Nepalliler Everest'i "Sagarmatha" olarak; Tibet'teki yerel halk ise Qomolangma olarak adlandırır. Ancak Avrupa'da ve dünyanın geri kalanında Everest Dağı evrensel olarak dünyanın en yüksek zirvesi olarak kabul edilmektedir. Günümüzde 8.848 metre yüksekliğiyle Himalayalar semalarına ulaşmaktadır. Ancak Everest Dağı yükselmeye devam ediyor. Peki ama neden? Ve ne tür jeolojik süreçler bu sürece yol açtı?
Himalayalar'ın küçük bir kısmı hariç tamamı kademeli olarak yükselmektedir. Hint kıta levhasının Avrasya Levhası ile çarpışması bu durumun temelini oluşturuyor. Yaklaşık 100 milyon yıl önce Gondvana'nın parçalanmasından bu yana Hint Levhası, kıtaların kuzeye doğru hareketinin bir parçası olarak Tibet'in altına doğru kaymaktadır.
Dünya İçin Bir Çarpışma Testi
Hindistan ile Avrasya levhasının güney kenarı arasında 30 ila 50 milyon yıl önce bir çarpışma daha meydana gelmiştir. Jeolojik güçler tarafından deforme edilen ve birleşmeye zorlanan Hindistan'ın eski kuzey sınırı ve Avrasya levhasının güney sınırı boyunca uzanan tortular ve diğer malzemeler bugün Himalayalar olarak bilinen bölgeyi oluşturmuştur. Himalayalar o kadar hızlı yükseldi ki erozyon süreci buna ayak uyduramadı. Bu yüzden burada bu kadar büyük bir dağ silsilesi var.
Hint levhası şu anda yılda 3,5 cm hızla kuzeydoğuya doğru kaymaktadır. Buna rağmen Hindistan ve Tibet yılda 15 ila 20 mm hızla birbirinden uzaklaşmaya devam ediyor. Bu şekilde, Himalayalar ve Everest gittikçe yükselmeye devam edecektir.
Everest Dağı Her Yıl 4 mm Büyüyor
Asıl soru şu: Everest Dağı gerçekte ne kadar yükseklik kazanıyor? Yaklaşık olarak yılda 4 mm gibi bir uzamadan söz edebiliriz. Bu da Everest'i çevreleyen alanın Himalayalar'ın diğer bölgelerine göre biraz daha kademeli bir yükselişe sahip olduğu anlamına geliyor. Örneğin, Pakistan'daki 8.125 metre yüksekliğindeki Nanga Parbat'ı çevreleyen bölge için yılda yaklaşık 10 mm hesaplanmıştır.
Everest Dağı'nın yüksekliğinin artmaya devam edip etmeyeceği şu an için belirsiz. Bunun nasıl gerçekleşeceği tektonik, iklim ve erozyonun karmaşık etkileşimine bağlıdır. Yerçekiminin etkisine ek olarak, yükselme kuvvetleri de dağların yüksekliğini belirlemede hayati bir rol oynar. Himalayalar, bu etkilerin dengede olduğu varsayılan yerlere iyi bir örnektir. Dünya üzerindeki en yüksek dağlar yaklaşık 9 km yüksekliğe ulaşır ki bu da neredeyse Everest ya da K2 ile eşdeğer bir yüksekliktir.
Uzmanlar, Hindistan ve Avrasya arasındaki çarpışma hızının önümüzdeki birkaç milyon yıl içinde azalacağını, hatta tamamen duracağını düşünüyor. Ne yazık ki kesin bir tarih belirlemek zor bir konu. Yine de, eğer bu gerçekleşirse, dağların yükselmesi erozyonun kontrolü ele alabileceği noktaya kadar yavaşlayacaktır. Bu durumda Himalayalar yavaş yavaş eriyip yok olacaktır.
Dünyanın En Yüksek Dağının Yüksekliği
Everest'i gelecekte nelerin beklediği konusunda hala önemli şüpheler var. Aynı durum Everest'in yüksekliğine ilişkin en son ölçümler için de geçerlidir. Bunlar tipik yükseklik olan 8,848 metre ile daha da yüksek bir rakam olan 8,850 metre arasında herhangi bir yerde olabilir.
