Netflix şüphe yok ki inanılmaz bir başarı hikayesi. Çok az kişinin cesaret edebileceği bir DVD aboneliği işinden, Oscar ödüllü orijinal filmler yapmaya kadar, Netflix'in tarihindeki ilginç dönüm noktalarına göz atıyoruz.
Netflix adı nasıl konuldu?
Birçokları Netflix'in, Netflix'in kurucularından olan bir Blockbuster müşterisinin kiraladığı Apollo 13'ü teslimi geciktirdiği için 40 dolar ödemesinden sonra ortaya çıktığını duymuştur. Ancak Netflix'in kuruluşu gerçekte böyle olmadı. İki yazılım mühendisi olan Marc Rudolph ve Reed Hastings o zamanlar yeni bir medya formatı olan DVD ile film kiralama işini internet üzerinden yapmaya karar verdiler.
Şirket, derhal Netflix adını almadı. Düşünülen isimler arasında Marc Randolph'un köpeğinden esinlenilen Kibble.com vardı. Ancak kurucular eski bir reklamcılık sözü olan, "Reklam ne kadar iyi olursa olsun, köpekler köpek maması yemiyorsa başarılı olmaz" yaklaşımı ile Replay.com, Directpix.com ve Luna.com isimlerini düşündüler. Filmlere "flicks" denildiğinden, interNET'ten hizmet veren bu şirkete Netflix ismi konuldu.
1997'de posta yoluyla DVD abonelik hizmeti olarak kurulan şirket, California'da işe başladı. 1998'de sahneye çıkan Google'dan bile önce kurulmuştu. Netflix 1999'da kullanıcılara aylık abonelik seçeneği sunmaya karar verdi. Tek bir aylık ödeme ile sınırsız kiralama olanağı vardı.
Netflix bir yıl sonra dünya çapında 7.700 mağazası olan rakip şirket Blockbuster'a %49 hissesini teklif etti. Blockbuster teklifi reddetti. Netflix bugün milyarlarca dolar değerinde ve Blockbuster ise kapanmış durumda.
Netflix'in yükselişi başlar
DVD kiralama hizmeti popülerleşti ve Netflix'in abone sayısı 2002'de 700.000'den 2005'te 3,6 milyona yükseldi.
Netflix hep başına buyruk bir şirketti. 2006'da Netflix Ödülü'nü duyurdular. Eğer birisi o zamanki film/dizi öneri sisteminden daha iyi bir algoritma geliştirebilirse şirket 1 milyon dolar ödül verecekti. Üç yılın ardından algoritma üzerinde 2000 saatten fazla çalışan yedi kişilik bir ekip ödülü aldı. Ancak Netflix'in algoritmayı asla kullanmadığı düşünülür.
Bugünkü modern Netflix'e doğru ilk adım şirketin kendi yayın hizmetini başlattığı 2007'de oldu. Kullanıcıların filmleri ve TV şovlarını anında çevrimiçi izlemelerine olanak tanınıyordu. Bu karar TV şovlarını ve filmleri tüketme biçimimizde devrim yaratacak yeni bir çevrimiçi izleme yöntemini doğurdu.
CEO Reed Hastings başta bu akış özelliğini DVD kiralama sisteminden ayırdı ve DVD işi için 2011'de Qwikster hizmetini başlattı. Ancak DVD kiralama fiyatlarını %60 yükseltti. Doğal olarak kullanıcılar daha fazla oranda çevrimiçi izlemeye yöneldiler. Öyle ki Netflix 800.000 abone kaybetti ve hisse senedi iki ayda yarı fiyatına düştü. Netflix, çıkışından sadece haftalar sonra Qwikster'ı kapattı ve çevrimiçi yayın hizmetine ilgiyi artırmak için orijinal içerikler sunmaya odaklandı.
Netflix dünyaya açılır
Netflix 2011'de bugüne kadarki en büyük duyurusunu yaptı ve Latin Amerika ile Karayipler'de yayına girdi. Sonra Avrupa çapında hizmet vermeye başladı.
Şirketin orijinal TV şovları ve filmler yapmaya başladığı 2013 yılı kritik dönüm noktasıydı. Kevin Spacey'nin oynadığı House of Cards dizisi bunun ilk örneği oldu.
House of Cards'ın ilk serisi 1 Şubat 2013'te çıkışını yaptı ve şirket iki 13 bölümlük sezona 100 milyon dolar harcadı. Bu dev risk, ilk sezonun sekiz Emmy adaylığı ve Robin Wright'ın En İyi Kadın Oyuncu Altın Küre ödülü kazanmasıyla büyük kazanca dönüştü. Netflix bu ödülü kazanarak yayın hizmetleri arasında türünün ilk örneği oldu.
Netflix, 2013 belgeseli The Square ile Oscar'a aday gösterildi. 2011 Mısır Devrimi'ni anlatan film, Jehane Noujaim tarafından yönetildi ve 86. Akademi Ödülleri'nde En İyi Belgesel dalında aday oldu.
Netflix kısa süreliğine kendi ödül etkinliğini de denedi. Çok ciddi olmayan The Flixies etkinliği 2013'te bol miktarda tanıtımla duyurulmaya çalışıldı ancak 2014'te devamı gelmedi.
Yeni orijinal diziler arka arkaya çıktı: Orange is the New Black ilk sezonda 12 Emmy adaylığı aldı. Eli Roth yapımı korku şovu Hemlock Grove ve ilk olarak 2006'da yayına giren komedi yapımı Arrested Development'ın dördüncü sezonu ilk orijinaller arasında yer aldı.
2015'in sonuna gelindiğinde Netflix'in 66 orijinal yapımı olmuştu. Netflix'in Baş İçerik Sorumlusu Ted Sarandos şirketin yalnızca 2016'da 600 saatten fazla orijinal içeriği olduğunu ve bu içeriklerin bütçesinin 6 milyar $'a ulaştığını açıkladı.
Kasım 2016'da yayınlanan 10 bölümlük bir dizi olan The Crown, Kraliçe II. Elizabeth'in hayatını ve savaş sonrası İngiltere'de olanları anlattı. Gösterinin ilk üretim maliyeti 131 milyon $'dı. Oscar ödüllü Olivia Colman üçüncü sezonda Claire Foy yerine Kraliçe rolünü üstlendi. Foy rolü için Emmy kazanmıştı.
Netflix'in ironik düşüşü
Ağustos 2017'de, birçoklarının hayatında bir kez göreceği bir olay için insanlar TV ekranlarından uzaklaştı. Netflix izleyici sayısı tam güneş tutulması sırasında %10 düştü ve hatta şirket şu tweeti attı: "Hey, BEN DAİMA SİZİN İÇİN BURADAYKEN neden %10'unuz dev bir gaz topunu kaplayan dev bir kayayı izlemeyi seçti merak ediyorum."
Netflix'in bireysel oyuncular ve kişilikler için de büyük harcama yaptığı biliniyor. Şirket Sevgililer Günü 2018'de piyasaya sürülen iki özel komedi filmi için Chris Rock'a 40 milyon $ ödedi. İlki Tamborine idi. Tamborine özellikle başarısız oldu.
Netflix, Black Mirror serisinin yenilikçi, interaktif hikayesi Bandersnatch ile de çığır açtı. 28 Aralık 2018'de yayınlanan bölüm, izleyicilerin şov süresince çeşitli farklı sonuçlar arasından seçim yapmasına ve ana karakterin genel kaderini belirlemesine olanak tanıyordu. Netflix dizide beş ana son olduğunu belirtiyor. Ayrıca bunların içinde birden fazla değişken de var.
2019 yılında orijinal Netflix içeriklerinde önemli bir artış oldu. Şirket, 2018'de orijinal şovlarına 12 milyar dolar harcarken 2019'da sayı 15 milyar dolara yükseldi. Bu harcamalar Stranger Things 3, The Witcher ve The Umbrella Academy gibi yapımlarda kullanıldı.
Ocak 2020'de Netflix, kullanıcıların Adam Sandler filmlerine iki milyar saat harcadıklarını açıkladı. Netflix aktörün şirketi Happy Madison Productions ile ilişkisini genişletmeye karar verdi. Şimdiden Netflix için beş film ve bir stand-up özel gösterisi yapmış olan şirketten dört ek film daha sipariş edildi.
Netflix şu anda dünya çapında yaklaşık 167 milyon aboneye sahip ve bu aboneler hizmetin mevcut olduğu 190 ülkeye yayılmış durumda. ABD, 60 milyon abone ile en büyük Netflix pazarı.
Orijinal içeriklerden sorumlu başkan yardımcısı Cindy Holland'a göre ortalama bir Netflix abonesi günde iki saatini hizmette geçiriyor. Peki tüm kullanıcıların Netflix izleyerek geçirdiği günlük saat sayısı nedir? Streaming Observer'a göre bu 165 milyon saate denk.
Netflix: Evinize gelebilir miyiz?
Netflix, kullanıcılarının hangi yapımı izlemeye nasıl karar verdiğini her zaman daha iyi anlamaya çalışıyor. Öyle ki şirket bu amaçla Los Gatos, California'daki genel merkezine yakın oturan abonelerle özel olarak iletişime dahi geçti. Abonelere ulaşan Netflix personelleri evlerine uğramayı ve Netflix'i nasıl kullandıklarını gözlemlemeyi teklif etti. Şaşırtıcı şekilde çoğu abone teklifi kabul etti.
Dizilerin tüm sezonu tek seferde yayınlandığından Netflix çok sayıda spoiler sorunu yaşamakta. Netflix, spoiler'ın bir kişinin izleme alışkanlığını nasıl etkilediğini incelemesi için kültür antropoloğu Grant McCracken'i görevlendirdi. Netflix ayrıca ziyaretçilerin bir spoyler'ın 'çok erken' veya 'eski haber' olup olmadığını değerlendirebileceği bir site açtı.
