General Idi Amin 1971'de, seçilmiş Milton Obote hükümetini devirdi ve kendini Uganda'nın cumhurbaşkanı ilan etti. Ardından yaklaşık 300.000 sivilin katledildiği acımasız sekiz yıllık bir terör rejimini başlattı. 1972'de tüm Hindistan ve Pakistan vatandaşlarını sınır dışı etmesi ve artan askeri harcamalar, ülkenin on yıl süren ekonomik çöküşünü beraberinde getirdi. 1979'da Tanzanyalılar Kampala'nın başkentinin kontrolünü ele geçirerek terör saltanatını sona erdirdi ve Amin'i kaçmaya zorladı. İğrenç suçlarına rağmen asla adalete teslim edilemeyen Amin, hayatının geri kalanını Suudi Arabistan'da geçirdi.
Idi Amin: İlk dönemi ve askeri kariyeri
Idi Amin Dada, 1925'te Uganda'nın kuzeybatısındaki Koboko'da doğmuştu. Kakwalı babası ve Lugbaralı annesi doğumdan kısa süre sonra ayrılacaktı. 1946'da, sadece temel eğitim aldıktan sonra, Amin İngiliz sömürge ordusunun bir alayı olan King's African Rifles (KAR)'a katıldı ve hızla yükseldi. 1949'da Shifta isyancılarıyla savaşmak için Somali'ye gönderildi ve daha sonra Kenya'daki Mau Mau İsyanı'nın bastırılması sırasında İngilizlerle beraber (1952-56) savaştı. 1959'da KAR içinde siyah bir Afrikalı asker için en yüksek pozisyon olan effendi (Türkçe; efendi) rütbesine ulaştı ve 1966'da silahlı kuvvetlerin komutanlığına atandı.
Idi Amin ile ilgili sıkça sorulan sorular
Idı Amin'in boks hayatı
1951-1960 yılları arasında orduda geçirdiği süre boyunca Amin, dokuz yıl boyunca Uganda'nın hafif siklet boks şampiyonu oldu.
Idi Amin kim olarak biliniyor?
Idi Amin, 1971'de bir darbeyle Uganda cumhurbaşkanı olarak iktidara geldi. Ardından rejiminin acımasızlığı, vahşeti ve 1979'da ülkeden kaçmak zorunda kalmasıyla biliniyor.
İdi Amin iktidara nasıl geldi?
Idi Amin, 1966'da ordu ve hava kuvvetleri başkanlığına getirilen bir Uganda askeri subayıydı. Ülkenin cumhurbaşkanı Milton Obote ile ters düştükten sonra, Amin 25 Ocak 1971'de askeri bir darbe ile iktidarı ele geçirdi.
Idi Amin ne zaman iktidardaydı?
Idi Amin Ocak 1971'den Nisan 1979'a kadar iktidardaydı.
Idi Amin nerede gömüldü?
Idi Amin Cidde, Suudi Arabistan'daki Ruwais Mezarlığı'na gömüldü.
Amin komutanları Uganda hükümetinin kontrolünü ele geçirdi
İngiliz yönetimi altındaki 70 yıldan fazla bir süre sonra, Uganda bağımsızlığını 9 Ekim 1962'de kazandı ve Milton Obote ülkenin ilk başbakanı oldu. 1964'te Obote, Uganda ordusunun büyüklüğünü ve gücünü genişletmeye yardımcı olan Amin ile ittifak kurdu. İkilinin Kongo'dan altın ile fildişi kaçırdığı ve silah karşılığında takas ettiği 1966 Şubat'taki suçlamaların ardından Obote anayasayı askıya aldı ve kendini yürütmenin başı ilan etti. Kısa bir süre sonra Obote, Amin'i, Uganda'nın güney merkezinde bulunan Buganda'nın güçlü krallığını yöneten ve "Kral Freddie" olarak da bilinen Kral Mutesa II'yi tahttan indirdi.
Birkaç yıl ve iki başarısız ve kaynağı belirsiz suikast girişimi sonrasında Obote, Amin'in sadakatini sorgulamaya başladı ve İngiliz Milletler Topluluğu Hükümet Başkanları Konferansı için Singapur'a giderken tutuklanmasını emretti. Fakat Amin, kendisine yönelik hamleyi engelledi ve 25 Ocak 1971'de hükümetin kontrolünü ele geçirip Obote'yi sürgüne zorladı.
"I am the hero of Africa."
Idi Amin
Amin'in terör rejimi
İktidara geldiğinde Amin, Obote'ye sadık olan ve bu nedenle bir tehdit olarak algılanan Hristiyan kabileleri Acholi ve Lango üzerinde kitlesel infazlara başladı. Ayrıca, temel amacı rejimine karşı çıkanları ortadan kaldırmak olan Devlet Araştırma Bürosu (SRB) ve Kamu Güvenliği Birliği (PSU) gibi çeşitli iç güvenlik güçleri aracılığıyla dehşet saçmaya başladı.
1972'de Amin, Uganda'nın 50.000 ila 70.000 arasındaki Asya nüfusunu sınır dışı etti ve bu da ekonominin üretim olarak çökmesine yol açtı. Çünkü tarım ve ticareti destekleyecek uygun kaynak ve iş gücü kalmamıştı.
Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (PFLP) 27 Haziran 1976'da İsrail'den Paris'e uçan bir Air France uçağını kaçırdığında, Idi Amin teröristleri ilgiyle karşıladı ve asker ve silah tedariklerini sağladı. ancak İsrail komandoları rehineleri Entebbe havaalanına düzenlenen sürpriz baskınla kurtardığında aşağılanmış hissedecekti. Sonrasında Amin birkaç havaalanı personelini, İsrail ile işbirliği yaptığına inanılan yüzlerce Kenyalıyı ve yakındaki bir hastanede tutulan yaşlı bir İngiliz rehinesinin infaz edilmesini emretti.
Baskıcı yönetimi boyunca Amin'in yaklaşık 300.000 sivilin ölümlerinden sorumlu olduğu tahmin ediliyordu.
Idi Amin'in sürgünü ve ölümü
Zamanla, Amin'in yakın müttefiklerinin sayısı azaldı ve eskiden sadık askerleri isyan etmeye başladı. Bazıları sınırdan Tanzanya'ya kaçarken, Amin Tanzanya Devlet Başkanı Julius Nyerere'yi karışıklık yaratmak ile suçladı ve Kasım 1978'de Kagera Nehri'nin kuzeyindeki bir bölge şeridi olan Kagera Salient'i ilhak ederek misilleme yaptı. İki hafta sonra, Nyerere toprağı geri almak için bir karşı saldırı düzenledi ve Uganda ordusunu Uganda'dan kaçanların yardımıyla kovdu. Savaş Uganda'ya ilerlerken 11 Nisan 1979'da Amin, Kampala ele geçirildiği an kaçmak zorunda kaldı. İlk olarak Libya'ya sığınmış olmasına rağmen, daha sonra 2003'te çoklu organ yetmezliği ölümüne kadar büyük konforla yaşayacağı Suudi Arabistan'a taşındı.