Kral John (Yurtsuz John), şüphesiz İngiliz tarihinin en tanınmış hükümdarlarından biridir. Kral olarak yaptığı diplomatik hatalar ve ateşli kişiliği onun olumsuz ününe katkıda bulunmuştur. Kral John'un yönetimi altındaki en önemli olaylardan altısı aşağıdaki makalede ele alınmaktadır.
Bretanya Dükü I. Arthur'un Ölümü ve Kral John'un Tahta Çıkışı (1203 civarı)
Bir taht adayının karanlık koşullar altında ölmesi, bir kralın hükümdarlığı için mümkün olan en kötü başlangıçtır. John'un soyunu kavramak, hikâyenin bütününü anlamak için esastır. Babasının büyükbabası İngiltere'nin ilk Plantagenet kralı II. Henry'dir (hükümdarlığı 1154-89). Henry'nin sekiz meşru çocuğundan en büyüğü olan William, o gençken ölmüştü ve yine Henry adındaki bir sonraki kardeş de II. Henry'den önce öldüğü için üçüncü oğul Richard kral oldu. John en küçükleriydi. Richard, II. Henry'nin ölümüyle İngiltere Kralı I. Richard oldu ve 1199'da kendi ölümüne kadar hüküm sürdü.
Richard hayatta hiç çocuk bırakmadığı için krallığın kardeşi Geoffrey'e ait olması gerekiyordu, ancak o 1186'da Richard'dan önce öldü. Sonuç olarak, Kral II. Henry'nin en küçük oğlu John tahta çıktı.
Ancak John'un on beş yaşındaki yeğeni Arthur'un da taht üzerinde meşru hakkı vardı. Geoffrey'nin veliahtı, Brittany Dükü, onun oğluydu. O dönemde pek çok kişi Arthur'un "kötü amca" yerine ağabeyinin oğlu olması nedeniyle tahtta John'dan daha fazla hak sahibi olduğunu düşünüyordu.
Arthur, geniş çapta destek gören başarısız bir ayaklanmaya önderlik etti. Genç dük gözaltına alındı ve o andan itibaren hiçbir iz bırakmadan ortadan kayboldu. Arthur'un ölüm emrinin John tarafından verilip verilmediği bilinmemektedir, ancak kesinlikle şiddetli bir sonla karşılaşmıştır. John'un hükümdarlığının ilk dönemleri Arthur'un yokluğu ve ölümü nedeniyle şüphe ve gizemle doluydu.
Normandiya'nın Kaybı (1203)
John'un babası Kral II. Henry, Aquitaine'li Eleanor ile evlenerek Plantagenet İmparatorluğu'nu İskoçya'dan Fransa'ya kadar genişletmiştir. John ve kardeşi Richard çocukluklarını kıtada geçirmişlerdir, bu nedenle her ikisi de Fransız kültürünü akıcı bir şekilde bilmektedir. Fransa'nın Normandiya bölgesi kıta Plantagenetleri için stratejik açıdan önemliydi. Denizdeki konumu, Fransa'daki İngiliz kuvvetlerine yiyecek ve silah gibi ihtiyaçların tedarik edilebileceği ideal bir yer olmasını sağlıyordu.
Fransa Kralı II. Philip 1 Aralık 1203'te Normandiya'ya saldırdı ve 6 Aralık'ta burayı kontrolü altına aldı. Kral John mücadele boyunca kalıp savaşmak yerine, sonunda Portsmouth'a ve İngiltere'ye geri döndü. Kral John'un zaten düşük olan takdir oranları bu korkakça hareketinin bir sonucu olarak dibe vurdu.
Ancak Normandiya'nın kaybı tamamen Kral John'un hatası değildi: her iki selefi de (Kral II. Henry ve Kral I. Richard) hükümdarlıkları sırasında uzun süreler boyunca İngiltere'den ayrılmışlardı – aslında Richard on yıllık hükümdarlığının sadece altı ayını İngiltere'de geçirmişti – ve Normandiya yine de hayatta kalmıştı. Fransa'daki Plantagenet topraklarının kaybından tek başına sorumlu olmaktan ziyade, Kral John için yanlış zamanda yanlış yerde olmak gibi bir durum söz konusuydu.
Katolik Kilisesi'nden Aforoz Edilme (1209)
Ailevi, diplomatik ve özellikle de dini açıdan bakıldığında, Kral John pek de sevilen bir insan değildi. John ve Papa III. Innocentius 1205 yılında Canterbury Papalığı için yapılan çekişmeli bir seçim yüzünden tartıştılar. Kral John için işler kötüden daha kötüye gitmişti ve sadece üç yıl sonra Innocentius İngiltere ve Galler'e bir yasak koydu.
Bu yasak nedeniyle altı yıl boyunca hiçbir dini ayin yapılamadı. Bu, dinin tek tercihleri olduğu ve hayatlarının her yönünü şekillendirdiği bir dönemde büyümüş olan İngiliz halkı için sistem için bir şoktan daha fazlasıydı. Peki günah keçisi tam olarak kimdi? Kral John. Ancak tarihçiler bunun daha çok "din adamlarının ayin yapmayı, ceset gömmeyi ya da çiftleri evlendirmeyi reddettiği bir din adamları grevi" olduğunu belirtmiştir.
Buna rağmen Papa ile Kral John arasındaki ilişkiler kötüleşti ve 1209 yılında Papa III. Innocentius John'u aforoz etti. Kilise mülklerine el konulması John'un mali yükünü yeterince hafifletmiş olacak ki aforozdan etkilenmedi. Yine de John'un Kilise'ye dönmesi ve af dilemesi sadece üç yıl sürdü.
