Büyük Batı Bölünmesi 1378'de başladı ve 1417'de sona erdi. Bu Katolik Kilisesi'ni etkileyen derin bir krizdi. O dönemde Kilise, Avignon soyundan gelen bir papa ve Roma'da seçilen ikinci bir papa olmak üzere birden fazla yöneticiye sahipti. Bu anlaşmazlığın doruk noktasında, bir antipope (diğerlerine muhalif olarak seçilen bir papa) bile vardı ve Kilise'yi üç başlı hale getiriyordu. Örgütsel sorunlara ek olarak, kurum özellikle Avrupa politikası konularında meşruiyetini ve otoritesini giderek kaybetti.
Kutsal ayinlerin ve dini dogmanın tanımının ötesinde, çatışma Yüz Yıl Savaşları ile iç içe geçmiştir. Uzlaşmaya yönelik ilk girişimler 15. yüzyılın başlarında yapıldı, ancak sonuçsuz kaldı. Pisa Konsili görüşmeleri başlattı. Ancak 1414'teki Konstanz (Constance) Konsili'ne kadar nihai bir karara varılamadı. Eski liderler kınandı ya da görevden alındı ve 1417'de yeni bir papa seçildi: V. Martin (Martinus).
Batı Bölünmesinin Nedenleri Nelerdi?
14. yüzyılda meydana gelen Büyük Batı Bölünmesi Katolik Kilisesi'ni ilgilendiriyordu. Bu dini krizin çeşitli nedenleri vardı. Her şeyden önce, Yüz Yıl Savaşları Avrupa'nın ekonomisini ve siyasetini baltaladı. Aynı zamanda, 14. yüzyıla veba salgını gibi salgın hastalıklar, elverişsiz hava koşulları ve bunun sonucunda ortaya çıkan kıtlıklar damgasını vurmuştur. Ayrıca, monarşinin eski feodal sistemin yerini almasıyla toplumda belirgin bir evrim yaşandı. Aynı zamanda derin sosyal değişimler de yaşanıyordu. Aristokrasi ekonomik olarak güçlenirken, Kilise ileri gelenleri kendi çıkarlarına ve sınıf atlamaya odaklandı.
Kilise'nin yatırımlarına rağmen, teknolojik ve bilimsel ilerleme seküler şahsiyetlerin elindeydi. Egemen, her şeyi bilen Kilise imajı yerini tutucu, değişime dirençli bir kuruma bıraktı. Büyük Bölünmenin başka nedenleri de vardı. IV. Philippe (Yakışıklı) ile Papalık arasında din adamlarından alınan vergi konusunda yaşanan Fransız-İtalyan anlaşmazlığı ve Visconti savaşı, Kilise'nin birliğini daha da zayıflatan siyasi gerilimleri ve rekabetleri öne çıkaran tetikleyici faktörler olarak işlev gördü.
Batı Bölünmesi'nin bazı kilit isimleri arasında papalığı Avignon'dan Roma'ya geri getiren Papa XI. Gregory (Gregorius), onun halefi olarak seçilen Papa VI. Urban (Urbanus) ve daha sonra gelen antipapalar VII. Clement ve XIII. Benedict yer almaktadır. Ayrıca, Pisa Konsili üçüncü bir papa olan V. Alexander'ı seçerek bölünmeyi çözmeye çalışmıştır.
Batı Bölünmesi Nasıl Ortaya Çıktı?
Büyük Batı Bölünmesi 1378'de başladı ve 1418'de sona erdi; Katolik Kilisesi için yaklaşık 40 yıl süren büyük bir krizdi. İki ana aşamaya ayrılabilir:
- Birincisi 1378'den 1394'e kadar sürmüştür. 1377 yılında Papa XI. Gregory (Gregorius) Roma'ya gitmek üzere Avignon'dan ayrıldı. Ertesi yıl da ölmüştür. Ancak bu seçim Kardinaller Koleji'nin bölünmesine işaret ediyordu. Ardından çifte papalık seçimi gerçekleşti. Roma'da VI. Urban seçildi. Avignon'da ise VII. Clement seçildi. Bu dönemde Avrupa çeşitli çatışmaların pençesindeydi. Yüz Yıl Savaşları'nın yanı sıra İtalya, nüfuz ve kontrol için verilen sayısız mücadelenin odak noktasıydı. Büyük Bölünme, Despenser Henry'nin haçlı seferinde olduğu gibi, krallıkların Roma veya Avignon'un yanında yer aldığı çatışmalara yol açtı. Kutsal Roma İmparatorluğu da siyasi istikrar sorunlarıyla karşı karşıya kaldı. Papalar VI. Urban (Urbanus) ve VII. Clement sırasıyla 1389 ve 1394 yıllarında öldüler. Bununla birlikte Büyük Bölünme devam etti.
