Yüz Gün (Yedinci Koalisyon Savaşı), Napolyon Bonapart'ın 20 Mart 1815'te Paris'e dönmesiyle başlayan ve 22 Haziran 1815'te ikinci kez tahttan çekilmesiyle sona eren Birinci İmparatorluğun son evresini ifade eder. Napolyon Bonapart, Elba'dan kaçıp 1 Mart'ta Golfe-Juan'da karaya çıktıktan sonra, o zamandan beri "Napolyon Yolu" olarak adlandırılan bir yoldan Alpleri geçti. Kartalın son uçuşu başkente girene kadar devam etti ve imparator geçerken halkın artan coşkusunu ateşledi. Louis'nin kaçmasıyla boş kalan iktidarı yüz gün boyunca elinde tuttu. Waterloo Muharebesi'ndeki yenilgi onu 22 Haziran'da ikinci kez tahttan çekilmeye mecbur bıraktı. Saint Helena'ya sürgüne gönderildi.
Adım Adım Napolyon Bonapart'ın Yüz Günü
Napolyon, ilk tahttan çekildiği sırada Fontainebleau Antlaşması ile kendisine verilen Lilliput krallığında kuşkusuz sıkıntı içindeydi. Elba Adası'nı güzelleştirmek ve kaynaklarını arttırmak için harcadığı tüm çabalara rağmen, tüm Avrupa'yı dolaşmaya ve yasalarını dikte etmeye alışkın olan Napolyon, bu küçük devlette ister istemez sıkışıp kalmıştı. Fransa'daki siyasi durum ona bir geri dönüş imkanı sunuyordu.
Napolyon'un yaşadığı bıkkınlığa, oğlunu ve karısını, sadakatsizliğini bildiği Marie-Louise'i görme umudunu yitirmiş olmanın verdiği keder de eklenmişti; bu keder, annesi ve kız kardeşinin varlığı ve Marie Walewska'nın oğluyla birlikte hızla geçip gitmesi sayesinde ancak hafifleyebilmişti. Öte yandan Napolyon, eğer onu buna iten daha güçlü başka nedenler olmasaydı, İngiliz komiser Campbell'in daimi nezareti altında tutulduğu hapishane görünümündeki değersiz krallığını herhalde terk etmezdi. Bu nedenler Fransa'nın iç durumu kadar uluslararası durumla da ilgiliydi.
Yirmi yıldan fazla süren savaşa rağmen Fransa'da sağlanan barış, yabancılar tarafından geri getirilen Restorasyonun asıl amacını ortadan kaldırmadı. Birçoğu görevden alınmış ve yarım maaşa, yani dilenciliğe indirgenmiş olan grognard'lar rejimin değişmesinden doğal olarak hoşnut değillerdi. Kariyerleri engellenmiş gibi görünen genç subaylar sabırsızdı. Eski Rejim tarafından görünüşte hor görülen imparatorluğun soyluları sessiz kaldılar ama feshedilen rejimin ihtişamına üzülüyorlardı. Hepsinden önemlisi, sürgüne gidenler uzun sürgünlerinden hiçbir şey öğrenmeden geri dönmüşlerdi ve bu tutumları, meşru yollardan edindiklerini düşündükleri mülklerin ellerinden alındığını gören ülke mallarını satın alanlar arasında korkuya yol açtı.
Kısacası, halk arasında derin bir hoşnutsuzluk yükseliyordu ve bu da eski İmparatora yeni bir lakap kazandırdı: Baba Menekşe. Bu çiçek destekçilerinin umutlarını simgeliyordu ve baharın dönüşünü müjdeliyordu. Napolyon Fransızların ruh halinden yakından haberdar ediliyordu. Fransa'dan ve kayınbiraderi Murat ile kız kardeşi Caroline'in hala hüküm sürdüğü Napoli Krallığı'ndan çok sayıda elçi kabul etti.
Bunlardan biri Fleury de Chaboulon'du ama tek değildi ve şöhretli muhatabına aktardığı bilgiler kendisinin yazdığı kadar net değildi. Yüz Gün boyunca Napolyon'un uşağı olan Cipriani anakaraya sık sık ziyaretlerde bulunmuş ve adaya, daha sonra İmparator'un Alpler üzerinden Fransa'ya dönüşünü kolaylaştıracak olan Grenoble'lu bir tüccar, eldiven üreticisi Dumoulin de dahil olmak üzere başka ziyaretçiler de gelmiştir.