Papalığa İtaat (1212)
Fransa Kralı II. Philip 1212 yılında Manş Denizi'ni geçerek İngiltere'yi işgal etmeyi planlıyordu. Bu sırada kapısının önünde bir baronluk ayaklanması baş gösterdi ve Papa'nın desteği olmadan savunmasız olduğu gerçeğini ortaya koydu.
Papa III. Innocentius'a arabuluculuk yapması için yalvardı ve sonunda Papa ile uzlaştı. Innocent, John'un kiliseyle olan bağını yeniden kurmaya söz verdi, ancak bunun için hükümdarın krallığını Papa'ya teslim etmesi ve daha sonra feodal bir bağımlı olarak geri alması şartı vardı. Buna ek olarak Kral John, III. Innocent'e ve varislerine yıllık bin marklık bir meblağ vaat etmişti. Kral John'un bir lider ve hükümdar olarak beceriksizliği bir kez daha gözler önüne serilmişti ve bu durum çağdaşlarının ya da geleceğin tarihçilerinin gözünden kaçmamıştı. 14. yüzyıl tarihçilerinden Henry Knighton, Kral John'un Papalığa boyun eğerek kendisini "özgür bir adamdan bir köleye dönüştürdüğünü" söylemiştir. Daha da kötüsü, II. Philip'in işgal tehdidi boş bir retorik değildi; savaş ateşi tüm kıtada yükselmişti ve Kral John bu mücadeleden geri adım atmayacaktı.
Bouvines Muharebesi (1214)
1213-14 İngiliz-Fransız Savaşı, Orta Çağ'ın en büyük meydan muharebelerinden biri olan Bouvines Muharebesi'nde sonuçlandı. İngiltere Kralı John'un başını çektiği ve Kutsal Roma İmparatoru IV. Otto ile Hollanda Kontu I. William'ın da dahil olduğu Fransız karşıtı bir Avrupa ittifakı, belirleyici savaşa yol açtı.
Asıl çatışma 27 Temmuz 1214'te, günümüz kuzey Fransa'sında Flandre'den çok uzak olmayan Bouvines kasabasında meydana geldi. Müttefiklerden daha küçük bir orduya sahip olmalarına rağmen savaşı Fransızlar kazandı. İşin aslı, müttefiklerin en büyük zaaflarından biri de buydu: Ordularının büyüklüğü konuşlanmada yavaş kalmalarına neden olurken, Fransız kuvvetleri (daha iyi bir disipline sahip olan ve dil engeli olmayan) müttefik kollarına hızlı ve sık saldırılar düzenleyebiliyordu.
Kral II. Philip atından düşmüş olsa da talih Fransızlardan yanaydı ve Müttefikleri ezerek savaşı kazanmayı başardılar. Tahmin edilebileceği gibi, bu İngiltere ve Kral John için büyük bir darbe oldu. Belirleyici bir savaşı kaybederek Philip'e daha da fazla toprak teslim etmişti. İngiltere'nin son Plantagenet kralı John, Papa III. Innocentius tarafından devrildi ve İngiltere'nin Angevin Plantagenet hükümdarlarının eski mirası olan Anjou'yu Philip'e bırakmak zorunda kaldı. Kral John'un tüm hükümdarlık dönemi boyunca, bu onun için en tehlikeli dönemdi. İşler onun için daha da kötüleşmek üzereydi.
Kral John Magna Carta'yı İmzalarken (1215)
Öfkeli John, II. Philip karşısındaki aşağılayıcı yenilgisinden sonra baronlarından scutage (askeri görev yerine verilen para) istedi. Canterbury Başpiskoposu Stephen Langton, Papa III. Innocentius tarafından atandıktan sonra Kral John'a karşı bir isyan başlattı.
Anlaşma görüşmelerinin çökmesinin ardından 1215 yılında iç savaş patlak verdi. Londra, daha sonra Windsor yakınlarındaki Runnymede Savaşı'nda Kral John'u ele geçiren baron Robert Fitzwalter komutasındaki isyancıların etkisi altına girdi.
15 Haziran 1215'te Baronların Maddeleri olarak bilinen anlaşmayı imzalayarak isyancıların taleplerini kabul etti. Çok sayıda değişiklikten sonra Kral John ve baronlar nihayet dört gün sonra Magna Carta'nın son halini sundular.
Ancak John, Papa III. Innocentius'a, o zamanlar bir barış anlaşması olan bu anlaşmayı imzalaması için kendisine baskı yapıldığını iddia etti. Şaşırtıcı bir şekilde Papa onun sözünü kabul etti. Baronlar bunu hazmedemedi ve iç savaş yeniden patlak verdi.
Bu arada, 1216 yılının Mayıs ayında Prens Louis (daha sonra Fransa Kralı VIII. Louis olacaktı) Fransa Kralı II. Philip'in oğlu ve varisi olarak İngiltere'ye yelken açtı. Kral John Louis'den o kadar korkuyordu ki Magna Carta'yı imzaladı ve sıradan insanlar ona "İngiltere Kralı Louis" demeye başlayınca yetkilerinin çoğunu baronlara bıraktı.
Kral John o yılın Ekim ayında vefat etti. 1300'lü yılların tarihçisi Matthew Paris'in Kral John'un ölümünden sonraki yaşamına atıfta bulunarak söylediği gibi, "Ne kadar pis olursa olsun, Cehennem John'un varlığıyla daha da pisleşmiştir". İngiliz tarihinin en kötü dönemlerinden biri nihayet sona ermişti.
