Uzun bir süre boyunca Afrika savan filinin antik dönemde evcilleştirilmediğine ve Kartacalıların bunun yerine Atlas Dağları'ndan gelen ve artık soyu tükenmiş olan ama muhtemelen Kızıldeniz ve Etiyopya'daki çağdaş Afrika orman filine benzeyen yerli bir türü kullandıklarına inanılmıştır.
Gerçekte, bahsi geçen tür muhtemelen Mısır'daki Ptolemaioslar tarafından zaten kullanılmaktaydı. Polibios, Plinius ya da Diodorus'un anlattığına göre, Ptolemaiosların küçük Afrika filleri Seleukoslar tarafından kullanılan Asya filleri karşısında dehşete düşmüşlerdi.
Hannibal'ın Kullandığı Kuzey Afrika Fili
Hannibal'ın Afrika filleri günümüz türlerine kıyasla biraz sıra dışıydı. Afrika orman fili o zamanlar yaygındı, ancak Hannibal'ın fili o zamanki bir Hint fili kadar büyük değildi.
Kartacalılar savaşlarda genellikle soyu tükenmiş Kuzey Afrika yaban filini kullanırlardı. Bu tür fillerin omuzları 2,5 metre civarındaydı, ancak savan fili akrabalarının boyu ortalama 3,2 metreydi. Sikkeler Kartacalıların o dönemde Hint filleri de getirdiklerini göstermektedir.
Hannibal'ın İspanya'dan İtalya'yı işgal ederken yanında 35'ten fazla fil getirdiği söylenir. Ancak Hannibal'ın MÖ 218'de Trebia'daki İtalya savaşına sadece on civarında fil katılabilmiştir. Fillerin Hannibal'ın savaşındaki rolü de o kadar etkili olmamıştır.
Hint fillerine güvenen Ptolemaios Krallığı, MÖ 217'de Seleukos Krallığı'nı yok etti. Hannibal, Hint filleri olmadığı için Kuzey Afrika orman fillerine bağlı kalmıştır. Hintli türdeşlerinden daha küçük olsalar da, Romalılar için filler ciddi bir tehlike oluşturuyordu.
Kuzeydeki akrabalarından daha büyük ve daha vahşi olan Güney Afrika orman fillerinin savaşta kullanıldığına dair yanlış bir kanı vardır.
Savaş Fillerine İlişkin Bulgular
Ancak Adam L. Brandt ve meslektaşları tarafından 2013 yılında Etiyopya ve Eritre'deki fillerin mitokondriyal DNA'ları üzerine yapılan çalışmalar, Ptolemaiosların savan fillerini eğitmiş olabileceğini ima etmektedir. Bu iddia, Seleukoslar tarafından kullanılan Asya fillerine kıyasla Mısır (ve dolayısıyla Kartaca) fillerinin boyutlarının daha düşük olduğunu vurgulayan antik kaynaklardan bilinenlerle doğrudan çelişmektedir.
Mısır'daki evcilleştirilmiş savan filleri Asyalı türdeşlerinden çok daha büyük olmalıydı. Michael B. Charles 2016 tarihli bir makalesinde, modern Eritre fillerinin, tipolojilerinin savan fillerine ait olmasına ve mevcut dağılımlarının antik çağlara ait olmamasına rağmen, Ptolemaik ve Pön dönemlerinden (Pön Savaşları) sonra gelen savan fillerinden türemiş olabileceğini savunmaktadır.
Fil Türleri
- Asya Fili (Elephas maximus)
En büyük Asya fillerinin omuz yüksekliği 3,5 metre ve ağırlığı 5.500 kg olarak kaydedilmiştir. Bu filin sırtının en yüksek kısmı ortadayken, Afrika fillerinde omuzlardadır.
- Afrika orman fili (Loxodonta cyclotis)
Hayvan yaklaşık 2,5 metre boyunda ve 2.700-6.000 kg ağırlığındadır. Dişleri savan filinden daha uzundur ve aşağıya doğru daha sivridir; kulakları ise daha geniş ve yuvarlaktır. Şu anda bu tür, var olan en küçük fil olma rekorunu elinde tutmaktadır.
- Afrika savan fili (Loxodonta africana)
Ağırlığı 8.000 kg'a kadar çıkabilir ve omuzlarında 3-4 metre yüksekliğe ulaşabilir. Dişlerinin yönü yukarı doğrudur. Asya fili ile karşılaştırıldığında, iki Afrika türünün kulakları çok daha belirgin ve üçgen şeklindedir.