- Büyük Batı Bölünmesinin ikinci aşaması 1394 ile 1417 yılları arasında gerçekleşti. Bu Katolik krizinin çıkmazıyla karşı karşıya kalan papazlar, kilise yetkilileri ve krallıkların ve imparatorlukların yöneticileri uzlaştırıcı çözümler bulmaya çalıştı. İlk girişimler başarısızlıkla sonuçlandı. Ancak 1409 yılındaki Pisa Konsili'nde bir çözüm bulunabildi. XII. Gregory (Roma Papası) ve XIII. Benedict (Avignon Papası) görevden alındı. V. Alexander 1409 yılında Papa seçildi. İki eski papa görevden alınmalarını kabul etmedikleri için artık bir antipapa olarak kabul ediliyordu.
V. Alexander'ın halefi olan antipapa XXIII. John'un seçilmesiyle durum daha da kötüleşti. Üç papalı, üç başlı bir kiliseden söz edilmeye başlandı. Büyük Bölünme'nin sonu 1415 yılında Konstanz Konseyi sırasında geldi. Bunu 1418'e kadar birkaç önemli olay takip etti. XII. Gregory istifa etti, XXIII. John kaçtı ve XIII. Benedict bu kararı kabul etmemesine rağmen görevden alındı. 1417'de V. Martin (Martinus) Katolik Kilisesi'nin 206. resmi papası oldu.
Büyük Bölünme'nin Sonuçları Neler Oldu?
Batı dünyasında Büyük Bölünme'nin büyük yankıları oldu. Katoliklikteki bu kriz V. Alexander ve XXIII. John gibi antipapaların seçilmesine yol açtı. Sonunda Katolik Kilisesi'nin meşruiyeti de sorgulanmaya başlandı. Bu sadece kilise örgütlenmesiyle ilgili bir mesele değil, aynı zamanda kutsal ayinlerin farklı dini akımlara uygunluğuyla da ilgilidir. Sonuç olarak, Kilise'nin otoritesi ve etkisi zayıfladı, özellikle de bunu takip eden konsil krizi nedeniyle. Konstanz Konsili konkiliarizm kavramını güçlendirmiştir. Bu, ekümenik konsillerin Papa'dan daha yüksek bir otoriteye sahip olduğu görüşüydü.
Büyük Bölünme'nin sonu aynı zamanda ulusal tikelciliklerin ortaya çıkışına da tanıklık etti. Geçmişteki dini anlaşmazlıklarla karşı karşıya kalan Kilise, otoritesini yeniden tesis etmek için mücadele etti. Bazı hükümdarlar kendi sistemlerini kurdular. Örneğin VII. Charles döneminde daha özerk hale gelen Fransa Kilisesi. Böylece Fransız din adamları tamamen özerk hale gelmiştir. Büyük Batı Bölünmesi Protestan reformu için de verimli bir zemin oluşturdu. Ayrıca Avrupa genelinde feodal sistemin terk edilmesinin hızlanmasına da yardımcı oldu. Monarşik bir sistemi benimseyen Fransa gibi, krallıklar ve imparatorluklar da modernleşiyordu.
1054'teki Büyük Doğu Bölünmesi
Büyük Doğu Bölünmesi 1054 yılında meydana gelmiştir. Sırasıyla Bizans ve Roma olmak üzere Ortodoks ve Katolik Kiliseleri arasındaki kopuşa işaret ediyordu. Bunun başlıca nedeni siyasi anlaşmazlık ve Kilise'nin organizasyonu ve dini metinler üzerindeki yorum farklılıklarıydı. Papanın önceliği ve Evharistiya ayininde mayasız ekmek kullanımı gibi konulardaki gerginliklerin yanı sıra kültürel ve dilsel farklılıklar da kopuşa katkıda bulunmuştur. Kriz, Papa IX. Leo'nun elçileri ve Konstantinopolis Patriği Michael Cerularius'un 1054 yılında karşılıklı olarak birbirlerini aforoz etmeleri ve iki kilise arasındaki ayrılığı resmileştirmeleriyle doruğa ulaştı.
Bölünmeden sonra, iki Hristiyan hareketi arasındaki ilişkiler hiç de samimi değildi. Genellikle, iki kilisenin taraftarları birbirlerine karşı güçlükle gizlenen bir düşmanlık besliyordu. Çatışmalar ortaya çıktığında, özellikle de Bizanslılar Osmanlı İmparatorluğu'nun Türkleri tarafından işgal edildiğinde, birbirlerini görmezden geldiler. Papa VI. Paul ve Patrik Athenagoras, 1965 yılına kadar birleşme planları olmamasına rağmen, "ortak bir bildiri" ile aforozlarını kaldırmışlardır.
