Tunus, kuzey Afrika'da bulunan ve sınırları Akdeniz boyunca uzanan bir ülkedir. Cezayir ve Libya ile çevrilidir. Afrika'nın en kuzey ülkesi olarak bilinir. Tunus çok eskilere dayanan uzun bir tarihe sahip. Bugün Avrupa Birliği ile olduğu kadar Arap dünyasıyla da güçlü ilişkileri var ve ekonomisi büyük ölçüde ihracata dayanıyor.
Artan siyasi ve sosyal karışıklığa bağlı olarak sık sık haber olur. Başkan Zeynel Abidin Bin Ali'nin 2011'in başlarında devrilmesiyle hükümet çöktü. Şiddetli protestolar düzenlendi ve yetkililer son yıllarda ülkede barışı yeniden sağlamak için uğraşıyor. Tunuslular demokratik hükümetin kurulması lehine isyan ettiler.
Tunus Hakkında Temel Bilgiler
- Resmi adı: Tunus Cumhuriyeti
- Başkenti: Tunus
- Nüfusu: 11,516,189 (2018)
- Resmi dilleri: Arapça
- Para birimi: Tunus Dinarı (TND)
- Hükümet şekli: Parlamenter cumhuriyet
- İklimi: Kuzeyde ılıman, yağışlı kışlar ve sıcak ve kurak yazlar; güneyde çöl
- Yüz ölçümü: 163.610 kilometrekare
- En yüksek noktası: Cebel-i Şambi Dağı 1.544 metre
- En düşük noktası: Shatt al Gharsah -17 metre
Tunus'un Tarihi
Tunus'un ilk yerleşimcilerinin 12. yy'da Fenikeliler olduğu düşünülüyor. Öncesinde MÖ 5. yy'da Kartaca şehir devleti yükseldi ve Akdeniz bölgesine egemen oldu. Akdeniz bölgesi MÖ 146 yılında Roma tarafından ele geçirildi ve Tunus 5. yüzyılda yıkılana dek Roma İmparatorluğu'nun parçası olarak kaldı.
Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından Tunus birkaç Avrupalı devlet tarafından işgal edildi. 7. yüzyılda Müslümanlar bölgeyi ele geçirdi. O zamanlar Arap ve Osmanlı ülkelerinden büyük göçler başlamıştı. 15. yüzyılda İspanyol Müslümanlar ve Yahudiler Tunus'a göç etmeye başladılar.
Tunus 1570'lerin başlarında Osmanlı İmparatorluğu'nun parçası haline geldi ve 1881 yılına kadar böyle kaldı, ta ki Fransa ülkeyi işgal edene ve hamiliği yapana kadar. Tunus bağımsız olduğu 1956 yılına kadar Fransa yönetiminde kalmıştır.
Bağımsızlığını kazandıktan sonra bile Fransa'ya ekonomik ve politik olarak yakından bağlı kaldı. Böylece ABD de dahil olmak üzere batı ülkeleriyle güçlü bağlar geliştirdi. Lakin bu durum 1970'lerde ve 1980'lerde bazı siyasi istikrarsızlıklara yol açtı. Tunus'un ekonomisi 1990'larda iyileşmeye başladı. Otoriter yönetim 2010'un sonlarında ve 2011'in başlarında çeşitli huzursuzluklara yol açmıştır. Bu olaylar hükümetin dağıtılmasıyla sonuçlandı.
Tunus İnsanlarının Etnik Kökeni
Tunus'un nüfusu esas olarak Arap Berberidir. Ancak yüzyıllar boyunca Fenikeliler, Sahra-altı Afrikalıları, Yahudileri, Romalıları, Vandalları ve Arapları içeren çeşitli göç dalgaları aldı; Sicilyalı Müslüman mülteciler, vatanları 1091 yılında Normanlar tarafından ele geçirildikten sonra Al-Sāḥil'e yerleşti. En kayda değer göç, Sevilla (Seville) kentinin düşmesinden sonra başlayan İspanyol Morolar (Müslümanlar) oldu. 1248'te yaşanan Reconquista'nın bir sonucuydu. Bu durum 17. yüzyılın başlarında büyük bir göç dalgası başlattı. Sonuç olarak, Tunus bölgesinde, Majardah vadisinde ve kuzeyde bulunan Sharīk Yarımadası'na 200.000 İspanyol Müslüman yerleşti. Beraberlerinde kentsel kültürlerini ve daha gelişmiş tarımsal ve sulama tekniklerini getirdiler. 16. ve 19. yüzyıllar arasında Osmanlılar Tunus'u kendi Asya ve Avrupa gelenekleri ile harmanladı. Bu büyük etnik çeşitlilik hala Tunusluların aile isimlerinde görülmektedir.
