1755 yılında Avusturya'nın Viyana şehrinde doğan Marie Antoinette 14 yaşında, sıradaki Fransa kralı görülen XVI. Louis ile evlendirildi. Genç ikili bir zaman sonra, sürgün edilen eski Fransız monarşisi ile benzer aşırılıklar sergilemeye başladı. Marie Antoinette tam da bu dönemde iddialı bir dedikoduya alet olmuştu. Fransız Devrimi'nin sürdüğü 1789'da kraliyet ailesi devrimci otoritelerin kontrolü altına girmeye başladı. Kral 1793'te idam edildi ve Marie Antoinette ise yakalandı. Kendisini Fransız Cumhuriyeti'ne karşı gerçek dışı ithamlarla yargıladılar. 16 Ekim 1793'te giyotine mahkum oldu.
Marie Antoinette'in ilk dönemleri
Kutsal Roma İmparatoru I. François'in ve otoriter Habsburg imparatoriçesi Maria Theresa'nın 15. çocuğu Marie Antoinette 1755'te Viyana'da doğdu. Avrupa monarşilerinin büyük istikrarsızlıkta olduğu bir çağa denk gelmişti. Anne Maria Theresa, Fransız ve Habsburg tahtları arasında kurulan yeni ittifakı güçlendirmek istiyordu.
Bu amaçla 1766'da genç kızının geleceğin Fransa Kralı XVI. Louis ile evleneceğine ant içti. Marie Antoinette ve varisi dört sene sonra Viyana'da evlendiler. Birbirini daha önce hiç görmemiş ikilinin evlilikleri vekaletle yapıldı çünkü çift 14 ve 16 yaşındaydı. Şaşalı ikinci düğün töreni 16 Mayıs 1770'te Versay'daki kraliyet şapelinde yapıldı. Bu iki gencin evliliğine tanıklık eden en az 5.000 konuk vardı. Genç kraliçenin halkın gözünde bıraktığı ilk izlenim bu gösteriş oldu.
Marie Antoinette'in açlıktan ölen köylülere ekmekleri yoksa "pasta yemeleri" gerektiğini söylediğine dair hiçbir kanıt yok. Bu söz aslında "Bırak pasta yesinler!" diyen küstah bir soylu kadının hikayesinde geçiyordu. Merak edenler bunu filozof Jean-Jacques Rousseau'nun (Marie Antoinette henüz 11 yaşındayken) yazdığı İtiraflar'ında okuyabilir.
Marie Antoinette ve Versay hayatı
Marie Antoinette devamlı halkın dikkatini çeken göz önünde bir figür olarak yaşadı. Eşiyle uyumlu değillerdi ve pek az resmi görevi bulunduğundan gününün çoğunu abartılı zevklerle ve kendini şımartmakla geçiriyordu. Sarayına bir model çiftlik yaptırmıştı ve nedimeleri ile burada özenli kostümler giyerek sütçü kız ve kadın çoban rollerine bürünürlerdi. Bol tirajlı gazeteler ve ucuz el ilanlarında kraliçenin savurgan hareketlerine ve müstehcen söylentilerine yer verilmiştir. Marie Antoinette kısa süre içinde Fransa'nın tüm sorunlarından sorumlu tutulur hale gelmişti.
Marie Antoinette ve Fransız Devrimi
Ülkenin yüzleşmekte olduğu sorunlar aslında genç kraliçenin hatası değildi. 18. yüzyıl sömürge savaşları -özellikle Fransızların sömürge karşıtı tarafa destek vereceği Amerikan Devrimi– Fransız devletini yüklü bir borca sokmuştu. Fransa'da Katolik Kilisesi ("First Estate") ve Soylular ("Second Estate") gibi ülke mülklerinin çoğunu elinde bulunduranların servetlerinden vergi ödemesi gerekli değildi ve sıradan insanlar ise yüksek vergiler ödemek zorunda bırakılıyordu. Durum bu olunca kraliyet ailesinin göze çarpan harcamaları gitgide rahatsız edici duruma ulaşmıştı.
XVI. Louis ve danışmanları bunun üzerine temsili vergi sistemini benimsemeyi denedi. Ancak Soylular karşı çıktı. Basın bu durum için de Marie Antoinette'i suçlamış ve ona "Madame Veto" lakabını takmıştı. Ne var ki kendisi Fransa'da aristokrasinin ayrıcalıklarını savunacak tek varlıklı kişi olamazdı. Din adamları, soylular ve halk sınıfından temsilciler 1789'da Fransız devletinin reform programını hazırlamak üzere Versay'da toplandılar. Ancak soylular ve din adamları hala imtiyazlarından vazgeçmeye niyetli değildi. Kişisel özgürlük ve sivil eşitlik gibi Aydınlanma Çağı düşüncelerine odaklanan "Third Estate" delegeleri, ilk kez Fransız vatandaşlarının da katılım sağlayabileceği bir "Ulusal Meclis" kurdular.
Fransız halkının geçiminin de kötüleşmesiyle insanlar monarşinin ve soyluların kendilerine komplo kurduğu düşünmeye başladılar. Marie Antoinette öfke duyulacak en kolay hedefti. Karikatüristler ve yazarlar ona "Avustralyalı fahişe" adını taktı. Fransız ulusunun altını kazıdığını açık açık iddia etti. Ekim 1789'da Parisli bir kadın çetesi yüksek ekmek fiyatlarını ve diğer zamları protesto etmek için Versay'a yürüyüşe başladı. Çete, kraliyet ailesini kente kadar sürükledi ve Tuileries'e hapsetti.
