Agincourt Muharebesi: Ulusal Kimlikleri Şekillendiren Çarpışma

Yorgun, aç ve dizanteri hastası olan İngiliz ordusu, 25 Ekim 1415 Aziz Crispin Günü'nde, ağır zırhlı şövalyeler ve piyadelerden oluşan devasa bir Fransız ordusu savaşa hazırlanırken beklemekteydi. Bayraklar rüzgarda dalgalanıyor ve sabahın ilk ışıklarında zırhlar parlıyordu. Binlerce at, Valois Hanedanı'nın şövalyelik onurunu sırtlarında taşırken kişneyerek ve toynaklarını yere vurarak havayı pusla dolduruyordu.

İngilizler köşeye sıkışmıştı. Kaçabilecekleri hiçbir yer yoktu. Ama meydan okumaya devam ettiler. Yere kazıklar sapladılar ve Fransızların saldırmasını beklediler. Fransızlar düşmanlarına karşı zafer kazanacaklarından emindiler ve moralleri yüksekti. Kader, birkaç akıllı taktik ve elverişsiz havayla birlikte, herkesin beklentilerini çılgınca değiştirecek şekilde araya girecekti. Karşınızda Agincourt Muharebesi.

Agincourt Muharebesi'nin Arka Planı

Başarısızlıkla sonuçlanan görüşmelerin ardından İngiltere Kralı V. Henry 1414 yılında Fransa'ya saldırdı. Çatışma, iki rakip kraliyet ailesi arasında Fransız tacına yönelik bir güç mücadelesinin tetiklediği Yüz Yıl Savaşı sırasında meydana geldi. Valois Hanedanı'nın işgal ettiği monarşi, o sırada İngiltere ve sömürgelerine hakim olan Plantagenet Hanedanı tarafından talep edildi.

İşgalin başlangıcında Manş Denizi üzerinden toplam 12.000 asker ve 20.000 at taşındı. Kral V. Henry coşkulu bir İngiliz ordusunu ilk savaşları olan Fransız kıyı kenti Harfleur kuşatmasına götürdü.

Harfleur sonunda İngilizlerin eline geçmiş olabilir ama kuşatma uzun sürmüş ve pahalıya mal olmuştur. Kuşatma sırasında yetersiz temizlik nedeniyle dizanteri hastalığı yayıldı. İngilizler, kuvvetlerinin beşte birini kaybettikleri ve sonrasında kendilerini kötü hissettikleri için kazandıkları zaferden pek de memnun değillerdi. İngiliz Kralı V. Henry birlikleri Kuzey Fransa'daki Calais şehrine doğru yürüyüşe geçirdi.

Bu arada Fransızlar da İngilizlerle karşılaşmak ve onları yenmek amacıyla bir ordu kurmuşlardı. İngilizler, Fransız savunması nedeniyle Somme Nehri'ni geçemediler, bu nedenle doğuya doğru ilerlemek zorunda kaldılar. İngilizler nehri geçmeyi başardılar ama Calais'ye kadar takip edilerek gözetlendiler. Fransızlar iki orman arasındaki bir tarım arazisini ve Agincourt ve Tramacourt şehirlerini İngilizlerden tecrit etmeyi başardılar. Burada ünlü Agincourt Muharebesi gerçekleşti.

İki hafta süren 420 kilometrelik yürüyüşün ardından, İngilizler uzun yolculuklarının ardından aç ve hastaydı. Ancak beklemek, Constable Charles d'Albret ve Mareşal Boucicaut tarafından yönetilen Fransız ordusuna ek birliklerin katılmasına izin verecekti.

İki kuvvet 24 Ekim gecesini açık alanda, birbirlerini duyabilecekleri mesafede kamp kurarak geçirdi. Ancak her iki kamptaki atmosfer farklıydı. Fransızlar büyük bir coşku içinde ve zaferden eminken, İngilizlere sessiz kalmaları ve herhangi bir Fransız saldırısına karşı tetikte olmaları emredilmişti.

Gerçekte, Fransızlar İngiliz kampına bir gece saldırısı girişiminde bulundular ve geri püskürtüldüler.

Gece boyunca yağmur yağdı, tıpkı V. Henry ve danışmanlarının umduğu gibi. Fransızlar ve onların düzenli askerleri bu yağmur fırtınasının savaşın sonucunu belirleyeceğinden habersizdi. Toprağın çamur olması atlar için zemini kullanılamaz hale getirmişti.