Tunus Dilleri
Arapça resmi dildir ve yerlilerin çoğu Tunusça Arapça lehçesini konuşur. Modern Standart Arapça okullarda öğretilmektedir. Ülkenin kültürel Araplaştırılma süreci 12. yüzyılın sonunda büyük ölçüde tamamlandı ve şu anda nüfusun sadece küçük bir bölümü – çoğu güneyde – Berberi dillerini konuşuyor. Fransızca, ele geçirildiği 1881-1956 arasında öğretildi. Eğitimin yaygınlaşması nedeniyle bağımsızlıktan sonra daha da popülerleşti. Fransızca basın, eğitim ve devlette önemli rol oynamaya devam ediyor. Bir dereceye kadar İngilizce ile İtalyanca da yaygın.
Tunus'un Dini
Neredeyse tüm nüfus Müslümandır ve İslam, Mālikī Sünni biçiminde devlet dinidir. Hristiyan ve Yahudi azınlıklar bağımsızlıktan bu yana büyük oranda azaldı; Gayrimüslimler 1956'da 300.000'den fazlaydı, ancak o zamandan beri on binlere indi . Dini çeşitliliğe olan resmi açıklık her iki toplumun da inançlarını uygulamalarına izin vermektedir.
Tunus'un Yönetim Şekli
Bugün Tunus bir cumhuriyet olarak değerlendirilir ve başkanı Zeynel Abidin Bin Ali tarafından 1987'den beri böyle yönetiliyordu. Ancak başkan Bin Ali 2011 yılının başlarında devrildi ve ailesiyle ülkeden sürgün edildi. Tunus, Danışmanlar Meclisi ve Milletvekilleri Meclisi'nden oluşan iki meclisli bir yasama organına sahip. Yargı organı Yargıtay'dan oluşuyor. Ülke yerel yönetim için 24 valiliğe ayrılmış durumda.
Tunus'un Ekonomisi ve Toprak Kullanımı
Tunus'ta tarım, madencilik, turizm ve üretime odaklı büyüyen, çeşitli bir ekonomi var. Ülkedeki başlıca sanayiler petrol, fosfat ve demir cevheri madenciliği, tekstil, ayakkabı, tarım ve içecek sektörleridir. Turizm Tunus'ta önemli bir sanayi olduğu için hizmet sektörü büyüktür. Başlıca tarım ürünleri zeytin ve zeytinyağı, tahıl, domates, narenciye, şeker pancarı, hurma, badem, sığır eti ve süt ürünleri olarak sıralanıyor.
Tunus Coğrafyası ve İklimi
Tunus kuzey Afrika'da yer alır ve sınırları Akdeniz boyunca uzanır. Sadece 163.610 kilometrekarelik bir alanı kapladığı için nispeten küçük bir ülke. Cezayir ile Libya arasında yer aldığından çok çeşitli topografyalara sahip. Kuzeyde dağlıkken, orta kesiminde kurak bir ovası var. Tunus'un güney kesimi yarı kuraktır ve Sahra Çölü'ne yakın kurak bir çölü var. Tunus'ta ayrıca Doğu Akdeniz kıyıları boyunca uzanan Sahel adında verimli bir kıyı ovası var. Bu bölge zeytinleri ile ünlüdür.
Tunus'taki en yüksek nokta 1.544 metre ile Cebel-i Şambi Dağı'dır ve ülkenin kuzey kesiminde, Kassarin kasabası yakınında yer almaktadır. Tunus'un en alçak noktası -17 metredeki Shatt al Gharsah'tır. Bu bölge Tunus'un orta kesiminde, Cezayir sınırında yer alıyor.
Tunus iklimi bölgelere göre değişmekle birlikte, kuzeyde ılıman iklim görülür. Yağışlı kışlara, sıcak ve kurak yazlara sahiptir. Güneyde, sıcak ve kurak bir çöl iklimi görülür. Tunus'un başkenti ve en büyük şehri olan Tunus'un Akdeniz'e kıyısı bulunuyor ve ortalama düşük sıcaklığı 6˚C'dir. Ağustos'ta ortalama yüksek sıcaklar 33˚C'ye çıkar. Güney'deki sıcak çöl iklimi nedeniyle ülkenin o bölgesinde çok az sayıda büyük şehir bulunuyor.
Tunus Hakkında Sık Sorulanlar
Tunus'un başkenti neresidir?
Tunus'un başkenti Tunus'tur.
Tunus'ta kullanılan para birimi nedir?
Tunus'ta kullanılan para birimi Tunus Dinarı'dır (TND).
Tunus neyi ile tanınır?
Tunus, güzel plajları, antik kalıntıları ve zengin tarihi ve kültürü ile bilinir. Ayrıca 2011 yılında Arap Baharı devriminin doğduğu yer olmasıyla da bilinir.
Tunus'un nüfusu ne kadardır?
2021 yılı itibarıyla Tunus'un nüfusu yaklaşık 11,9 milyon kişidir.
Tunus'ta iklim nasıldır?
Tunus'ta iklim genellikle Akdeniz iklimidir; yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağışlı geçer.
Tunus içindeki bazı popüler turistik yerler nereleridir?
Tunus'taki bazı popüler turistik yerler arasında Kartaca antik kalıntıları, Tunus'taki Bardo Müzesi, Sousse medinası, Monastir Ribat'ı ve Djerba adası bulunmaktadır.
Kaynaklar: