Manhattan Projesi'ndeki Bazı Bilim İnsanlarının Atom Bombasını Engelleme Çabası

James Franck bombayı sivillerin üzerine salmak yerine, boş bir araziye bırakarak yıkıcı potansiyelini göstermeyi planladı. Böyle bir gösteriden sonra Japonya'nın teslim olması umuluyordu.

fat-man-on-tinian

Manhattan Projesi'nin temel amacı nükleer füzyon çalışmalarını ilerletmek ve Nazi Almanyası'ndan önce atom silahlarının üretilmesini sağlamaktı. Bu hedefe, Büyük Britanya ve Kanada'dakiler de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki uzmanların çabaları sayesinde ulaşıldı. ABD Enerji Bakanlığı, Albert Einstein, Enrico Fermi, Richard Feynman, James Franck, Joseph Rotblat, Leo Szilard, Edward Teller ve Herbert York'u projede çalışan bilim insanlarından sadece bazıları olarak listelemektedir.

Manhattan Projesi'nin 16 Temmuz 1945'teki Trinity denemesi, bir nükleer silahın ilk patlatılmasıydı.
Manhattan Projesi'nin 16 Temmuz 1945'teki Trinity denemesi, bir nükleer silahın ilk patlatılmasıydı.

Amerika Birleşik Devletleri hükümeti 16 Temmuz 1945'te New Mexico'da bir atom bombası patlattı. Ertesi gün, 6 Ağustos 1945'te Japonya'nın Hiroşima kentine bir atom bombası attı ve üç gün sonra, 9 Ağustos 1945'te aynı şeyi Nagasaki'ye yaptı. Bomba Japonya'ya hızlı bir şekilde atılmıştı ama bu seçim tartışmasız yapılmamıştı. Garip bir şekilde, atom bombasının geliştirilmesine yardımcı olan bilim adamlarından bazıları daha sonra bombanın kullanılmasına karşı çıktı.

James Franck daha iyi bir yol olduğunu düşünüyordu

James Franck
James Franck, 1925 Nobel Fizik Ödülü'nü Gustav Hertz ile birlikte "bir elektronun atom üzerindeki etkisini yöneten yasaları keşfettikleri için" kazanan Alman bir fizikçidir.

James Franck, Japonya'ya atom bombası atılmasına karşı çıkan bilim adamlarından biriydi ve görüşünü açıklamak üzere Haziran 1945'te Franck Raporu'nu hazırladı. Raporda, ABD'nin başka bir ülkeye nükleer bomba atmasının "dünya genelinde kamuoyu desteğini feda edeceği, silahlanma yarışını hızlandıracağı ve bu tür silahların gelecekteki kontrolüne ilişkin uluslararası bir anlaşmaya varma olasılığına halel getireceği" endişesi gibi hem siyasi hem de sosyal konular ele alınmıştır.

James Franck bombayı sivillerin üzerine salmak yerine, boş bir araziye bırakarak yıkıcı potansiyelini göstermeyi planladı. Böyle bir gösteriden sonra Japonya'nın teslim olması umuluyordu. Ayrıca Franck, ABD'nin askeri gücünün bu şekilde gösterilmesinin nükleer silahlanma yarışının başlamasını erteleyebileceğine inanıyordu. Franck'ın raporunu inceleyen bir komisyon, diğer pek çok kişinin de aynı görüşü paylaşmasına rağmen, "hiçbir teknolojik testin Japonya'yı teslim olmaya ikna edemeyeceği" sonucuna vardı.

Leo Szilard çeşitli risklerin ana hatlarını çizdi

Leo Szilard (1898-1964) Macar asıllı Amerikalı bir fizikçi ve mucitti.
Leo Szilard (1898-1964) Macar asıllı Amerikalı bir fizikçi ve mucitti.

Leo Szilard atom bombasına karşı çıkan bir başka fizikçiydi. 1945 yılında, nükleer silahların yanlış ellere geçmesi halinde "ani yıkım" olasılığı da dahil olmak üzere, ABD'nin nükleer silah kullanımından nasıl zarar göreceğini detaylandıran bir dilekçe kaleme aldı. Amerika Birleşik Devletleri'nin bunu durdurmak için her şeyi yapması gerektiğini söylemiştir. Dahası, ABD'nin "akıl almaz büyüklükte bir felaket çağının kapısını açma suçunu taşıyacağını" iddia ediyor. 70 araştırmacı, danışman ve kimyager onunla aynı fikirdeydi ve dilekçesini imzaladı.

Nisan 1945'te Szilard, daha sonra Dışişleri Bakanı olacak olan James F. Byrnes ile görüştü. Toplantı Szilard için pek iyi geçmedi. Ne olursa olsun, Szilard Truman'ın sonuçları değerlendirmesini istedi ve dilekçe sonunda başkana ulaşmadan önce birçok elden geçti.