Napolyon, o dönemdeki uluslararası şartlar nedeniyle kaçmaya teşvik edilmişti. Rusya, İngiliz deniz hâkimiyetine tehdit oluşturan sıcak sulara erişim arayışındaydı. Bu iki güç Asya ve Yakın Doğu'da zaten çatışma halindeydi. Ayrıca Rusya'nın Slav halklarını koruma iddiası Avusturya'nın Balkanlardaki çıkarlarıyla çatışıyordu. Prusya, Leipzig Muharebesi'ne kadar Napolyon'un müttefiki olan Saksonya Krallığı'nın ortadan kaldırılması karşılığında Polonya'nın bir kısmını Rusya'ya bırakmaya istekliydi. Ancak Avusturya, bölünmüş bir Almanya üzerindeki kontrollerini sekteye uğratacağı için bu anlaşmaya karşı çıktı.
Diplomasi oyununa acı bir şekilde yeniden dahil olmayı başaran Fransa, Napoli Bourbonlarını Murat'ın işgal ettiği tahta geri getirmek istiyordu; ancak İngilizler ve Avusturyalılar son müttefiklerine ihanet etmek istemiyorlardı. Sonunda, Viyana Kongresi'nin ışıkları ve valsleri arasında, bir tarafta Rusya ve Prusya, diğer tarafta ise Fransa'nın yanında yer aldığı İngiltere ve Avusturya olmak üzere iki düşman grup ortaya çıktı. Avrupa bir kez daha savaşın eşiğine gelmişti. Napolyon bunun farkında değildi; Viyana'dan, özellikle de Marie-Louise'e bağlı Baron de Méneval'den çok sayıda mesaj aldı; arabulucu rolü oynamayı deneyebilirdi.
Tehlikeli Bir Durumdan Çıkmak
Her halükarda başka seçeneği yoktu. Louis hükümeti Fontainebleau Antlaşması'yla verilen iki milyonluk yıllık ödemeyi yerine getirmeyi reddettiği için mali durumu daha da tehlikeli bir hal almıştı. Buna ek olarak, kraliyet hükümeti İmparator hakkında casusluk yapmaları ve hatta ona suikast düzenlemeleri için yandaşlar tuttu; barbarlarla temas halinde olan eski bir Norman Chouan olan Chevalier de Bruslart'ın bu girişimi başarısız oldu, ancak tehlike devam etmekteydi.
Napolyon'un Fransa kıyılarına bu kadar yakın olmasından endişe duyan İngiltere ise onun sınır dışı edilmesini talep ediyordu; çok yakın olduğu düşünülen Malta, Batı Hint Adaları, Azor Adaları, Avustralya ve son olarak Saint Helena'dan bahsediliyordu. Napolyon bir kaçırılma girişimine karşı bir süre direnebileceğini düşünüyordu ama elindeki zayıf imkânlarla bu direnişin ancak son bir direniş olabileceğini biliyordu.
Muhtemelen uzun zamandır Fransa'ya dönmeyi düşünüyordu. Ancak kaçışı önceden planlanmış değildi; aceleyle organize edilmişti. İmparatora yakın olanlar ve hatta aile üyeleri de dahil olmak üzere, olayın ana karakterleri son ana kadar bilgilendirilmedi. Libourne'da meşgul olan İngiliz Campbell'in yokluğundan yararlanarak, Inconstant gemisine binişi aceleyle hazırlayıp gerçekleştirdiler ve 26 Şubat 1815'te, bir Pazar günü, Napolyon ayin saatini öne çektikten sonra, annesini ve kız kardeşini Elbois'ye emanet ettikten sonra adadan kesin olarak ayrıldı. Muhafızlar, denize açılana kadar gidecekleri yeri öğrenemediler.
Bazı gözlemciler, İngilizlerin İmparator'u sınır dışı etmek için kendilerine bir bahane sağlamak amacıyla İmparator'un ayrılışını kasten kolaylaştırdığından şüpheleniyordu. Bu hipotez hiçbir zaman doğrulanmadı, ancak bazı gerçekler bunu destekleme eğilimindeydi. Özellikle de henüz kimse bilmiyorken Napolyon'un kaçtığını çevreye duyuran bir İngiliz'in Fransa boyunca atla yaptığı yolculuk.
Napolyon Golfe-Juan'a İniyor
Kader bir kez daha, küçük filosuyla Akdeniz'deki Fransız kruvazörlerinin ve bölgede seyreden İngiliz korvetinin gözetiminden kaçmayı başaran İmparator'un lehineydi. 1 Mart 1815'te, başlangıçta Napolyon'un bir yıl önce ayrıldığı Saint-Raphaël'e yapılması planlanan çıkarma, Vallauris civarında, birkaç afallamış gümrük memurunun önünde, saat iki ile yedi arasında gerçekleşti. İlk ordugâh, Bonaparte'ın genç bir subay olarak 1794'te ziyaret ettiği Golfe-Juan kıyısında kurulmuştur.
Kıyıya ilk ayak basan Yüzbaşı Lamouret'nin 30 seçkin askerin başında Antibes'e yönelik bir girişimi başarısız oldu; Elba'dan gelen 800 askerden 22'si bölgeye komuta eden Albay Cunéo d'Ornano tarafından esir alındı. Ciddi olmayan bu olay Napolyon'u Rhone vadisini almaktan vazgeçirdi; 1814'teki geçişinden beri Provence halkının düşman olduğunu biliyordu, o sırada kurtulmasını sadece bir kılık değiştirmeye borçluydu. Bu nedenle, Dumoulin'in verdiği işaretlere göre yürüyüşünü Alpler'e yönlendirmeye karar verdi. Devrimin kazanımlarının sorgulanmasından endişe duyan köylüler tarafından iyi bir şekilde karşılanabileceğini düşünüyordu. Bu rota değişikliği İmparatoru, dağlarda sürüklenmesi zor olacak iki küçük topçu silahını terk etmek zorunda bıraktı.
Napolyon Fransız topraklarına dönerken, ülkenin diğer ucunda başka bir olay meydana geliyordu. General Lefebvre Desnoëttes, kraliyet chasseurs'lerine liderlik ederek La Fère'i ve cephaneliğini ele geçirmeye çalışırken, General Exelmans da Guise ve Chauny birlikleri arasında isyan çıkarmaya çalışıyordu. Lallemand kardeşler de General d'Aboville tarafından engellenen bu çabaya dahil oldular. Kralcılar bu olayların aynı anda meydana gelmesini daha büyük bir komplonun kanıtı olarak yorumladılar.
Askeri ayaklanmanın doğrudan Gulf-Juan çıkarmasıyla ilgili olması pek olası değildir. Ayaklanmanın cumhuriyetçi çevreler tarafından, muhtemelen Fouché'nin de katılımıyla, İmparator'un otoritesini zayıflatmak amacıyla kışkırtıldığına inanılmaktadır.
"Kartalın Uçuşu"
Napolyon ve adamlarının izlediği güzergahın bir özeti şöyledir: 2 Mart'ta, 1.000 metre yükseklikte karda kamp kurdular ve yolda İmparator, ölen General Muiron'un annesine altın bir kese verdi. 3 Mart'ta, Napolyon'un XVIII. Louis tarafından görevden alınan ancak henüz yerine atanmayan kaymakamla buluştuğu Castellane'den Barrême'e, neredeyse tek sıra halinde ve karda ilerlemeye devam ettiler. 4 Mart'ta, para kutularının bir vadiye düşmesinden sonra, piskoposun kasvetli göründüğü Digne'ye varıldığında, bildiriler basıldı.
5 Mart'ta Sisteron'da, kralcı birlikler oyalanmasa ve geçidi açık bırakmasa kale ilerleyişi durdurabilirdi. Bununla birlikte, birliklerin başlangıçta karaya çıkmayı Elba adasında ikamet etmekten bıkmış olan bazı grognardların geri dönüşü zannettiklerini kabul etmek gerekir. Akşam saatlerinde Gap'a varan Napolyon burada coşkulu bir karşılama görür. Ayın 6'sında, Corps'ta, küçük birlik kendisine eşlik eden ve hatta ona katılmak isteyen çevredeki köylüler tarafından takviye edildi; Napolyon La Mure'de köprüyü yıkmayı reddeden belediye başkanını tebrik etti.
