olarak adlandırılır. Sömürgeleştirme, sömürgeci devletlerin güçlerini kullanarak diğer ulusları kendi çıkarları için sömürmesi, kültürlerini, dinlerini ve eğitimlerini empoze etmesi, kaynaklarını kullanması ve hatta potansiyel olarak fiziksel yerleşimler kurması anlamına gelir.
Ülkelerin Diğer Toplumları Sömürgeleştirme Adımları
1914 yılına gelindiğinde, dünya genelindeki ulusların çoğu Avrupalı güçler tarafından sömürgeleştirilmişti. Temel amaç, küresel bir süper güç statüsü elde etmek ve uluslararası toplum üzerinde hakimiyet kurmaktı. Sonuç olarak, aralarında İtalya, Portekiz, Yunanistan, İspanya, İngiltere ve Almanya'nın da bulunduğu birçok Avrupa ülkesi sömürge edinme sürecini başlatmış ve bu da sömürgelerin küresel olarak paylaşılmasıyla sonuçlanmıştır.
Böylece Asya ve Afrika'da önemli sayıda ülke sömürge haline geldi. Avustralya, kaçışı neredeyse imkansız kılan ada coğrafyası nedeniyle İngiliz yetkililerin ikamet edebileceği ve cezaevi olarak kullanabileceği bir yerleşim kolonisi olarak kurulmuştur.
Keşifler Çağı, Avrupalı ulusların yeni ticaret yolları aradığı döneme işaret etmektedir. Bu dönemde Kristof Kolomb ve Vasco Da Gama gibi kaşifler yeni topraklar görmüştür. Avrupalılar, yerli kabilelerin Avrupalılar için temel bir ilke olan toprak mülkiyeti kavramını benimsememeleri sayesinde bu toprakları elde edebilmişlerdir.
Yerli kabileler Avrupalılar tarafından vahşiler, yamyamlar ve barbarlar olarak algılandı. Daha sonra Avrupalılar ticaret bahanesiyle bu yeni toprakları istila etmeye başladılar ve bu topraklar üzerinde mülkiyet iddiasında bulundular.
Avrupalıların fetihleri, yerli halkları medenileştirmek amacıyla dini gerekçeler kisvesi altında ustaca gizlendi. Bu, Avrupa'nın ahlaki sorumluluğu bahanesiyle yapıldı ve Hristiyanlığın yayılmasıyla sonuçlandı.
Amerika ve Afrika'daki yerli kabileler yüzyıllar boyunca doğaya tapmış, ancak daha sonra baskı yoluyla Hristiyanlığı benimsemeye zorlanmışlardır. Bu, Hristiyanlığın önemli bir küresel din olarak kabul edilmesinin nedenlerinden biridir.
Sömürgecilik Bir Lanet mi Yoksa Bir Lütuf muydu?
Sömürgecilerin paradoksal bir şekilde uygarlık dışı davranışlarına rağmen birkaç faydayı kabul ederek başlayalım. Sömürgeciler, sömürgelerinde altyapıya, ticarete, tıbbi tesislere ve teknolojik ilerlemelere yatırım yaptılar. Demokratik yönetim sistemlerinin kurulmasını kolaylaştırdılar ve okuryazarlığı teşvik ettiler.
Yerli kabilelere karşı din bahanesiyle birçok askeri eylem gerçekleştirildi. İspanyol egemenliği döneminde Hispaniola bölgesinin nüfusu 250.000'den 15.000 kişiye kadar önemli bir düşüş yaşadı. Benzer silahlı çatışma örnekleri Afrika'da ve sömürgeleştirmeye direnmeye çalışan diğer bölgelerde de görülmüştür.
Hepimiz Siyah Köleliğin ve bu insanların yıllar boyunca maruz kaldığı ırkçılık, kölelik ve insanlıktan çıkarılmanın farkındayız.
Yerli halklar Avrupa kökenli kişiler tarafından köleleştirildi ya da özellikle küresel savaşlar sırasında askeri çatışmalarda hizmet etmek üzere askere alındı. Beyaz kültürün, eğitimin ve dinin beyaz olmayan insanlara dayatılması onların rızası olmadan gerçekleştirilmiştir.
Sömürgeleştirme sürecinin sadece fiziksel topraklar üzerinde değil, aynı zamanda etkilenen bireylerin zihinsel refahı üzerinde de önemli bir psikolojik etkisi olmuştur. Sömürgeciler, beyaz nüfusa kıyasla aşağılık duygusu yaşamış, bu da öz saygıları ve kültürel değerleri üzerinde zararlı bir etkiye yol açmıştır.
Günümüzde Hala Sömürge Olan Ülke ve Bölgeler
Sömürgeciler ve sömürgeleştirilmiş bölgeler arasındaki sayısız çatışmanın ardından, 20. yüzyılda önemli bir dekolonizasyon hareketi ortaya çıktı ve birçok ulusun sömürge yönetiminden kurtulması ve özerk statülerinin kurulmasıyla sonuçlandı. Birleşmiş Milletler'in 1945 yılında kurulmasının ardından, tüm ulusların topraklarını koruyan ve küresel barışı destekleyen siyasi bir dönüşüm yaşanmıştır.
Bununla birlikte, şu anda Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa tarafından sömürge yönetimi altında tutulan 16 bölge olduğunu belirtmek gerekir. Bu ilişkiler genellikle artık sömürgecilik olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu bölgeler, özyönetimden yoksun olmaları nedeniyle şu anda NSGT (Non-Self-Governing Territories) olarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma yaklaşık 2 milyon kişiyi sömürge yönetimine tabi tutmaktadır.
Bu grupta yer alan bölgeler arasında Falkland Adaları, Bermuda, Cayman Adaları, Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları, Cebelitarık, Fransız Polinezyası, Guam ve diğer yerler bulunmaktadır.
Bu bölgeler, dünya haritası üzerindeki küçük işaretler olmaktan ziyade, sömürgeciler için önemli ekonomik öneme sahiptir. Cayman Adaları ve Bermuda kişi başına düşen GSYİH açısından ilk on ülke arasında yer alırken, Guam bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Cebelitarık ve Falkland Adaları'nı çevreleyen diplomatik anlaşmazlıklar, bu ülkelerin dekolonizasyon çabalarını zora sokmaktadır.
Sömürgecilik, stratejik ve çıkar amaçlı bir güç kullanımı olarak nitelendirilebilir. Fiziksel dekolonizasyona ek olarak, kolonileştirilmiş bireylerin zihinlerinin dekolonizasyonunu da dikkate almak zorunludur. Sömürgeciliğin mağdurların hafızası ve tutumları üzerindeki kalıcı etkisi önemli bir endişe kaynağıdır, zira pek çok kişi travmatik deneyimlerden kurtulma mücadelesi vermeye devam etmektedir.
Kaynaklar:
