Güçlü bir istila kuvveti 1066 yılında Manş Denizi'ni geçti ve bir Norman olan Fatih William'ın Anglo-Sakson Kralı Harold'u öldürüp yok ettiği Hastings Muharebesi'nde İngilizleri bozguna uğrattı. Bu insanlara Normanlar deniyordu ve kültürel mirasları nedeniyle hem Fransız hem de Vikinglerdi.
Norman fethi askeri bir operasyondan çok daha fazlasını içeriyordu. Dillerini, sanat ve kültür sevgilerini İngiltere tarihinin dokusuna aşılayan Normanlar, yeni diyarlarına damgalarını vurdular ve İngiliz toplumunu tüm zamanlar için temelden değiştirdiler. Bu, İngiltere'nin Norman fethiyle nasıl değiştiğinin hikayesidir.
Hastings Muharebesi Sonrası Norman Fethi
Hastings zaferi iktidarda hemen bir değişikliğe yol açmadı. İsyancıların bastırılması ve Norman fethinin sağlamlaştırılması gerekiyordu. 1071'e kadar Anglosakson hükümdarlar hâlâ savaş halindeydi. Fatih William bu dönemde oldukça meşguldü. Harold'un oğulları İrlanda'dan iki istila girişiminde bulundu ve üç York isyanını bastırmak zorunda kaldı. İskoçya ve Galler ile olan sınırları ise her zaman tehlike altındaydı.
Birçok Anglosaksonun Norveç'e göç etmesine rağmen, Anglosaksonların çoğunun hayatı çoğunlukla değişmeden kaldı. Binlerce Norman köylüsü kanalı geçip bölgeye yerleşmiyordu ve bu yüzden toprağı işleyen Anglosaksonlar için (ki çoğu öyleydi) taşınmaya gerek yoktu. Ayrıca, ortada müdafaa edilecek belirgin bir ulusal kimlik duygusu da yoktu. Yaşadıkları bölgedeki Norman istilası, sıradan Anglosaksonlar tarafından bir yönetici elitin yerini bir başkasının almasından biraz daha fazlası olarak görülüyordu.
Orta Çağ boyunca insanlar genellikle kendi yerel topluluklarına karşı bir bağlılık duygusu hissetmiştir. Hem komşu şehirlerin hem de diğer krallıkların vatandaşları yabancı olarak görülüyordu. Normanlar tipik bir Anglosakson için sadece Fransızca konuşan yabancılardı. Diğer herhangi bir yabancıdan daha fazla değillerdi, yani sırf Norman oldukları için özellikle hor görülmüyorlardı.
Ancak bir dizi yeni yasa bazı huzursuzluklara yol açtı. Bir Norman'ın ölümünün intikamı olarak komşu mezra ateşe veriliyordu. Anglosaksonlar ve onların Norman efendileri bunun sonucunda bazı öfkeler geliştirmiş olabilirler.
Bu nefret kökeninde yatan vatanseverlik duygusundan ziyade Norman kontrolünün bir sonucu olarak gelişmiştir. Bir diğer taraftan ise düşmanlığın, elit ve alt gruplar arasında yaygın bir güvensizlik olduğu şeklinde yorumlanabilir. William'ın ormanlardaki avlanma haklarını iptal eden yeni yasası da durumun düzelmesine yardımcı olmadı. Ve kuzeydeki şiddet eylemleri hiç kuşkusuz işleri daha da kötüleştirdi.
Tahtın son Anglosakson adayı Edgar Theling, Anglosakson ve Danimarkalı lordların desteğiyle 1069 ve 1070 yıllarında İngiltere'nin kuzeyinde boy gösterdi. Normanların cevabı sert oldu. Normanlar, Danimarkalılara ayrılmaları için ödeme yaptıktan sonra başlattıkları ve "Kuzeyin Harabeye Çevrilmesi" olarak bilinen sefer sırasında öldürme emri vererek ve hasatları ateşe vererek Anglosakson yöneticileri devirdi. Bugün bazı tarihçiler yaşananların bir soykırım olduğunu iddia etmektedir. Normanlar Anglosakson kültürünü yok etmek yerine huzursuzluğu bastırmaya çalıştılar. Norman lordları, etkilenen bölgelerin yeniden nüfuslanmasını teşvik etmiş ve bugün yer isimleri ve bölgesel aksanlarda açıkça görülen Anglo-İskandinav kültürünün gelişmesine izin vermiştir.
Normanlar Anglosakson İngiltere'sindeki köleleştirilmiş insanlar için bir nimetti. Norman fethinden önce nüfusun %10 ila %20'si köleleştirilmişti. Normanlar bu uygulamayı kaldırdı.
Anglosakson soyluları için egemenlik dönemleri sona ermişti. Norman fethinden önce yaklaşık 4.000 Anglosakson toprak sahibi vardı. Norman fethinden yirmi yıl sonra neredeyse her şey Normanların kontrolüne geçmişti. Herhangi bir etkiye sahip olabilecek kadar nüfuz sahibi olan sadece iki Anglosakson toprak sahibi kalmıştı. Savaşçı, aristokrat ve şövalye olan atalarının çoğu İskandinavya'ya kaçmış ve Orta Doğu'da Vareg Muhafızları için çalışmaya başlamıştı.
Norman Bürokratik Sistemi
Normanlar, İngiltere'yi fethetmelerinin ardından ülkenin siyasi sistemini derhal değiştirdiler. Daha önce var olan oldukça dağınık ve yönetilemez sistemin yeni ve düzenli bir yapı ile değiştirilmesi gerekiyordu.
Ancak Anglosakson yönetiminin bazı özellikleri korunmuştur. İngiltere'nin bölündüğü shire'lar üzerindeki otoriteyi sürdürmek için şerif sistemi yerinde tutuldu. Şeriflik görevini üstlenen Normanlar krala karşı sorumluydu ve sonuç olarak pozisyonlarını kötüye kullanmak isteyen soylulara karşı güvenilir bir savunma sağlıyorlardı.
Kilise de büyük bir değişim geçirerek piskopos ve başpiskoposların yerine Normanlar getirildi. Ayrıca, piskoposlukların idari merkezleri şehirlere taşınarak yeni hükümdara Kilise üzerinde ek idari ve silahlı yetki verildi. Piskoposlar bu değişiklikten yararlandılar çünkü bu onları kentsel alanlara önemli ölçüde yaklaştırdı.
Norman fethinden sonra yönetimi kolaylaştıran büyük bir faktör de Domesday Book (Kıyamet Günü Kitabı) olarak bilinen bir nüfus sayımının yapılmasıydı.
Domesday Book (Kıyamet Günü Kitabı)
Norman istilasının ardından Kral Fatih William, Normandiya Dükalığı'nınkinden çok farklı bir medeniyete liderlik etmek zorunda kaldı. Kral William 1086 ve 1087 yılları arasında ülke çapında bir nüfus sayımı yapılmasını emretti. Sonuçlar, tarihteki herhangi bir ortaçağ ülkesinin en kapsamlı incelemesi olan "Domesday Book"ta toplandı. Domesday Book, İngiltere'deki toprak mülkiyetindeki değişimi göstermesi ve insanların %90'ının kırsal alanlarda yaşadığı ve %75'inin serf olduğu gerçeği gibi demografik bilgiler vermesi nedeniyle bugün hala tarihçiler için yararlı bir kaynaktır.
Çalışma ayrıca Kral William'ın eylemlerinin feodalizmin ilerlemesine nasıl neden olduğunu da gösteriyor. Kökleri Anglo-Sakson antik çağına dayanan malikane sistemi, feodal rejim altında daha da genişlemiştir. Tek bir aileyi barındıracak kadar büyük olan "malikane (manor)", sistemin krallık için toprak bölüşümü birimi olarak hizmet etti. Her bir hükümdar tarafından yönetilen yüzlerce malikane birimi olabilirdi.
Kaleler ve Mimari
Normanlar yetenekli inşaatçılardı ve Kral William'ın gelişini takip eden on yıllar boyunca tüm İngiltere'de yüzlerce kale inşa edildi. Bunların birçoğu Norman istilası sırasında kontrolü sağlamlaştırmak için inşa edilen motte ve bailey kaleleriydi, ancak bu binalar sonunda taş kullanılarak yenilendi ve Norman mimarisi olarak anında tanımlanabilen bir görünüm ortaya çıktı. Diğerleri ise en başından itibaren tamamen taştan inşa edilmiştir.