Ayın 7'sinde İmparator Napolyon, kendisini durdurmak için Grenoble'dan gönderilen birliklerin önünde, Laffrey'de tek başına ilerledi. Görevli subay birliklerine ateş emri verdi, ancak 5. hattaki askerler itaat etmeyi reddetti ve bunun yerine Napolyon için tezahürat yaptı. Albay de la Bédoyère, alayını Vizille ve Grenoble arasında takviye olarak getirerek yaklaşan birliği daha da etkileyici hale getirdi. Grenoble valisi General Marchand'ın direnme kararlılığına rağmen, kalabalığın ve askerlerin baskısı altında kapılar sonunda kırıldı.
Napolyon Grenoble'da iki gün kaldı ve buradan Marie-Louise'e bir mektup göndererek onu kendisine katılmaya davet etti; yol boyunca başkalarını da gönderdi ama nafile. İmparator 9 Mart'ta Grenoble'dan ayrılarak Bourgoin-Jallieu'ya ulaşır; burada ışıklandırılmış şehir geç saate rağmen (gece 3!) onu ayakta alkışlar. Napolyon 10 Mart'ta Lyon'a ulaştı; Artois Kontu, Orleans Dükü ve Mareşal Mac Donald, krallığın ikinci şehrini savunmak üzere XVIII. Louis tarafından gönderilmişti; geleceğin Louis Philippe'i, liberal fikirler sergilediği ve kraliyet ailesi ondan şüphelendiği için Paris'ten uzaklaştırılmıştı; prensler ve Mareşal akına karşı koyamadılar.
Napolyon Lyon'da iki gün geçirdikten sonra Marie-Louise'e bir düzine kararname ve yeni bir mektup yazdı. Ardından 13 Mart'ta Macon'a gitti ve burada bir önceki yılki çatışmalar sırasında şehrin yetersiz savunmasından duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Ertesi gün Châlons-sur-Saône'a vardı ve burada Dijon'dan gelen bir heyet kendisine kralcı belediye başkanı ve valinin görevden alındığını bildirdi.
Yüz Gün
İmparator o andan itibaren yeniden tahttaymış gibi davranır; artık bildiri ve kararname yayınlamakla yetinmez, yargıçları ve memurları görevden alır, başkalarını atar ve nişanlar verir. Kral'a kendisini demir bir kafes içinde geri getirme sözü veren Mareşal Ney'in 15 Mart'ta Autun'da toplandığını öğrenir. Ayrıca kentin kralcı yetkililerini de göreve çağırır; onları rahipler ve göçmenler tarafından kandırılmaya izin vermekle suçlar ve onları fener yakarak adaletle tehdit eder!
16 Mart'ta Avallon'da, General Girard iki yeni alayla, üç renkle döşenmiş bir şehirde onu beklemektedir. 17 Mart'ta Napolyon Auxerre'e varır ve burada Albay Bugeaud komutasındaki 14. hattı gözden geçirir. 18 Mart'ta Marie-Louise'e yeni bir mektup yazar ve Elba Adası taburunun su arabasıyla katılacağı Paris'e yürüyüşü organize eder; Muhafızlar kralı terk eder ve İmparatorun yanında toplanır. 19 Mart'ta Napolyon Sens'ten geçer.
Gece boyunca, XVIII. Louis Belçika sınırına yaklaşmak üzere Tuileries'den ayrılır. Kraliyet ordusundan geriye kalanlar bozulur; Berry Dükü'nün emrindeki askerler, Napolyon'a karşı koymakla görevlendirilir, subayları tarafından terk edilir ve Fontainebleau'da konaklayan İmparator'un tarafına geçerler. 20 Mart'ta Paris yavaş yavaş Bonapartistlerin eline geçer. Üç renkli bayrak kamu binalarına asıldı. Artık sadece büyük adam beklenmektedir. Çok geçmeden geldi ve taraftarları tarafından zaferle taşınarak Tuileries'e giriş sahnesinin tanıklarından biri olan General Thiébault, İsa'nın dirilişine tanık olduğuna inanıyordu.