Marie Antoinette, XVI. Louis ile Haziran 1791'de Avusturya sınırına gitmek üzere Paris'ten uzaklaştı. Her şey planlanmıştı; Burada onları kraliçenin kardeşinin birlikleri karşılayacaktı. Birlikler, Kutsal Roma İmparatoru'nun Fransa'yı işgal etmesine, devrimci hükümeti devirmesine ve monarşinin ve soyluların gücünü geri kazanmasına yardımcı olacaktı. Bu olayın duyulmasıyla insanlar kraliçenin sadece bir "yabancı" değil aynı zamanda bir vatan haini olduğuna karar kıldılar.
Terör Dönemi'nde Marie Antoinette
Kraliyet ailesinin Paris'e dönmesiyle XVI. Louis tekrar başa geçti. Ne var ki yaşanan boşlukta devrimciler devletin en sinsi düşmanlarının soylular değil hükümdarlar olduğunu yaymaya başlamıştı. Radikal devrimci Jakoben hükümeti Nisan 1792'de Avusturya'ya savaş açtı. Amaç kral ile kraliçenin ülkelerine sadakatini görmekti. Ancak Fransız ordusu savaşı iyi geçiremedi ve hüsran içinde kaldı. Fransızlar yine bunun için "yabancı doğumlu" kraliçeyi suçladılar. Ağustos ayında başka bir halk topluluğu Tuileries Sarayı'na saldırdı, monarşiyi devirdi ve aileyi bir kuleye kilitledi.
Binlerce kişilik Devrimciler Eylül ayında harekete geçerek kraliyetçi tutsakları vahşice katletmeye başladılar. Marie Antoinette'in en yakın arkadaşlarından Princesse de Lamballe sokakta parçalandı. Devrimciler Lamballe'in başını ve vücut kısımlarını Paris sokaklarında dolaştırdı. XVI. Louis Aralık ayında ihanet suçuyla yargılanmıştı ve o da Ocak ayında idam edildi.
Marie Antoinette'e karşı yürütülen kampanya gitgide güçlendi. Devrimci mahkeme, küçük oğlunu annesini cinsel istismar ve ensest ile suçlamaya zorladı. Bunun sonucunda Marie Antoinette Temmuz 1793'te velayetini kaybetti. Ekim ayında vatana ihanet ile yargılandı ve 37 yaşında giyotine yürütüldü.
Geride bıraktıkları
Fransa'da 18. yüzyılda yaşanan bu devrim ve direniş birçok farklı hikayelere sahiptir. Ancak devrimcilerin Marie Antoinette'i emellerine ulaşmada bir sembol olarak kullandıkları ortadadır. Onlar için, Marie ve etrafındaki insanlar monarşi ve "Second Estate"e dair yanlış olan her şeyin temsilcileriydi: Müzik kulağı olmayan, çıkarcı, başkalarının çektiği zorlukları anlayamayan ve sadakatsiz (yazarlar onu sıkça zina ile itham etti) insanlardı. Konu Marie Antoinette'in nasıl biri olduğu değil; halkın gözünde nasıl bir imaj taşıdığıydı.
Versay Sarayı ve Marie Antoinette'in onunla bağlantısı neydi?
Paris yakınlarında bulunan Versay Sarayı, XIV. Louis ve sonraki hükümdarlar döneminde büyük bir kraliyet ikametgahıydı. Marie Antoinette, Fransa Kraliçesi olarak kocası Kral XVI. Louis ile birlikte Versay'da yaşıyordu. Versay arazisinde küçük bir saray olan Petit Trianon'un inşası da dahil olmak üzere zengin yaşam tarzı ve harcamaları, sarayın tarihine ve monarşinin aşırılıklarıyla ilişkilendirilmesine katkıda bulunmuştur.
Marie Antoinette'in XVI. Louis ile evliliği nasıl gerçekleşti?
Marie Antoinette'in XVI. Louis ile evliliği Avusturya ve Fransa arasındaki siyasi ittifakın bir parçası olarak düzenlenmiştir. Kutsal Roma İmparatoru I. François ile Avusturya İmparatoriçesi Maria Theresa'nın en küçük kızıydı. Bu evlilik iki ülke arasındaki diplomatik bağları güçlendirmeyi amaçlıyordu. Marie Antoinette 1770 yılında henüz 14 yaşındayken 16. Louis ile evlendirildi.
Marie Antoinette Fransız modası ve stilinde nasıl bir rol oynadı?
Marie Antoinette kraliçe olduğu dönemde Fransız modası üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Abartılı kıyafetleri ve saç stilleri Fransız soyluları arasında trendleri belirledi. Özenli elbiseleri, tüyler ve kurdelelerle süslenmiş yüksek saç modelleri ve pastel renklere olan sevgisiyle tanınıyordu. Moda seçimleri savurganlığının bir yansıması olarak görüldü ve bu da Fransız halkı arasında popüler olmamasına katkıda bulundu.
Marie Antoinette'in çocukları Fransız Devrimi sırasında ve sonrasında neler yaşadı?
Marie Antoinette ve XVI. Louis'nin, hayatta kalan tek kızları Marie Thérèse de dahil olmak üzere çok sayıda çocukları oldu. Çocukların hayatları devrim sırasında zorluklarla geçti. Ebeveynlerinden ayrı kaldılar ve zor koşullara katlandılar. Devrimden sonra Marie Thérèse esaretten kurtuldu ve sonunda ailesiyle yeniden bir araya geldi. Evlendi ve sürgünde yaşadı. Kardeşlerinin kaderi farklıydı; bazıları esaret altında ölürken bazıları da sürgünde yaşadı.