Bir müzisyen beklenmedik şekilde mükemmel bir akora vurduğunda o andan hiç olmadığı kadar hoşlanıyorsanız bu konuda yalnız değilsiniz. Müzikle ilgili yeni bir araştırma, 'beklenmeyenin' beynimizin ödül merkezini harekete geçirdiğini gösteriyor ve dinlerken müzik hakkında daha fazla şey öğrenmemizi sağlıyor.
Müzikteki 'beklenmeyen' anlar öğrenme becerisini tetikliyor
McGill Üniversitesi'nden araştırmacılar, çalışmaları için 20 gönüllüyü müzik, ödül ve öğrenmeyi kapsayan bir dizi testten geçirdi. Her katılımcı bir renk sonra da bir yön seçti. Her seçim katılımcıya ya güzel bir müzik ya da tatsız, nahoş bir müzik çaldı. Zaman içerisinde denekler, hangi seçimlerin hoşlarına giden müziği çaldığını ve hangilerinin çalmadığını öğrendi. Test, deneklerde yaptıkları seçimlere dair bir tür keyif ya da memnuniyetsizlik beklentisi oluşmasını sağladı. Denekler seçimlerini yaparken, beyin aktiviteleri fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile ölçüldü.
Düşük beklentiyle dinlenen bir müzik beğenildiğinde beyin o müziğe bağımlı hale geliyor
Bir algoritmanın yardımıyla, araştırmacılar her deneğin yaptığı seçimin arkasındaki ödülü öngörme hatasını belirledi – beklenen ödül ile alınan gerçek ödül arasındaki fark. Bu verileri MRI verileriyle karşılaştırdılar ve ödül tahmininde yapılan hataların, beynin accumbens bölgesindeki (ödül merkezi) aktivite yüksek olduğundan arttığını tespit ettiler. Accumbens, insanlar dinledikleri müzikten hoşlandığı zaman canlanan bir bölge. Kullanıcılar bir müzikten daha azını beklediğinde ancak yanıldığında o müziğe daha bağımlı hale geliyor. İlk kez müzik gibi estetik bir yargının beyinde böyle bir tepki yarattığı bilimsel anlamda gözlendi. Önceki çalışmalar, yiyecek ya da para gibi daha somut ödüllere odaklanmıştı.
Ödül tahmini hataları nucleus accumbens'deki aktivite doğru orantılı olan denekler, güzel müziklerin çalındığı seçimlerin hangileri olduğunu daha hızlı öğrendiler. Bu da müziğin, insanı öğrenmeye motive edebilen nörobiyolojik bir ödül olduğunu kanıtladı. Soyut bir uyaranın beynin ödül sistemini harekete geçirebildiği ve verdiği zevk nedeniyle bizleri tekrar tekrar öğrenmeye ittiği gösterildi. Araştırmacılara göre, bir ödülün öngörü süreci, o ödülden alınan zevki daha önce fark edilenden çok daha büyük oranda etkiliyor. O nedenle, müziklerdeki 'beklenmeyen anlar' insanları müziğe daha bağımlı yapıyor – ani yükselişler veya farklılaşan notalar gibi.
Çalışma, Ulusal Bilimler Akademisi sayfasında yayımlandı.