Tek kurşun atmadan iktidarın yeniden ele geçirildiği bu fantastik olaydan ne gibi dersler çıkarabiliriz? Birincisi, halk tabakaları ve askerler İmparatorun dönüşünü büyük ölçüde onayladı. İkincisi, bazı istisnalar dışında, üst düzey subaylar da dahil olmak üzere ileri gelenlerin sonuç kesinleşene kadar çekingen davrandıkları ve birçoğunun Bourbonlara sadık kaldığıdır. Örneğin Marsilya'da bulunan Masséna ihtiyatlı bir beklenti içindeydi.
Tahtına geri dönen İmparator, neredeyse mutlak olan eski gücüne yeniden kavuşmadı. Önce son kralcı direnişin üstesinden gelmek zorundaydı. Çıkarma sırasında Bordeaux'da bulunan Angouleme Dükü, Fransa'nın güneyinde bir ordu kurmuştu; bu sefer kötü sonuçlandı, prens tekrar sürgüne gönderildi ve Grouchy mareşal batonunu elde etti. Napolyon daha sonra liberallerle uğraşmak zorunda kaldı; Benjamin Constant, yeni rejime demokratik bir görünüm kazandıran imparatorluk anayasasına ek yasalar hazırladı. Napolyon 1802'de yeniden kurduğu köleliği bile kaldırdı.
Halkın coşkusu, seçkinlerin isteksizliği ve art niyetleriyle tezat oluşturuyordu; rejimin evrimini onaylayan plebisit sadece göreceli bir başarıyla sonuçlandı, pek çok kişi çekimser kaldı. Ancak İmparatorun barış yanlısı protestoları düşmanlarının muhalefetini zayıflatmadı; Murat'ın, kayınbiraderinin isteklerine karşı İtalya'da düşmanlıklara uygunsuz bir şekilde başlaması, müttefiklerin moralini korumaya açıkça katkıda bulundu, ancak bu çılgınca eylem karar verici değildi. Napolyon'u kesin olarak ortadan kaldırma kararı zaten geri dönülmez bir şekilde verilmişti; Marie-Louise geri dönmeyecekti. Savaş kaçınılmazdı. İmparatorun çabaları sayesinde, yeniden kurulan ordu Haziran ayında hazırdı, ancak ulus bir bütün olarak hazır değildi. Ve Yüz Gün macerası 18 Haziran'da Waterloo meydanlarında trajik bir şekilde sona erdi.
İkinci dalganın göçmenleri her zamankinden daha kalabalık bir şekilde geri döndüler. Bonapartist bir kumpas tezi kabul gördü. Beyaz terör meşrulaştırıldı. Ney, Labédoyère, Mouton-Duvernet kurşuna dizildi; Brune ve Ramel, kralcı olduğu için fructidor'da sınır dışı edildi, deliler tarafından öldürüldü; Napolyon'un geçişi sırasında tesadüfen Grasse'da bulunan General Gazan 1830'a kadar komutadan mahrum bırakıldı ki bu, diğer pek çok kişi sürgüne gönderilmişken hafif bir cezaydı.
Yüz Gün, İmparator'un efsanesine katkıda bulundu; o güne kadar hiç olmadığı kadar popüler oldu. Ancak, 5 yıl boyunca topraklarının büyük bir bölümünün işgal edildiğini görmeye ve 700 milyon frank tazminat ödemeye mahkum edilen, 1814'te Devrim'in son fetihlerinden mahrum bırakılan mağlup Fransa için, bireysel apotheosis görünümündeki bu son düşüş, gerçek bir kitlesel felaketti.
Yüz Gün Hakkında Sık Sorulanlar
Napolyon'un Yüz Günü nedir?
Napolyon'un Yüz Günü, Napolyon Bonapart'ın Elba adasındaki sürgünden döndüğü ve Fransa'da iktidarı kısa süreliğine geri aldığı 20 Mart – 22 Haziran 1815 tarihleri arasındaki dönemi ifade eder. Bu, 1814'teki ilk yenilgisi ve tahttan çekilmesinden sonra kontrolü yeniden ele geçirmek için yaptığı son girişimdi.
Napolyon Yüz Gün sırasında neden sürgünden döndü?