Savaş Başlıyor

Birlikler 25 Ekim sabahı bir araya geldi. Yaklaşık 1.500 silahlı adam ve atsız şövalyeler, 7.000 okçu ile İngiliz ordusunun bir parçasıydı. Silah altındaki askerler dört sıra halinde omuz omuza durarak merkezi oluştururken, okçular yanları tutmuş ve at saldırılarından korunmak için önlerindeki toprağa kazıklar (palangalar) çakmışlardı. Piyadeler arasında düzenli aralıklarla okçu birlikleri de toplanırdı.

Öte yandan Fransızların 14.000 ila 15.000 arasında adamı vardı ve bu sayıya sahip oldukları yaklaşık 10.000 silahlı hizmetçi dahil değildi. Fransızlar, arazinin darlığı nedeniyle tüm cephe hattını atsız şövalyeler ve silah altındaki askerler olarak konuşlandırmıştı. Okçular ve diğer kuvvetler için çok az yan mevzi mevcuttu. Geride okçular ve yaylı tüfekçilerden oluşan bir hat vardı. Yaklaşık 750 atlı şövalye her iki kanatta bir kuvvet oluşturuyordu. Bazı kaynaklar Fransızların önde giden piyadelerin arkasında bir hat oluşturmak için okçuları kullandığını iddia ederken, diğerleri süvarilerin arkada kaldığını iddia eder. Bununla birlikte, görünümdeki farklılıkların sonraki davranışlar üzerinde çok az etkisi vardır.

İki ordunun büyüklükleri de tartışmalıdır. Bazı kaynaklar İngiliz kuvvetlerinin 6.000 civarında olduğunu, Fransız ordusunun ise 12.000 olduğunu söylemektedir. Kesin olan şey, İngilizlerin sayıca en az 2'ye 1 oranında üstün olduğudur.

İki ordu birkaç saat boyunca yerlerinde durup birbirlerine baktılar ve ilk hamlenin yapılmasını beklediler.

Sonunda V. Henry liderliği ele aldı ve Agincourt Muharebesi'ni başlattı. Ağaçların arasından geçerek İngilizlerin sağ kanadına doğru yüzlerce uzun yaylı askerle ilerledi. Bu cesur bir hamleydi ama ekip fark edilmeden Fransızlara gizlice yaklaşmayı başardı. İngiliz birlikleri siperlerini kaldırıp Fransızlara doğru ilerlemeye başladı. Kral orman okçularına ateşe başlamalarını emrederken, ordunun geri kalanı savunma pozisyonu almak için durdu.

Fransızların sol kanadındaki atlı şövalyeler ormandaki okçulardan yaylım ateşine tutuldu ve karşı kanattaki şövalyelerle birlikte İngiliz hatlarına hücum ederken, Fransız silah arkadaşları da ilerlemeye başladı. Ateş emrini aldıktan sonra İngiliz okçularının geri kalanı gökyüzünü karartarak Fransız şövalyeleri ve atlarının üzerine ölüm ve bozgun yağdırdı. Yağmur, kışlık mahsullerin ekimi için yeni sürülmüş tarlaların yoğun killi çamurunda toprağı bataklığa çevirmişti. Zırhlı bodkin okları, çamurda ilerleyen atlara saplanıyordu.

Süvariler çözülüp dağıldılar, Fransız hatlarına doğru kaçtılar ve Fransız silah arkadaşlarının bütünlüğünü bozdular.

Fransız cephe hattı, düzenlerinin altüst olmasına rağmen İngiliz hatlarını sert bir şekilde vurdu ve savaş kıyasıya ve amansız devam etti. V. Henry'nin kendisi de eline bir kılıç aldı ve savaştı. Ancak, İngiliz uzun yaylıları Fransız saflarını arkadan ve yanlardan dövdükçe Fransızların sayısal avantajı aleyhlerine döndü. İkinci dalga Fransız askerleri geldiğinde işler daha da kötüye gitmeye başladı. Zırhlı askerler kayarak toprağa batıyor, zırhların düzgünlüğüne karşı bir tür boşluk yaratıyor ve arkadan gelen hücum İngiliz hatlarını yarmayı başaramıyordu. Fransız askerleri düştükten sonra ayağa kalkmakta güçlük çekiyordu. Hafif zırhlı rakipleri ise daha iyi performans gösterdi.

