Saksonlar, hem Roma sonrası Britanya'da hem de Orta Çağ Avrupa'sında önemli bir rol oynayacak erken bir Cermen kabilesiydi. Sakson ismi kabile tarafından popüler olarak kullanılan bir bıçak olan seax'tan türetilmiştir. Peki, Saksonlar kimdi ve tarihleri neydi? Nereden geldiler ve nasıl ortaya çıktılar?
Saksonların Ortaya Çıkışı
Saksonlar okuma yazma bilmediğinden, onlar hakkında bildiklerimizin çoğu bir avuç yazarın (çoğunlukla piskoposlar ve rahipler) raporlarından ve ayrıca arkeolojik araştırmalardan geliyor. Saksonlar, geç antik dönemde Roma'ya karşı mücadele eden, Roma'nın batı bölgesinde erimekte olan emperyal düzene son veren, Avrupa haritasını yeniden şekillendiren ve Avrupa uluslarını yeniden adlandıran "barbar" uluslar arasındaydı.
MÖ ilk yüzyıllardan itibaren MS 800'lere kadar Saksonlar kuzey Avrupa'nın bazı bölgelerini işgal ederek Baltık kıyılarına yerleştiler. Roma İmparatorluğu, MS 3. ve 4. yüzyıllarda uzun süreli düşüşe geçtiğinde, Sakson korsanları, Roma askeri ve donanmasının azalmış gücünden yararlandı ve Baltık ve Kuzey Denizi kıyılarına sık sık baskınlar yaptı.
Saksonların Avrupa'ya Yayılması
MS 5. yüzyılda Saksonlar, günümüz Almanya'sına, Fransa'sına ve İngiltere'ye oldukça hızlı bir şekilde genişlemeye başladı. Sakson göçmenleri, çok sayıda ve dinamiklerdi ve yakın zamana kadar (MS 410 dolaylarında) Roma kontrolü altında olan bölgede – diğer birkaç Cermen kabilesi ile birlikte – yerleşimler ve askeri üsler kurdular.
Saksonlar ve diğer Almanlar birçok Kelt ve Roma-İngiliz halkını yerinden etti. Bu insanlar batıya Galler'e taşındı ya da Bretonya'ya yerleşerek Fransa'ya geri döndü. Britanny veya Bretonya, Biscay Körfezi ile İngiliz Kanalı (günümüzde Manş Denizi) arasında bir yarımada olan kuzeybatı Fransa'nın eski dükalığıydı. Saksonlar dışında göç eden diğer Cermen halkları arasında Jütler, Frizyalılar ve Angluslar vardı. Roma sonrası Britanya'sında birkaç yüzyıl içinde gelişen o kültüre Anglosakson ismini veren Angluslar ve Sakson'un birleşmesidir.
Saksonların Düşüş Dönemi
Tüm Saksonlar İngiltere için Avrupa'dan vazgeçmiş değildi. Gelişen dinamiklerle Sakson kabileleri Avrupa'da, özellikle Almanya'da kaldı, bazıları bugün Saksonya olarak bilinen bölgeye yerleşti. İstikrarlı gelişmelerini sürdürerek Franklarla çatışmaya girdiler. Şarlman Frankların kralı olduktan sonra, bu sürtüşme savaşa dönüştü. Saksonlar, putperest tanrılara inanmayı sürdüren Avrupa'nın son halkları arasındaydı ve Şarlman, deneyebileceği tüm yollarla Saksonları Hristiyanlığa geçirmeyi çalıştı.
Şarlman'ın Saksonlarla savaşı 33 yıl sürdü ve toplamda 18 kez savaşa girdiler. Frank kralı bu savaşlarda itinayla acımasızlığını gösterdi ve nihayetinde bir günde 4.500 Sakson mahkumun idam edilmesiyle Saksonların on yıllardır gösterdiği direniş ruhunu kırdı. Sakson halkı Karolenj imparatorluğuna dahil edildi ve artık Avrupa'da hiçbir etkileri kalmadı. Fakat Saksonya Dükalığı, Saksonlar olarak kaldı.
Saksonlar Hakkında Sık Sorulanlar
Saksonlar kimlerdi?
Saksonlar, Orta Çağ'ın başlarında günümüz Almanya, Danimarka ve Hollandası'nda yaşayan bir grup Germen kabilesiydi.
Saksonların İngiliz tarihindeki önemi nedir?
Saksonlar İngiltere tarihinde, özellikle de Anglosakson dönemi olarak bilinen dönemde önemli bir rol oynamıştır. İngiliz dili ve kültürünün oluşumuna katkıda bulunan gruplardan biriydiler.
Bazı ünlü Sakson liderler kimlerdi?
Bazı ünlü Sakson liderler arasında İngiltere'yi Viking istilalarına karşı savunmakta başarısızlığıyla ünlü Kral Tedariksiz Ethelred (Æthelred) ve Viking saldırılarını başarıyla püskürten ve Sakson krallıklarının çoğunu tek bir İngiliz krallığı altında birleştiren Kral Büyük Alfred bulunmaktadır.
Saksonların başlıca başarılarından bazıları nelerdi?
Saksonlar Anglosakson döneminde sanat, edebiyat ve hukuk alanlarına önemli katkılarda bulundular. Güzel tezhipli el yazmaları, Beowulf gibi epik şiirler ve Alfred Kanunları gibi sofistike yasal kodlar ürettiler.
İngiltere'de Saksonların gerilemesine ne yol açtı?
Saksonlar, 1066'daki Norman Fethi'nin ardından (Hastings Muharebesi) İngiltere'deki güç ve etkilerini yavaş yavaş kaybettiler. Norman kralları İngiliz diline, kültürüne ve hukuk sistemine birçok değişiklik getirdi ve sonunda İngiliz toplumu Avrupa'nın geri kalanıyla daha entegre hale geldikçe Sakson kimliği kayboldu.
Sakson sosyal yapısı nasıldı?
Saksonların hiyerarşik bir sosyal yapısı vardı; en tepede krallar, ardından daha küçük soylular, özgürler ve köleler yer alırdı. Krallar genellikle soylulardan oluşan bir konsey tarafından seçilirdi ve güçleri büyük ölçüde takipçilerinin sadakatini kazanma becerilerine bağlıydı.