Napolyon'un Yüz Günler sırasında sürgünden dönmesinin nedeni birçok faktörün bir araya gelmesiydi. Bourbon Restorasyonu'nun ardından Fransa'da siyasi istikrarsızlık hissetti ve iktidarı yeniden ele geçirmek için bir fırsat gördü. Ayrıca, ordu içinde hala sadık bir takipçisi vardı ve destek toplayabileceğine inanıyordu.
Yüz Gün'ün önemi neydi?
Yüz Gün Napolyon'un son iktidar mücadelesi olarak tarihe geçti ve Avrupa'da çatışmaları yeniden alevlendirdi. Daha önceki yenilgisine ve sürgününe rağmen Napolyon'un popülaritesinin ve etkisinin devam ettiğini göstermiştir. Bu dönem, Napolyon'un kuvvetlerinin kesin bir yenilgiye uğradığı Waterloo Savaşı ile doruğa ulaşmış ve Napolyon'un nihai olarak tahttan çekilmesine yol açmıştır.
Yüz Gün boyunca Waterloo Muharebesi'nde neler oldu?
Waterloo Muharebesi, 18 Haziran 1815'te Yüz Günler sırasında yaşanan önemli bir olaydı. Napolyon'un kuvvetleri ile Wellington Dükü ve Gebhard von Blücher liderliğindeki Avrupalı güçlerden oluşan bir koalisyon karşı karşıya geldi. Savaş Napolyon'un yenilgisiyle sonuçlanmış, hükümdarlığı fiilen sona ermiş ve ikinci ve son kez tahttan çekilmesine yol açmıştır.
Yüz Gün Fransa'daki Bourbon Restorasyonunu nasıl etkiledi?
Yüz Gün, Fransa'da XVIII. Louis yönetiminde monarşiyi yeniden tesis etmeyi amaçlayan Bourbon Restorasyonunu sekteye uğrattı. Napolyon'un dönüşü ve ardından gelen kısa saltanatı, Bourbon rejiminin meşruiyetine meydan okumuş ve Fransa'daki farklı siyasi gruplar arasında süregelen gerginliklerin altını çizmiştir.
Yüz Günler sırasında Napolyon'un yenilgisinin sonuçları neler oldu?
Napolyon'un Yüz Günler sırasındaki yenilgisi, iktidarının sonunu ve imparatorluğunun nihai çöküşünü işaret ediyordu. Bir kez daha tahttan çekilmek zorunda kaldı ve bu kez Güney Atlantik'teki uzak Saint Helena adasına sürgüne gönderildi ve 1821'deki ölümüne kadar orada kaldı.
Yüz Gün Viyana Kongresi'ni nasıl etkiledi?
Yüz Gün, Napolyon Savaşları'ndan sonra Avrupa'da istikrarı yeniden sağlamayı ve güç dengesini kurmayı amaçlayan diplomatik bir konferans olan Viyana Kongresi üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Napolyon'un dönüşü ve ardından Waterloo'daki yenilgi, siyasi ortamın yeniden değerlendirilmesine yol açtı ve kongre müzakerelerini ve sonuçlarını etkiledi.
Yüz Günler sırasında Napolyon'un dönüşüne Avrupalı güçlerin tepkisi ne oldu?
Napolyon'un Yüz Günler sırasında geri dönmesi Avrupalı güçler arasında endişe ve alarma yol açtı. Onu Napolyon Savaşları sonrasında kurulan istikrar ve güç dengesine bir tehdit olarak gördüler. Bu da hızlı bir karşılık verilmesine ve ona karşı yeni bir koalisyon kurulmasına yol açtı.
Yüz Gün'ün uzun vadeli etkileri oldu mu?
Yüz Gün, Napolyon'un iktidarının ve Avrupa meseleleri üzerindeki etkisinin kesin sonu oldu. Fransa'daki Bourbon monarşisinin konumunu sağlamlaştırdı ve Viyana Kongresi'nde alınan kararlar aracılığıyla Avrupa'da yeni bir muhafazakar düzenin kurulmasına katkıda bulundu. Yüz Gün olayları aynı zamanda Fransa'daki farklı siyasi ideolojiler arasındaki bölünme ve gerilimleri daha da pekiştirmiş ve gelecekteki siyasi çatışmalara zemin hazırlamıştır.