Büyük Bölünme'nin Tanımı
Büyük Bölünme, büyük öneme sahip bir bölünmeyi tanımlayan bir ifadedir. Yukarıda da belirtildiği üzere, Batı'daki Büyük Bölünme ve Doğu'daki Büyük Bölünme'ye atıfta bulunmaktadır. Bir bölünme, dini bir kurumun işleyişinde veya organizasyonunda bir kopuşa, bir anlaşmazlığa işaret eder. Bölünme gönüllü ve karşılıklıdır. Bununla birlikte, mevcut dogmanın reddine yol açmaz. Öte yandan, kutsal ayinlerin farklı olması muhtemeldir.
Büyük Batı Bölünmesi'nin Önemli Tarihleri
20 Eylül 1378 – Antipapa VII. Clement Papalık Görevine Başladı
Fondi'de yapılan bir konsil Robert de Genève'i Avignon antipapası seçer. VII. Clement adını alır. Bu olay Büyük Batı Bölünmesi'nin başlangıcı olur ve Kilise'nin artık iki papası vardır: VII. Clement ve VI. Urban. İkinci papa otoriter bir politika izledi ve giderek tüm müttefiklerini kaybetti. Clement'in papalığı 16 Eylül 1394'te Avignon'da ölümüne kadar sürdü. Yerine XIII. Benedict geçti.
2 Kasım 1389 – IX. Boniface'ın Papalığı
2 Kasım 1389, IX. Boniface'in Roma'da VI. Urban'ın yerine papalık görevine başladığı tarihtir. Napolili bir asilzade olan IX. Boniface, papalık döneminin avantajını kullanarak Roma Komünü'nün bağımsızlığını ortadan kaldırdı ve Papalık Devletleri'nin şehir ve kalelerinin kontrolünü yeniden ele geçirdi. Hükümdarlığı boyunca, VII. Clement ve XIII. Benedict Avignon'da bir papalık mahkemesi kurdular. Hasta olan IX. Boniface 1 Ekim 1404'te öldü. Yerine VII. Innocent geçti.
28 Eylül 1394 – XIII. Benedikt Papalık Görevine Başladı
28 Eylül 1394'te Pedro de Luna, XIII. Benedikt adını aldı ve 1423'teki ölümüne kadar sürecek bir papalık dönemi için Avignon Papalığı görevini üstlendi. Katolik Kilisesi tarafından antipapa olarak kabul edilen XIII. Benedikt, VII. Clement'in yerine geçti ve görevlerini yerine getirmek için müttefikleri arasında Fransa, Kastilya, Portekiz, Aragon, İskoçya ve Kıbrıs Krallığı'nı saydı.
17 Ekim 1404 – Papa VII. Innocent'in Seçilmesi
IX. Boniface öldü. Innocent VII (Cosimo Migliorati, 1336 Sulmona doğumlu) Roma'nın 202. Papası olur ve 1406'daki ölümüne kadar bu görevi sürdürür. Avignon elçisine – antipapa XIII. Benedict'e – karşı seçilmesi kardinaller tarafından onaylanır onaylanmaz, Roma şehri Napoli Kralı I. Ladislaus'un bastırmaya çalıştığı bir Ghibelline isyanı ile sarsıldı. Kısa süren hükümdarlığı sırasında Büyük Batı Bölünmesi'ne (1378-1417) son vermeyi başaramadı.
30 Kasım 1406 – Papa XII. Gregory'nin Seçilmesi
XII. Gregory (1325 dolaylarında Venedik'te Angelo Correr olarak doğdu) Roma'nın 203. Papası oldu. 1415'teki istifasına kadar sürdürdüğü papalığı sırasında, Büyük Batı Bölünmesini azaltmak için Avignon antipapası XIII. Benedict ile müzakere etmek için çok uğraştı, ancak başarılı olamadı. Pisa Konsili'nde (1409) reddedilmesine rağmen, V. Martin (Martinus)'in seçilmesiyle Büyük Bölünme'ye son veren Konstanz Konsili'ne (1414-1418) kadar istifa etmedi. Daha sonra Porto Kardinal-Piskoposu oldu. 1417'de Recanati, Marche'de ortadan kayboldu.
