Neron Nasıl Roma İmparatoru Oldu?

Neron, annesi imparatoriçe Agrippina tarafından tahta oturtulmuş isteksiz bir imparatordu. Roma İmparatorluğu'nun tek hükümdarı olabilmesi için ondan kurtulması gerekiyordu.

neron
Nero'nun doğduğu yer olan Anzio, İtalya'daki heykeli. Kaynak: Flickr, Helen Cook

Neron, Roma'nın beşinci imparatoru ve Julio-Claudian hanedanının son imparatoruydu. Günümüzde en çok tiranlığı, canice zulmü, çöküşü ve Büyük Roma Yangını ile tanınmaktadır. Ancak Neron daha karmaşık bir figürdü. Hırslı annesi imparatoriçe Genç Agrippina tarafından tahta oturtulmuş isteksiz bir imparatordu. Agrippina, kocası İmparator Claudius'u tek oğlu için tahtı güvence altına almaya ikna etmişti.

Claudius'un ölümünden sonra anne ve oğul birlikte hüküm sürdüler. Ancak Agrippina'nın siyasete ve oğlunun özel hayatına karışması ilişkilerin soğumasına yol açtı ve sonunda Agrippina'nın kötü şöhretli cinayetiyle sonuçlandı. Bu noktadan ölümüne kadar Neron tek imparator olarak hüküm sürdü, Senato ile sürekli çatışan bir otokrattı ve bu da nihayetinde hayatına mal oldu.

Neron İsteksiz Bir İmparatordu

Genç Neron'un mermer heykeli
Genç Neron'un mermer heykeli, MS 50-54, Louvre Müzesi, Paris.

Geleceğin Roma İmparatoru Neron MS 37 yılında Lucius Domitius Ahenobarbus olarak doğdu. Gnaeus Domitius Ahenobarbus ile ilk İmparator Augustus 'un büyük torunu ve son İmparator Caligula'nın kız kardeşi olan Genç Agrippina'nın oğluydu. Bu durum Neron'u Roma'nın en prestijli ailesi olan Julio-Claudian hanedanının bir üyesi yapmıştır. Ancak Neron'un tahttaki yeri garanti değildi.

On altı yaşındaki çocuk da bunu istemiyordu. Neron bir hükümdardan çok bir sanatçıydı. Ancak hırslı annesi farklı düşünüyordu ve amcası ve kocası olan İmparator Claudius'u yeğeni Britannicus yerine Neron'u varisi olarak kabul etmeye ikna etmek için elinden geleni yaptı.

Agrippina ayrıca MS 53 yılında Neron ile Claudius'un kızı Octavia'nın evlenmesini sağlayarak Nero'nun hak iddiasını daha da güçlendirdi. Ayrıca Roma İmparatorluğu'nun en iyi beyinlerinden biri olan ünlü filozof Seneca'yı oğlunu eğitmesi ve Neron'a nasıl yöneteceğini öğretmesi için görevlendirdi.

Agrippina Neron'un Tahtını Güvence Altına Aldı

Genç Agrippina, Neron'un iktidara gelmesinin arkasındaki itici güçtü. İmparator Claudius üzerindeki nüfuzunu Nero'nun çıkarlarını desteklemek ve rakiplerini ortadan kaldırmak için kullandı. Claudius MS 50 yılında Nero'yu resmen evlat edindikten sonra, evlatlık oğluna princeps iuventutis (gençlerin lideri) unvanını verdi. Neron halkın karşısına çıkıp konuşmalar yapabiliyor ve gelecekteki tebaasıyla tanışabiliyordu.

Agrippina ayrıca imparatorluk verasetinde etkili olan Praetorian Muhafızlarının sadakatini de en sevdiği kişi olan praetorian prefect Sextus Afranius Burrus aracılığıyla güvence altına aldı. Böylece, İmparator Claudius 54 yılında öldüğünde (iddiaya göre Agrippina tarafından verilen zehirli mantarları yedikten sonra), hırslı kadın planını harekete geçirdi. Neron, Praetorian Muhafızları tarafından ve Senato'nun onayıyla imparator ilan edildi. Artık 17 yaşındaki çocuk Roma İmparatorluğu'nun efendisiydi.

