Yaklaşık 128 milyon yıl önce yılanlar aniden Dünya'da bol miktarda var olmaya başladılar ve sonunda bugün gördüğümüz 4.000 kadar türe dönüştüler.
Yine de yaygınlıkları yalnızca en belirgin karakteristik özelliklerine atfedilemez: Uzuvların bırakılması ve gövdenin uzaması. Kertenkelelerin 25 farklı grubu uzuvsuz olsa da, başka hiçbir sürüngen türü yılanlar arasında görülen patlayıcı çeşitlilik seviyesine ulaşmamıştır.
Stony Brook Üniversitesi'nden evrimsel makroekolog Pascal Title ve meslektaşları, yılanların başarısını açıklamak için dünyanın dört bir yanındaki müzelerden 60.000'den fazla yılan ve kertenkele örneğinin genetiğini ve diyetlerini inceleyerek pullu yaşamın erişte formunu bu kadar başarılı kılan şeyin ne olduğunu görmeye çalıştılar.
Michigan Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Daniel Rabosky, "Yılanların bazı önemli açılardan kertenkelelerden daha hızlı evrimleştiğini ve bu evrim hızının diğer kertenkelelerin yararlanamadığı yeni fırsatlardan yararlanmalarını sağladığını bulduk" diyor.
Yılanlar evrimsel bir turnayı gözünden vurmuşa benziyor — başarılı biyolojik yeniliklerin hızlı bir nabzı, bol çeşitlilik içinde gelişmelerine olanak sağladı.
Araştırmacılar, muhtemelen birçok itici faktör olduğunu kabul ediyor, ancak yılanların beslenme şeklindeki bir değişim onları diğer sürüngenlerden ayırıyor. Buna, kafalarından çok daha büyük hayvanları yutmalarını sağlayan esnek kafatasları ve bu avı bulup takip etmek için son derece gelişmiş bir kimyasal algılama sistemi de dahil.
Rabosky, "Eğer yenilebilecek bir hayvan varsa, muhtemelen bir yerlerde bir yılan onu yeme yeteneğini geliştirmiştir" diyor.
Ekibin 1.018 yılan ve kertenkele türünü içeren genetik analizi, yılanların kertenkelelerden üç kata kadar daha hızlı evrimleştiğini ve tarih boyunca birden fazla hızlı evrim patlaması olduğunu ortaya koydu.
Dolayısıyla, yaklaşık 66 milyon yıl önce asteroit avian olmayan dinozorları yok ettiğinde, yılanlar sadece hayatta kalmak için biyolojik araçlara değil, aynı zamanda çevrelerindeki değişen ortamlara hızla uyum sağlamak ve artık boş olan nişlerden yararlanmak için genetik kapasiteye de sahipti.
Uçan yılanlardan kurbağa yiyenlere kadar yılanlar artık Antarktika hariç her kıtayı evleri olarak görüyor. Ve çok basit vücut planlarına rağmen, yılanlar hala göz kamaştırıcı bir özellik ve görünüm çeşitliliği sunmayı başarıyor.
George Washington Üniversitesi'nden filogenetikçi Alexander Pyron, "Yılanların göze çarpan bir özelliği, ekolojik olarak ne kadar çeşitli olduklarıdır: Yeraltında yuva yapmak, tatlı suda, okyanusta ve karada akla gelebilecek hemen hemen her habitatta yaşamak" diyor. "Bazı kertenkeleler bunlardan bazılarını yaparken… çoğu yerde bu habitatların çoğunda çok daha fazla yılan var."
Yılanlara böylesine hızlı bir evrimsel saat sağlayan genetik özelliklerinin tam olarak ne olduğu şu anda bir muamma.
Ancak Dünya, inanılmaz yaşam dizilerini, makroevrimsel tekillikler olarak bilinen, öngörülemeyen özelliklerin ve koşulların mükemmel bir kombinasyonunun yerine oturduğu bu tür ani ve dramatik olaylara borçlu olabilir. Title ve ekibi, çiçekli bitkilerin hızla ortaya çıkışının bir başka örnek olduğunu belirtiyor.
California Eyalet Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Sonal Singhal, "Bu çalışmanın en sevdiğim yanı, zor kazanılmış saha ve müze verilerini yeni genomik ve analitik yöntemlerle birleştirerek temel bir biyolojik gerçeği göstermesi: Yılanlar istisnai ve açıkçası oldukça havalı" diyor.
