Keçilerin göz bebeği neden dikdörtgendir? Keçilerin parlak ışıkta daha dikdörtgen hale gelen yatay, oval şekilli göz bebekleri var. Vahşi doğada avlanma olasılığı yüksek olan keçiler ve diğer birçok hayvan, bu tuhaf görünümlü uyarlamayı taşıyor. Hayvanlarda göz bebeği şekilleri pek çok çeşitlilik gösterir. Bazı türlerin, dikey yönde yumurta veya yarık biçimli göz bebekleri var. Hayvanların göz bebeği şeklinin beslenme davranışı ve aktivite döngüsüyle ilişkili olduğu biliniyor.
Bazı araştırmacılar tüm otoburların yatay göz bebeğine, tüm etoburların ise dikey göz bebeğine sahip olduğunu öne sürer. Diğerleri ise dikey göz bebeğinin gece hayvanlarının özelliği olduğunu, yatay olarak uzun, dairesel göz bebeğinin gündüz türlerinde yaygın olduğunu iddia eder. Keçilerin yatay yönelimli, dikdörtgen şekilli göz bebeğine sahip olmasının etkileyici nedenleri var.
Geniş Yanal Görüş Veriyor
Keçiler gibi, dikdörtgen göz bebeği olan hayvanların çoğu otoburdur. Otçulların başka hayvanlar tarafından avlanması muhtemeldir. Bu nedenle yakalanmamak için yaklaşan potansiyel avcıları tespit edebilmeleri gerekir.
Çevresel görüşü artıran yatay göz bebeği keçi gibi hayvanların her iki tarafı da görmesine yardımcı oluyor. Dikdörtgen göz bebeği sayesinde yanlardan yaklaşan yırtıcıları başlarını çevirmeden görebilirler.
Aynı Anda Birkaç Yönü Görmelerini Sağlıyor
Yatay göz bebeğine ek olarak, keçilerin yanal olarak yerleştirilmiş gözleri var. Tüm bu özellikleri yaklaşan yırtıcıları tespit etmesine ve hızla kaçabilmesine yardımcı oluyor. Dikdörtgen göz bebeği çeşitli yönlerden yaklaşan yırtıcıları tespit etmek için panoramik görüş sağlarken, aynı esnada engebeli zeminde hızla koşabilecek kadar net biçimde ileriyi gösterir.
Yatay Düzlemde Bulanıklığı Azaltıyor
Dar bir dairesel göz bebeğine sahip olmak, merceğin çevresel bölgelerinin ışığı retinaya odaklamasını engeller. Görüntü oluşumu için önemlidir. İyi odaklanmış görüntülerin bazı dalga boylarında kaybolmasına neden olabilir.
Uzun göz bebeği biçimi, yüksek ışık seviyelerinde bile merceğin tüm genişliğinin görüntü oluşumuna dahil olmasını sağlar. Keçideki dikdörtgen göz bebeği, farklı açılardan geçen ışık ışınlarının ürettiği etkileri azaltarak renk sapmasını düşürüyor ve odağı iyileştirerek yerdeki nesnelerin görüntü kalitesini artırıyor.
Otlanırken Göz Bebeğini Yere Paralel Tutmasını Sağlar
Yatay yönde dikdörtgen olan gözlerin yukarıda belirtilen avantajlarından yararlanabilmek için keçilerde göz bebeğinin uzun ekseninin dünya ile yatay hizada olması gerekiyor.
Keçi otlamak için başını indirirken gözleri optik eksen etrafında en az 50 derece döner. Gözler yanal olarak konumlandığı için iki gözdeki rotasyon ters yöndedir. Bu göz hareketi türü için kullanılan bilimsel terime siklokonverjans deniyor.
Bu adaptasyon sayesinde keçi otlamak için başını aşağı indirirken bakışlarını daima dik tutarak çevresini tarayabilir. Bir dahaki sefere bir keçi veya koyuna baktığınızda, başlarını eğerken gözlerinin nasıl yatay durduğunu gözlemleyin.
Işık Girişimini Sınırlıyor
Yatay göz bebeği aynı zamanda bir açıklık sınırlayıcı görevi görür. Bu özellik görme alanını etkilemez. Dikkati dağıtan dikey ışık miktarını azaltırken, yan yönlerden göze ulaşan daha önemli ışık miktarını en üst düzeye çıkarır.
Ayrıca, keçilerin göz bebeğinin hem sırt hem de karın kenarlarına bağlı bir "corpora nigra" vardır. Bunlar, güneş ışığının gözü kamaştırmasını azaltan tarak benzeri yapılardır. Bu yapılar gökyüzü ve yer arasındaki parlaklık değişimini azaltırken, keçinin gözlerinin yer hizasından gelen önemli ışıkları yakalama yeteneğine katkıda bulunur.
Keçilerin Görüş Alanı
Keçiler 320-340 derecelik geniş açılı bir görüşe sahip. İnsanlar ise 210 derecelik bir görüşe sahipler. Keçilerin monoküler (tek gözün gördüğü) ve binoküler (iki gözün gördüğü) görüşü 20-60 derece iken, insanlarda binoküler görüş 114 derece yatay ve 150 derece dikeydir.
Keçiler tek gözüyle birçok alanı görebilmelerine rağmen bir cisimle aralarındaki mesafeyi bulmakta zorlanırlar, yani derinlik algıları sınırlıdır. Gölgelerden ve zemindeki doku veya renklerdeki değişiklikten kaçma eğilimindedirler.
Keçiler dikromattır, yani üç ana renkten sadece ikisini ayırt edebilir. Parlak moru görmelerini sağlayan kısa dalga boylarına ve sarı-yeşil renkleri görmelerini sağlayan uzun dalga boylarına duyarlılar. Ayrıca turuncu, sarı, yeşil, mavi ve menekşe arasında ayrım yapabilirler. Karşılaştırıldığında insanlar trikromatiktir.