Agrippina Oğlu Aracılığıyla Hüküm Sürdü

Genç Agrippina oğlu Nero'ya imparatorlu
Genç Agrippina oğlu Neron'a imparatorluk tacı giydiriyor, Aphrodisias Sebasteion'undan kabartma, MS 54-59 civarı, Afrodisyas Sebasteion Sevgi Gönül Salonu, Aphrodisias. Kaynak: Oxford Üniversitesi Açık İçerik.

Ancak çocuk imparator, saltanatının bu erken döneminde hırslı annesinin gölgesinde kaldı; Agrippina oğlu aracılığıyla hüküm sürdü. Agrippina'nın etkisinin boyutu en iyi imparatorluk ailesinin tasvirlerinde, özellikle de Neron'un saltanatının ilk yıllarında basılan sikkelerde görülebilir.

En eski sikkelerden birinin ön yüzünde Agrippina yer alır – geleneksel olarak imparatora ayrılan yer. Diğer sikkelerde anne ve oğlun ortak portresi yer alır ve eşit bir ilişkiye işaret eder. Agrippina'nın gücünün en çarpıcı örneği, Agrippina'nın oğlunu taçlandırarak imparatorun otoritesinin kaynağı olarak tasvir edildiği Aphrodisias (günümüz Batı Türkiye'sinde) kabartmasıdır.

Anne – Oğul İlişkisi Hızla Bozuldu

Ancak "balayı" uzun sürmedi. Agrippina'nın imparatorluk siyasetine ve oğlunun özel hayatına giderek daha fazla karışması anne-oğul arasındaki ilişkiyi bozdu. Agrippina'nın Britannicus'u kendisine karşı kullanmasından korkan Neron, MS 55 yılında üvey kardeşini ve ortak hükümdarını zehirledi.

Anne oğul arasında zaten kötü olan ilişki, Neron'un Claudia Acte adlı eski bir köle kızla ilişki yaşamaya başlamasıyla daha da kötüleşti. Octavia ile evliliği tamamen siyasi bir meseleydi. Bu nedenle, Agrippina Octavia ile arkadaş olmaya çalıştığında, Neron annesini Saray'dan sürgün etti. Ancak Agrippina'nın etkisi, saraydaki Seneca ya da Burrus gibi müttefikleri aracılığıyla kendini göstermeye devam etti. Neron kendisini tek hükümdar olarak kabul ettirmek istiyorsa annesinden kurtulmak zorundaydı.

Neron Agrippina'yı Ortadan Kaldırarak Tek İmparator Oldu

Octavia'nın sürgüne gönderilmesi ve ardından ölümünden sonra durum hızla tırmandı. Agrippina, Neron'un Poppea Sabina ile evliliğini hiçbir zaman onaylamadı. Annesi gibi hırslı olan Poppea muhtemelen Octavia'nın ölümünün arkasındaydı ve Agrippina'nın öldürülmesinde parmağı vardı.

Agrippina'nın oğlunu tahttan indirme planı başarısız olunca, Neron sorunlu annesini ortadan kaldırmaya karar verdi. Agrippina'nın ölümüyle ilgili kaynaklar farklıdır ve birbirleriyle çelişmektedir, ancak hepsi Agrippina'nın birkaç suikast girişiminden kurtulduğu konusunda hemfikirdir. Bunlardan en meşhuru, Agrippina'nın mucizevi bir şekilde kurtulduğu ve kıyıya yüzebildiği, kendi kendini batıran bir eğlence mavnasını içeriyordu. Ancak Agrippina'nın şansı nihayet MS 56 yılında tükendi.

Annesinin ölümünden sonra Neron tek imparator oldu. Ancak Agrippina'nın ölümüne karışması Neron ile Senato arasındaki uçurumu daha da derinleştirdi. Neron halkın ve ordunun desteğine sahipti, ancak Senato'nun bağlantıları ve etkisi vardı. Sonunda, Senato ile olan çatışma Neron 'un ölümüne ve gelecek nesiller boyunca adının kötülenmesine yol açacaktı.