ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu, UUİ), LEO'da (alçak dünya yörüngesi) bulunan yaşanabilir bir yapay uydu veya uzay istasyonudur. ISS'in ana inşası 1998 ve 2011 yılları arasında yapıldı ve şimdiye kadar uzaya fırlatılan en büyük yapı oldu. ISS'in ilk uzun süreli astronotları Kasım 2000'de geldi. 18 milletten yaklaşık 236 kişi ISS'i ziyaret etmiştir. 14 Mart 2019'a kadar Amerika Birleşik Devletleri 143, Rusya 46, Japonya 8, Kanada 7 ve İtalya 5 astronot gönderdi. ISS, güneş panelleri, robotik kollar, deney bölmeleri, yerleştirme yuvaları, radyatörler, yapı makasları ve basınçlı habitasyon modüllerinden oluşur. İlginç bir şekilde, Uluslararası Uzay İstasyonu gökyüzünde çıplak gözle görülebilir. Peki, nasıl ve nerede?
Uluslararası Uzay İstasyonu'nu Dünya'dan Gözlemlemek
UUİ ya da ISS yönünü değiştirmeden önce gökyüzünden hızlıca geçer. Çıplak gözle bakıldığında yavaş hareket eden büyük beyaz bir nokta olarak görülür. Uzay istasyonu gün doğmadan hemen önce ve gün batımından birkaç saat sonra görülebilir. Büyük zorlukları olsa da geçişi gündüz de tespit edilebilir.
ISS dünya yüzeyinden yaklaşık 370 kilometre yukarıda hareket eder. Hızı saatte 27.724 kilometredir. ISS'in bir ufuktan diğerine seyahat etmesi yaklaşık 10 dakika sürer. Bu nedenle zamanın yalnızca küçük bir kısmında görülebilir. ISS, Dünya'nın etrafını günde 15.5 kez dolanır. Büyüklüğü nedeniyle Ay'dan sonra gece gökyüzündeki en parlak yapıdır ve bu nedenle ışık kirliliğinden etkilenen şehir merkezlerinde bile görülebilir. Tıpkı sayısız uydu gibi, ISS de Venüs'ten yaklaşık 16 kat daha parlaktır.
Uluslararası Uzay İstasyonu şu an nerede?
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun nerede olduğunu ve bölgenizden ne zaman geçeceğini size söyleyebilecek çok sayıda araç ve akıllı telefon uygulaması var. Bu uygulamalar gözlemcinin enlem ve boylamını ve uzay istasyonunun ne zaman görünür olacağını göstermek için yörünge verilerini kullanır. NASA, 2012 yılında "Spot the Station" hizmetini başlattı; bu hizmet ile istasyon, seçilen şehrin üstünden geçeceği zaman kullanıcıya e-posta ya da metin mesajı bildirimi gönderiliyor. ISS, Dünya'mızdaki yerleşim yerlerinin %95'inden görülür, ancak aşırı güney ve kuzey enlemlerinden görülemez. Alaska gibi 51.6 derece enlemindeki ülkeler bu konuda şanssızdır. İstasyonun Türkiye, İstanbul gibi noktalardaki geçişi için uygulamadan faydalanabilirsiniz.
Bildirimler, gece gökyüzünde ISS'nin nereye bakılacağı hakkında bilgi içerir. Sadece Güneş'in nerede battığına bakarak istasyonun görüneceği yönü kolayca bulabilirsiniz (güneybatı veya kuzeybatı gibi). İstasyonun görüneceği yükseklik derece cinsinden verilir. 90 derecenin doğrudan kafanızın üstünü göstereceğini unutmayın. 90 dereceden az olan herhangi bir sayı, istasyonun ufuk ile 90 derece arasında bir yerde olacağı anlamına gelir. İstasyon o kadar parlaktır ki, doğru yöne bakıyorsanız kaçırmanız gerçekten zor. Alternatif olarak yumruklarınızı yaklaşık 10 dereceye eşdeğer şekilde ufka doğru kol boyu uzatabilirsiniz. Daha sonra yumruk uzunluğunuzu kullanın. Örneğin, dört yumruk uzunluğu ufukta yaklaşık 40 dereceye eşdeğer olacaktır.
