Kuşlar, bölgelerini işaretlemek, potansiyel eşleri çekmek ve ihtiyaçlarını duyurmak için öter, şarkı söyler. Ancak bu iletişim sistemini olağanüstü kılan, doğuştan gelen sanatı ve yüksek öğrenme süreci oluyor. Gelecek sefer pencerenizin dışında şarkı söyleyen kuşlar duyduğunuzda, dikkatlice dinleyin. Duyduğunuz şey, diğer kuşlara çok özel mesajlar iletmek için tasarlanmış karmaşık bir ses düzenidir.
Kuşlar Şakımayı Nasıl Öğreniyor?
Kuşların ötüşleri şarkı ve çağrı olarak ayrılıyor. Bu ikili, türden türe ve hatta türler içindeki konuma bağlı olarak değişebiliyor. Ses çıkarmayı öğrenmek, hem insanların hem de bazı kuş türlerinin paylaştığı benzersiz bir özellik. Sadece ötücü kuşlar, papağanlar ve sinek kuşları öğrenme yoluyla ses değiştirme becerisine sahip. Ses çıkarmayı öğrenmek yetişkinlerden yavrulara geçen bir beceri olduğundan aynı türden kuşlar yetişkin öğretmenlerinin "dilini" öğrenmiş oluyor.
Şarkı söyleme yeteneği biyolojiktir. Kuşların sirinks isminde çok çeşitli sesler çıkarmayı sağlayan bir ses organı var. Tüm şarkı söyleyen kuşların beyninde şarkı söyleme becerisi kazanma ve hatta geliştirmeyi sağlayan özel bir bölüm vardır. Kuşların öğrendiği şarkılar çoğunlukla kendi türlerini dinlemekten geliyor.
Bazı kuş türleri "kapalı uçlu öğrenenler" olarak biliniyor, yani gençlik döneminde şarkı söylemeyi öğrenebildiği kısıtlı bir dönem vardır. Diğer türler ise "açık uçlu" öğrenenlerdir. Yaşamları boyunca yeni şarkılar öğrenmeye devam ederler.
Bir Eşi Kendine Çekme Çabası
Kuşlarda cıvıltı eş seçiminde önemli rol oynuyor. Charles Darwin'in cinsel seçilim teorisinden başlayarak, kuşlarda ötüş tipik olarak erkeklere atfedilir. Ancak Nature Communications'da yayımlanan bir araştırma kuş türlerinin %71'inde dişilerin de şarkı söylediğini gösterdi ve dişi kuşların ötüşü nasıl kullandığına dair artan sayıda araştırma var.
Farklı kuş türlerinin kendine özgü ötüşleri veya şarkıları olması potansiyel bir eşle iletişim kurduklarını bilmelerini sağlıyor. Üreme mevsimi boyunca erkekler dişileri çekmek için ahenkli öter. Tüylerin biçimi veya dansın detayı gibi etkenlerin yanında, araştırmaların çoğu dişilerin ağırlıkta daha iyi ötüşe sahip erkekleri seçtiği fikrini destekliyor.
Dişi kuşların şarkı söyleme yeteneklerine göre eş seçmesi nedeniyle erkek kuşlar ötüş rekabetinde öne çıkmaları gerektiğini bilir. Ayrıca kuşlar rakiplerine bir bölgede istenmediklerini öterek bildirebiliyor.
Ötüşerek Bölgeyi Savunmak
Kuşlar, bölgelerini avcılardan korumak için özel alarm ötüşleri kullanıyor. Bu çağrılar bölgenin ne kadar büyük olduğuna bağlı olarak cıvıltılardan daha az karmaşık ve daha yüksek seslidir. Bazı kuşlar, komşularını farklı türdeki yırtıcı hayvanlara karşı uyarmak için belirli özel çağrıları bile kullanabiliyor.
Japon baştankarası isimli kuş türü hem avcıya bağlı olarak kullandığı nota türlerini değiştiriyor hem de diğer kuşlara avcının yılan, memeli ve hatta başka bir kuş olup olmadığını söylemek için ötüş hızını ayarlıyor. Kuşlar ayrıca bölgelerini potansiyel çiftleşme rekabetinden ve hatta kaynaklarını elinden almaya çalışan diğer kuşlardan korumak için de ötüşü kullanabiliyor. Bunu erkekler de dişiler de yapar.
Kuşlar Eğlenmek İçin Öter mi?
Kuşlarda şakımak sadece ciddi işlere özgü görünmüyor. Current Biology dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre kuşlar sadece mutlu oldukları için zevkten şarkı söyleyebiliyor. Araştırmada, dişi kuşlara iyi hissetmelerini sağlayan kimyasallar enjekte edilmiş ve araştırmacılar, ötüşlerinin arttığını görmüştür. Buna ek olarak, kuşların eş cezbetme veya bölge savunma dışında da şarkı söylediği gözlemlendi. Bununla birlikte şakımaktan gerçekten zevk alıp alamayacaklarını bilmek için biraz daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Kuş şarkısı ve kuş çağrısı farkı
Bir kuş şarkısında ritim ve perde gibi farklı müzikal özellikler vardır. Kuşların şarkılı ötüşleri karmaşıktır ve şarkının ne için kullanıldığına bağlı olarak uzunluğu ve içeriği değişiyor. Daha uzun ve daha ayrıntılı şarkılar oluşturmak için farklı ses dizilerini bile birleştiriyorlar.
Kuş çağrıları ise genellikle çok özel mesajları iletmek için kullanılıyor ve genellikle şarkılardan kısa, daha az karmaşık ve daha "konuşma benzeri"dir. Hızlı cıvıltılar duyarsanız, büyük olasılıkla bir çağrıyı dinliyorsunuz. Kuş çağrılarının ana hedefleri şunlar:
- Bölgede bir avcının olduğuna dair uyarmak.
- Yiyeceğe veya başka bir kaynağa ihtiyacı olduğunu bildirmek.
- Genelde diğer kuşlara bir bölgeye çok yaklaştıklarını söylemek için kullanılıyor.
Kaynakça:
- Kapak görseli: Baltimore Sarıasması kuşu. pchoui /
- https://www.cell.com/trends/cognitive-sciences/fulltext/S1364-6613(11)00003-9
- https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbl.2013.0625
- https://www.nature.com/articles/ncomms4379