18 Şubat 1407 – Antipapa XIII. Benedict'e Bağlılığın Geri Çekilmesi
Antipapa XIII. Benedict'ten ruhani bağlılığın kaldırılmasına ilişkin yeni kararnameler oluşturulur. Büyük Batı Bölünmesi'nin ardından Roma ve Avignon'un rakip papalarını tahttan çekilmeye zorlamak üzere oluşturulan bir Fransız politikası olan ve Burgonya Dükü ile Paris Parlamentosu'nun desteğiyle Paris Üniversitesi tarafından yönetilen 1407 tarihli azil, 23 Temmuz 1398 tarihli öncülünden pek de başarılı olamadı. Kalesine kapanmış olan XIII. Benedict boyun eğmeyi reddediyordu.
21 Nisan 1407 – XIII. Benedict ve XII. Gregory Arasında Anlaşma
Avignon'dan kaçtıktan sonra Marsilya'daki Saint-Victor Manastırı'na sığınan antipapa XIII. Benedict'in (1324-1423) delegesi, Roma delegesi XII. Gregory'yi (1325-1417) kabul eder. Bir sonraki 11 Haziran'da Fransa Kralı VI. Charles tarafından onaylanan konvansiyon, Büyük Batı Bölünmesini çözmek için iki papa arasında Savona'da bir toplantı düzenlenmesini kararlaştırır. Görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı: XIII. Benedict 24 Eylül'de İtalyan şehrine gitti, ancak XII. Gregory tarafından ekarte edildi.
Haziran 1408 – Pisa Konsili'nin Toplanması
Livorno'da (Toskana) toplanan sekiz Romalı kardinal ve Avignon'dan yedi kardinal, Büyük Batı Bölünmesi'ni çözmek için Pisa Konsili'ni toplar. 23 Mart-7 Ağustos 1409 tarihleri arasında toplanan konsey, Roma Papası XII. Gregory'yi (1325-1417) ve Avignon Papası XIII. Benedict'i (1324-1423) görevden alarak üçüncü bir papa olan Yunan Fransisken V. Alexander'ı (1340-1410) seçer. Ancak konseyi yasadışı sayan iki papa tahttan çekilmeyi reddetti ve daha da kötüsü, üçüncü (gayrimeşru) bir papa Kutsal Makam üzerinde hak iddia etti.
9 Aralık 1413 – I. Sigismund ve XXIII. John Konstanz Konseyi'ni Topladı
Lüksemburglu Sigismund'un isteğini yerine getiren antipapa XXIII. John, 1 Kasım 1414'te toplanması planlanan XVI. Konstanz Ekümenik Konsili'ni toplayan bir bildiri yayınladı. Pisa Konsili'nden (1409) bu yana üç papa Kutsal Makam için yarışıyordu ve Bohemya'da reform talepleri dile getiriliyordu. 1418'e kadar süren ve Kardinal Jean Allarmet de Brogny'nin başkanlık ettiği Konsil, Büyük Batı Bölünmesi'ne son verilmesini sağladı.
16 Kasım 1414 – Konstanz Konsili'nin Açılışı
Antipapa XXIII. John tarafından, hamisi Lüksemburglu I. Sigismund'un isteği üzerine Büyük Batı Bölünmesini çözmek üzere toplanan XVI. Ekümenik Konsil Konstanz'da başlar. Böylece Cermen Roma İmparatoru, Kilise'yi felç eden kaosu düzenlemek için Kardinaller Koleji'nden kurtulmaya karar verir. Pisa Konsili'nden (1409) bu yana, Kutsal Makam için üç rakip vardı: Avignon antipapası XIII. Benedict; Roma antipapası XII. Gregory; ve XXIII. John'un yerine geçen "Pisan" V. Alexander (1410'da öldü).
26 Mart 1415 – Konstanz Konseyi Kendisini Papa'nın Üzerinde İlan Etti
Konstanz Konsili üçüncü oturumuna başlar. Dini anarşiye son vermekle görevlendirilen Konsil, Papa üzerindeki üstünlüğünü ortaya koyan Haec Sancta (6 Nisan) kararnamesiyle Kilise'nin birliğini ve disiplinini yeniden tesis edene kadar ayrılmayacağını duyurdu. Konsil tarafından meşru olarak tanınan, ancak yeni oylama sistemi (kişi başına değil, ulus başına bir oy) nedeniyle zaten zayıflamış olan XXIII. John tutuklandı ve görevden alındı.
4 Temmuz 1415 – Antipapa XXIII. John İstifa Etti
Konstanz Konsili'nde, Roma papası XII. Gregory, "Kilise'nin huzuru için saygınlığını feda etme" ilkesiyle prokürsör tarafından istifaya zorlandı. XIII. Benedikt, Pisa papası XXIII. John'u görevden aldıktan sonra direndi ama o da görevden alındı. Bu durum Konsil Babalarına, Romalı Oddone Colonna'yı V. Martin olarak seçerek (11 Kasım 1417) Büyük Batı Bölünmesi sorununu nihayet çözme imkanı verdi.