Uluslararası Uzay İstasyonu Kime Ait?
Uluslararası Uzay İstasyonu projesi Kanada, Rusya, Avrupa, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri arasında ortak bir projedir. ISS'in kullanımı ve mülkiyeti hükümetler arası anlaşmalar ile belirlenir. Uzay istasyonu, birkaç ülke tarafından kullanılabilecek USOS (ABD Orbital Segmenti) ve ROS (Rus Orbital Segmenti) olmak üzere iki kısma ayrılmıştır. Ruslar 2024 yılına kadar uzay istasyonunun sürekli kullanımını onayladılar, ancak ROS'in bir bölümünü OPSEK olarak bilinen yeni bir uzay istasyonunu inşa etmek için kullanmayı planlıyorlar.
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun Hedefi Nedir?
Roscosmos ve NASA arasındaki ilk bildiriye göre, ISS bir fabrika, gözlemevi ve laboratuvar olarak tasarlandı. ISS'in aynı zamanda bakım ve ulaşım sağlamanın yanında Mars, Ay ve diğer asteroitler için yapılacak gelecekteki görevler için bir hazırlık alanı olarak hizmet etmesi amaçlanıyor. Uluslararası Uzay İstasyonu, bilimsel araştırma yapmak için bir platform görevi görüyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu Hakkında Sık Sorulanlar
Uluslararası Uzay İstasyonu neden kuruldu?
Amaç. Uluslararası Uzay İstasyonu'nun başlangıçta bir laboratuvar, gözlemevi ve fabrika olmasının yanı sıra ulaşım, bakım ve gelecekte Ay, Mars ve asteroitlere yapılacak olası görevler için alçak Dünya yörüngesinde bir hazırlık üssü olması amaçlanmıştır.
Uluslararası Uzay İstasyonu neden emekliye ayrılıyor?
Uluslararası Uzay İstasyonu üçüncü on yılına girerken, uzay aracı yaşını göstermeye başlıyor. Ekipmanların çoğu eskidi ve çatlaklar gibi yapısal sorunlar ortaya çıkmaya başladı. Uluslararası Uzay İstasyonu'nun yörüngesi ziyaretçi uzay araçları tarafından kademeli olarak küçültülürken süreç birkaç yıl sürecek ve sonunda Ocak 2031'de Dünya'ya çakılmasıyla sonuçlanacak.
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun yerini ne alacak?
NASA, alçak Dünya yörüngesindeki faaliyetlerin Uluslararası Uzay İstasyonu olmadan da devam etmesini sağlamak amacıyla, birkaç şirketi ticari alçak Dünya yörüngesi destinasyonları oluşturmakla görevlendirdi.
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun yerini alması için şu ana kadar üç ABD şirketi belirlendi: Blue Origin, Nanoracks LLC ve Northrop Grumman Systems Corporation.
Uluslararası Uzay İstasyonu ile ilgili ilginç olan nedir?
İstasyondaki yaşam ve çalışma alanı altı yatak odalı bir evden daha büyüktür (ve altı uyku odası, iki banyo, bir spor salonu ve 360 derece manzaralı bir cumbası vardır). Mikro yerçekiminde insan vücudundaki kas ve kemik kütlesi kaybını azaltmak için astronotlar günde en az iki saat egzersiz yapıyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan hangi ülke ayrıldı?
Rusya, soğuk savaş sonrası dünyada uzay araştırmalarını şekillendiren Uluslararası Uzay İstasyonu'nda yirmi yılı aşkın süredir devam eden ortaklığından ayrılıyor.