Netflix'in araştırmaları kullanıcıların içerik aramaya en fazla 90 saniye ayırdığını ve eğer izleyecek bir şey bulamazsa çıkış yaptığını gösteriyor. Şirket bu nedenle ana sayfanızda muhakkak beğeneceğiniz içerikler gösterebilmek için algoritmasına büyük yatırım yapıyor.
Romantik veya komedi gibi basit kategoriler bir yana, Netflix'in kataloğunda her bir film ve TV şovunu kapsayan 76.000'den fazla benzersiz "mikro tür" var. Bunlar, "Şarap ve İçecek Takdiri"nden "Ussal İskandinav Filmleri"ne kadar her şeyi içeriyor.
Sınırsız izin ayrılacağı
Şirket çalışanları ücretsiz Netflix'in yanında ciddi anlamda etkileyici avantajlara da sahip. Çalışanlar işe istedikleri kadar ara verebiliyor. Ara verme günü 14 gün veya altı hafta ile sınırlı değil – sınırsız. Teoride kulağa güzel gelse de sınırsız izinli çalışanların daha az izin aldığını gösteren bazı raporlar var. İK firması Namely'ye göre sınırsız tatil hakkı olan çalışanlar yılda ortalama 13 gün izin alırken, geleneksel yıllık izne sahip olanlar 15 gün izin alıyor.
Netflix'te sunulan en iyi iş olanaklarından biri "etiketleyici" diyebileceğimiz tagger adını taşımakta. Netflix etiketleyicileri şirketin yeni içeriklerini izliyor (haftada yaklaşık üç ila sekiz yapım) ve hikayenin etiketlenmesi, işaretlenmesi ve alt etiketlenmesinden sorumlu oluyor. Bir anlamda içerikleri detaylı kategorilere ayırıyor.
Netflix sadece ABD'de de olsa hala DVD posta hizmeti sunuyor. Raporlara göre şirket müşterilere DVD gönderirken taşıma maliyetlerini azaltmak için dikdörtgen zarflar kullanıyor çünkü ABD Posta Hizmetleri kare olanlar için daha fazla ücret alıyor. Eğer DVD'leri kare zarfa koyarsa taşıma maliyeti yaklaşık 225 milyon $ daha fazla olurdu.
Borçflix
2019 Forbes milyarderler listesine göre milyar dolarlık şirketin başındaki CEO Reed Hastings'in şu anda 4 milyar doları var. O ve İçerik Şefi Ted Sarandos, 2019'da 650.000 $ maaşın yanı sıra 34 milyon $ hisse senedi opsiyonu aldılar.
Netflix'in borcu 2018 sonunda 10,4 milyar ABD dolarıydı. 2019'un sonunda ise borç 14,8 milyar dolara yükseldi. Şirket bu borçlardan çok daha fazlasını kazanacağına inanarak hareket ediyor. Eleştirmenlere göreyse bu strateji şirketin uzun vadeli başarısını garanti etmeyebilir. Netflix'in borç artırma stratejisinin ardında daha fazla içerik harcaması ile diğer yayın hizmetlerinin önüne geçmek var. Bunun platforma uzun vadeli abonelikler sağlayacağını düşünüyor.
Market değeri
Ağır harcamalara ve borçlara rağmen Ağustos 2020 itibariyle Netflix'in değeri 217 milyar dolar. Bu da Disney'in 230 milyar dolarlık değerinden fazla uzak değil ve kendisini dünyanın en değerli medya şirketlerinden biri yapıyor.
Netflix 2019'da 2005 yılında tüm ABD televizyon endüstrisinin ürettiği toplam şov sayısından daha fazla orijinal şov yayınladı (371).
Blue Planet'in kritik ticari başarısının ardından, David Attenborough'un merakla beklenen en son programı Our Planet 5 Nisan 2019'da Netflix'te yayınlandı. Belgeselde yaşamları iklim değişikliği ile büyük ölçüde değişmiş hayvanların yürek burkan, yıkıcı görüntüleri paylaşıldı. Gerçek hikâyeli gençlik dizisi When They See Us, Stranger Things, The Crown ve Black Mirror platformun en öne çıkan yapımları arasındadır.
Netflix çeyrek bazda yaklaşık yedi milyon abone kazanmayı planlar. Analistlere göre aboneliklerin ABD ve Kanada'da yılda %3,8 oranında arttığı düşünülüyor.
Netflix'in pandemi planı
Netflix, yaratıcı topluluk üyelerinin koronavirüs krizinin etkileriyle başa çıkmasına yardımcı olmak için 100 milyon dolarlık destek paketi açıkladı. Bu fonun büyük kısmı üretim durdukça işlerini kaybeden televizyon ve film ekibi üyelerine gitti. Pandemide evde kapalı kalan insanlar kendilerini eğlendirmenin yollarını aradığından Netflix bu süreçte iyi performans gösterdi. S&P 500, 2020'nin ilk çeyreğinde %20 düşerek şimdiye kadarki en kötü performansını gösterirken Netflix hissesi yılın ilk üç ayında %16 artış kaydetti. Bu peri masalı gibi başarı öyküsünün yakın zamanda biteceğine dair işaret yok.