Anglosaksonların onları nasıl gördüğünün aksine, Normanlar bu yapıları tüm bölgeleri yönetebilecekleri operasyon üsleri olarak gördüler. Sıklıkla ihtiyaç duyulan her yere gönderilebilen süvariler için bir üs görevi görüyorlardı.
Ancak, motte ve bailey kaleleri popülerliğini hızla kaybetti. Ahşap yapısı yanıcı ve çürümeye meyilliydi. Bununla birlikte, Norman yönetiminin ilk birkaç on yılı boyunca görevlerini yerine getirdiler. Norman liderliği yüzyıllarca sürecek yeni bir tutku dolu kale inşası çağını getirdiğinde, bunların yerini muazzam taş kaleler ve surlar aldı.
Normanlar kendilerini Tanrı ile bağdaştırmaya ve dini popülerleştirmeye çalıştıkça, kalelerin yanı sıra çok daha fazla kilise inşa ettiler.
Norman Fethi Sonrası İngiltere'de Dil ve Kültür
Dildeki değişim, Norman istilasından sonra İngiltere'de meydana gelen en önemli değişiklikler arasındaydı. Normanlar bir Roman dili olan Fransız lehçesini konuşurken, bazen Eski İngilizce olarak da bilinen Anglosakson dili bir Cermen diliydi. Danimarka ve Norveç'ten gelmelerine rağmen Normanlar Normandiya'ya vardıktan sonra Fransız kültürünü özümsediler.
Yeni soyluların tebaası İngilizce konuşurken, onlar Fransızca konuşuyordu. Fransızcanın artık bir kültür dili olarak kabul edildiği düşünüldüğünde, bu durum modern İngiliz kültürüne de yansımıştır. İngilizce konuşanlar daha eğitimli görünmek için zaman zaman Fransızca sözcük ve deyimler kullanırlar.
Bununla birlikte, en büyük dilsel katkı, İngilizce diline birkaç Fransızca terimin girmesi olmuştur. Kesin olmamakla birlikte, modern İngilizcede kullanılan terimlerin %40 ila %50'sinin Fransızca kökenli olduğuna inanılmaktadır. Fransızca kökenli terimler akademik bağlamlarda daha fazla kullanıldıkça, İngiliz toplumunun Eski İngilizceye kıyasla Fransızcaya ne kadar değer verdiği açıkça görülmektedir.
Hayvanlar ve et ürünleri, dilsel kültürel uçurumun en önemli örneklerindendir. Günümüzde çiftlik hayvanları Anglo-Sakson kökleriyle ("cow -inek-", "sheep -koyun-", "pig -domuz-") anılmaktadır, ancak Norman seçkinleri tarafından tüketilmeye hazır olduklarında Fransızca kökenli boeuf (beef), mutton (mouton) ve pork (porc) kelimeleri kullanılmaktadır. Bunlar sırasıyla hayvanlar ve onlardan elde edilen et için kullanılan Fransızca kelimelerdir.
İngiltere'nin ve İngiliz toplumunun Norman fethinden önemli ölçüde etkilendiğine şüphe yoktur. Yeni bir kültürün ortaya çıkmasının yanı sıra, yeni kültür de yönetimdeydi. Ancak Normanlar İngiltere'yi değiştirdiği gibi İngiltere de Normanları değiştirmiştir.
Anglosaksonlar ve Normanlar birlikte evlenmeye ve çocuk sahibi olmaya başladıkça, kültürel uçurum giderek azaldı. Fransızca yavaş yavaş yerini resmi hükümet dili olarak İngilizceye bıraktı. İngilizce 1362'de parlamentoda kullanılmaya başlandı.
Normanlar canlı bir halk grubuydu. Bazılarının gözünde acımasız haydutlar olabilirlerdi, ancak mirasları basit bir fethin ötesine geçti. İngiltere'yi yeniden inşa ettiler ve sonunda tarihteki en büyük imparatorluğu yönetecek güçlü bir ülke haline getirdiler.
