800 yılında, Kısa Pepin (III. Pepin)'in oğlu Şarlman, Papa III. Leo tarafından Batı İmparatoru olarak taçlandırıldı. Onun hükümdarlığı altında Karolenj İmparatorluğu zirveye ulaşarak batı ve orta Avrupa'nın büyük bir bölümüne yayıldı. Ancak Şarlman'ın siyasi çalışmaları uzun süre hayatta kalamadı. Oğlu Dindar Louis 840 yılında öldüğünde, üç torunu imparatorluğu paylaştı. Kısa süre sonra I. Lothar, II. Louis ve II. Charles arasında veraset yüzünden iç savaş patlak verdi. Ağustos 843'te her üçü de Karolenj İmparatorluğu'nu üç krallığa bölen ve kardeş kavgasına son veren Verdun Antlaşması'nı onayladı.
Verdun Antlaşması Neden İmzalandı?
Batı Roma İmparatorluğu 476'da yıkıldığında yerini barbar krallıklardan oluşan yamalı bir bohçaya bıraktı. Galya'da, üç yüzyıl süren toprak genişlemesinin ardından Franklar, Yüksek Orta Çağ boyunca Karolenj İmparatorluğu'nu kurdu. Şarlman olarak bilinen I. Charles, 800 yılında imparatorluk tacını giyen ilk kişi oldu ve krallığının sınırlarını genişleterek onu zirveye taşıdı. Ancak Clovis'ten beri süregelen geleneğe uygun olarak krallıklar varisler arasında paylaştırıldı. 29 Haziran 840'ta Dindar Louis'nin (Şarlman'ın oğlu) ölümü üzerine Frank İmparatorluğu üç oğlu arasında paylaştırıldı.
Tahtın varisi konusunda korkunç bir iç savaş başladı. İmparator unvanını elde etmiş olan kardeşleri Lothar'ın üstünlüğüyle karşı karşıya kalan Alman Louis ve II. Charles bir ittifak kurmaya karar verdiler. 25 Haziran 841'de Fontenoy-en-Puisaye Muharebesi'nde onu ve yeğeni Aquitaineli II. Pepin'i mağlup ettiler. Lothar, 14 Şubat 842'de Strasbourg yeminleriyle koalisyonlarını güçlendiren kararlı rakipleriyle karşı karşıya kalınca bir uzlaşmaya razı oldu. Ağustos 843'te o ve kardeşleri Verdun Antlaşması'nı imzaladılar.
843'te Verdun Antlaşması'nı Kim İmzaladı?
840 yılında, Frank geleneklerine uygun olarak, Karolenj İmparatorluğu Dindar Louis'nin üç oğlu arasında paylaştırıldı:
- En büyükleri I. Lothar,
- II. Charles,
- Akman Louis.
Bu üç veliaht, ebeveynlerinin topraklarını aralarında paylaştılar. Yıllar süren iç savaşın ardından, Şarlman'ın üç torunu Ağustos 843'te Verdun Antlaşması'nı imzalamak üzere bir araya geldi. Ancak antlaşmanın imzalandığı kesin tarih bugüne kadar bilinmemektedir. Büyük olasılıkla antlaşma 8-11 Ağustos 843 tarihleri arasında Verdun'da onaylanmıştır. Dahası, tarihler gibi metin de kaybolmuştur. Sonuç olarak, Verdun Antlaşması'nın içeriğine dair ne bir orijinal ne de bir kopya mevcuttur. Belge hakkındaki mevcut bilgilerin çoğu, Şarlman'ın torunu Nithard'ın kızı Berthe aracılığıyla yazdığı kroniklerden gelmektedir. Karolenj döneminden kalma Aziz Bertin Yıllıkları ve Fulda Yıllıkları da bu olayı kesin olmayan bir şekilde anlatmaktadır.
Karolenj İmparatorluğu Nasıl Pay Edildi?
Verdun Antlaşması ile Şarlman'ın torunları, onun hükümdarlığı sırasında fethedilen geniş toprakları paylaştılar. Karolenj İmparatorluğu kesin olarak üç büyük devlete bölündü.