İngilizler Agincourt Muharebesi'nde Zaferlerini Tescillediler

Ok yağmuru dindiğinde, uzun yaylılar yaylarını bırakıp baltalar, bıçaklar ve kılıçlarla Fransızlara saldırdılar. Kendilerini kapana kısılmış ve yorgun hisseden birçok Fransız teslim oldu ve yüzlercesi de esir alındı. Krallığının güvenliğinden endişe eden V. Henry, esirlerin topluca idam edilmesini emretti. Soylular, köylüler tarafından acımasızca ve aşağılanarak öldürüldü. Bu, şövalyelik kurallarının ağır bir ihlaliydi ve Fransızları şaşkına çevirdi.

V. Henry kalan Fransız kuvvetlerine bir haberci göndererek, İngilizler tarafından ele geçirilmeleri halinde yoldaşlarıyla aynı ölümle karşılaşacakları konusunda onları uyardı. Kendi başlarına açtıkları katliamı gören Fransız ordusunun geri kalanı sahadan kaçarak İngilizlere zaferlerini armağan etti.

Agincourt Muharebesi İngilizler için umutsuz ama belirleyici bir zafer olmuştu. Koşulların elverişli olması, akıllıca stratejiler kullanmalarıyla aynı zamana denk gelmişti. Fransızlar için Agincourt Muharebesi öncesinde ve sırasında yaşananlar gizemle örtülüydü. Bir zafer esintisi olması gereken şey, dehşet verici bir başarısızlığa dönüştü.

Agincourt Muharebesi Sonrası

Muharebenin bitimine yakın küçük bir Fransız birliği savunmasız İngiliz ordugâhına saldırdı ve V. Henry'nin yedek taçlarından biri de dâhil olmak üzere birçok değerli eşyayı alıp kaçtı. Ancak bu hamle savaşın gidişatını değiştirmedi.

Meydan muharebesinde ölenlerin sayısı orantısızdı. Yaklaşık 600 İngiliz ölürken, Fransızların ölü sayısı 6,000 civarındaydı. İngiltere York Dükü ve Fransız lider Charles d'Albret'in ikisi de öldü. Yakalanan Boucicaut sonunda bir İngiliz hapishanesinde öldü.

V. Henry ve ordusu, Agincourt Muharebesi'ndeki İngiliz zaferinden sonra Calais'nin güvenli bölgesine çekilebildi. Bir süre geçtikten sonra V. Henry Fransa'ya geri döndü ve sonunda İngiltere'nin topraklarını Normandiya'yı da kapsayacak şekilde genişleterek savaşı kazandı.

Poitiers ve Crécy gibi muharebeler Yüz Yıl Savaşları sırasında İngiltere ve müttefikleri tarafından Fransızlara karşı kazanılmıştır. Bununla birlikte, İngiliz ulusal kimliği üzerindeki etkisi düşünüldüğünde, en ünlü muharebe Agincourt'tur. Bu muharebe, sıradan insanların toprak sahibi soylulara karşı kazandığı bir zafer olduğu kadar, baş düşmanları Fransa'ya karşı da kazanılmış bir zaferdi. Uzun yaylı yoksul askerler, Fransız soylularını tüm küstahlıklarıyla katlederken, aristokratlara merhamet ve saygıyla davranma şeklindeki şövalyelik kurallarını ayaklar altına aldılar. V. Henry çaresizlik içinde buna izin bile verdi.

Agincourt Muharebesi çağdaş kültürde de efsane ve geleneğin birleşimiyle hatırlanmaktadır. Bunun büyük bir kısmı, V. Henry adlı oyunu aracılığıyla gerçekleri çarpıtmak ve İngiliz seyirciler arasında vatanseverlik duygusu yaratmak için şiirsel bir üslup kullanan William Shakespeare'e borçludur.

Agincourt Muharebesi'nin tarih sayfalarındaki yerini sağlamlaştıran sadece stratejik önemi değil, aynı zamanda büyük bir mazlum hikayesi olması ve insanların her zaman hoşuna gitmiş olmasıdır.

Agincourt Muharebesi Hakkında Sık Sorulanlar