- II. Charles, başkenti Paris olan ve Scheldt-Meuse-Saône-Rhône nehir hattının batısında yer alan Batı Francia'yı aldı. Bu bölge eski Neustria ve Aquitaine krallıklarını, Austrasia'nın batı kısmını ve kuzey Burgonya'yı kapsıyordu.
- Alman Louis (II. Louis), imparatorluğun doğusundaki Doğu Francia'yı miras aldı ve başkent olarak Regensburg'u seçti. Bu topraklara Bavyera, Saksonya, Alemanya ve Frankonya eyaletlerinin yanı sıra Avusturya'nın doğu kısmı da dahildi.
- En büyük oğul olan I. Lothar imparator unvanını korudu ve kendisine Orta Francia ya da Lotharingia verildi. Bu bölge Kuzey Denizi'ndeki Friesland'dan Akdeniz'e kadar uzanıyordu. Kardeşlerinin krallıkları arasında sıkışmış olan bu bölge Hollanda, Rheinland, Burgonya, Provence ve kuzey İtalya'yı içeriyordu. Siyasi başkenti Aachen'ın yanı sıra, Katolik Kilisesi'nin merkezi olan Roma gibi dini bir başkente de ev sahipliği yapıyordu.
Verdun Antlaşması'nın Sınırları Zaman İçinde Nasıl Değişti?
Verdun Antlaşması ile kurulan Karolenj İmparatorluğu'nun sınırları çok uzun süre sabit kalmadı. I. Lothar'ın 855 yılında ölümü üzerine Orta Frank, Prüm Antlaşması uyarınca üç oğlu arasında paylaştırıldı. En büyükleri olan II. Louis "Genç", imparatorluk tacının yanı sıra İtalya Krallığı'nı da içeren güney kısmını aldı. En genç olan II. Lothar, Lotharingia olarak yeniden adlandırılan kuzey kısmını miras aldı. Son olarak, en küçük oğul Charles, Provence ve Cisjurane Burgundy'yi içeren orta kısmı aldı.
870 yılında II. Lothar'ın ölümünün ardından Orta Frank'da yeni bir bölünme gerçekleşti. Amcaları II. Charles ve Alman Louis, Meerssen Antlaşması'nı imzalayarak Lotharingia'yı aralarında paylaştılar. 875 yılında, yeğeni II. Louis'nin ölümünün ardından, II. Charles Batı İmparatoru oldu ve İtalya krallığını yeniden ele geçirdi. 880 yılında, Ribemont Antlaşması uyarınca, torunları Lotharingia'yı Alman Louis'nin oğlu Genç Louis'ye bıraktı. Bu metinle birlikte Batı Frank yaklaşık olarak 843 yılında belirlenen orijinal sınırlarına geri döndü.
Verdun Antlaşması'nın Sonuçları Nelerdir?
Verdun Antlaşması Karolenj İmparatorluğu'nun sonunu teyit etti ve imparatorluk bütünlüğü hayaline son verdi. Frankların geniş krallığını üçe bölerek Orta Çağ Avrupa'sının temellerini attı. Anlaşma aynı zamanda Fransız ve Alman uluslarının doğuşuna da işaret ediyordu. Galya bundan böyle "Batı Frank" olarak anılacak ve 1205 yılında Fransa haline gelecektir.
Ayrıca II. Louis ilk Alman hükümdarı olarak da kabul edilebilir. Doğu Frank Krallığı yüzyıllar boyunca gelecekteki Kutsal Roma İmparatorluğu'nun çekirdeğini oluşturacaktı. Ancak bu ülkelerin halkları ne aynı dili ne de aynı kültürü paylaşıyordu ve ancak daha sonraki bir tarihte birleşeceklerdi. Verdun Antlaşması aynı zamanda Orta Çağ boyunca Avrupa'da gelişen feodal sistemin başlangıcına da işaret ediyordu. Viking istilalarının artmasıyla birlikte, devletlerin otoritesi tımarların lehine azaldı. Lordlar yerel kralların yerini aldı ve halk üzerinde güç kazandı. 10. yüzyıldan itibaren Merovenjler ve Karolenjlerin kayırmacı yönetimi (clientelism) yerini feodal bir topluma bıraktı.
