Çoğu insan Traianus (Trajan) Sütunu'nu en iyi bilinen Roma yapılarından biri olarak kabul edecektir. Roma'daki en iyi korunmuş ikinci zafer sütunu olmasının yanı sıra (Marcus Aurelius'unkinden sonra), aynı zamanda en eskisidir. MS 106 ve 113 yılları arasında Şamlı Apollodorus, İmparator Trajan'ın Daçya savaşlarındaki başarısını kutlamak için 38 metre yüksekliğindeki bu sütunu yapmıştır.
Ancak Traianus Sütunu, saygı duyulacak bir yapıdan çok daha fazlasıdır. Roma İmparatorluğu'nun gücünün etkileyici bir anıtıdır. Ünlü frizinde savaş, zafer ve propagandaya dair tarihi bir anlatı tasvir edilir ve erken dönem bir filme benzetilebilir. Son olarak, ünlü sütun Roma anıtsal heykel sanatının günümüze ulaşan en görkemli örneklerinden biridir ve günümüze kadar sayısız sanatçı ve mimara ilham kaynağı olmuştur.
Traianus Sütunu Roma'nın Altın Çağından Bir Anıt
Traianus (Trajan) Sütunu'nun inşa edildiği Roma'nın "Altın Dönemi" MS 2. yüzyılın başında başlamıştır. Bu dönemde Roma İmparatorluğu en parlak dönemini yaşıyordu. Romalı askerler, "Beş İyi İmparator" dan biri olan İmparator Trajan döneminde Part İmparatorluğu'nu yendikten sonra Basra Körfezi'ne ulaştılar. Dahası, Daçyalılarla yapılan iki korkunç savaşın ardından Trajan onların kudretli krallığını haritadan sildi ve bugünkü Romanya'yı Roma'nın Daçya eyaletine dönüştürdü.
Batıda Britanya ve İspanya'dan doğuda Mısır ve Mezopotamya'ya kadar uzanan Roma İmparatorluğu, İmparator Trajan döneminde çok geniş bir alana yayılmıştı. Hiç şüphesiz antik dünyanın en zorlu süper güçlerinden biriydi. Yine de hiçbir şey imparatorluğun kudretini ve ihtişamını Traianus Sütunu kadar dramatik bir şekilde temsil edemezdi.
Trajan'ın Sütunu Kendi Zaferini Anıyor
Trajan Forumu'nun görkemi azalmış olsa da (ve sütunun tepesinde duran Trajan figürü kaybolmuş olsa da), sütunun kendisi hala imparatorluk zaferinin bir kanıtı olarak durmaktadır. Trajan tarafından yönetilen Daçya seferi muazzam bir başarı olarak tasvir edilir. Roma İmparatoru Trajan, MS 101 ve 106 yılları arasında yapılan iki savaş için dokuz lejyonda on binlerce asker toplamıştır.
Trajan, antik çağda inşa edilmiş en büyük köprülerden ikisiyle Tuna'yı geçti, güçlü Daçya krallığını iki kez fethederek tarihten sildi ve kaynak zengini Daçya eyaletini Roma İmparatorluğu'na kattı. İmparator sadece bu güzel yapıyı dikmekle kalmadı; zaferi kutlamak için üzerinde Traianus Sütunu'nun bir suretinin bulunduğu sikkeler de bastırdı.
Trajan'ın Sütun Frizi Taşa Oyulmuş Bir Film
İmparatorun Daçya seferini anlatan 115 bölüm, Traianus Sütunu'nun 190 metrelik spiral frizi boyunca yaklaşık 2500 ayrı figürle gösterilmiştir. Daçyalılara karşı yapılan savaş, kronolojik sıranın tersine anlatılan iki bölüme ayrılmıştır. Birinci Daçya Savaşı frizin alt yarısında (101-102), İkinci Daçya Savaşı ise frizin üst yarısında (105-106) tasvir edilmiştir.
Roma ordusunun Tuna'yı geçişi, bir ordugâhın inşası, imparatorun adamlarına hitabı, savaştan görüntüler ve Kral Decebalus'un yakalanarak idam edilmesi tasvir edilen olaylardan sadece bazılarıdır. Taşa oyulmuş bu antik filmin ana aktörü olan İmparator Trajan en az 58 sahnede yer almaktadır.
Görkemli Anıt Adeta Bir "Propaganda Filmi"
Traianus Sütunu'nun frizlerinde tasvir edilen hikaye, ne kadar çekici görünürse görünsün, gerçekliğin sadece idealize edilmiş halidir. Daçyalılarla bir çatışma yaşanmış ve sonunda Romalılar galip gelmiştir. Savaş bizzat imparator Trajan tarafından yürütülmüştür ve savaşın yapıldığı bölge özellikle altın bakımından zengindir. Yine de Romalıların birbirlerine anlattıkları hikaye budur. Henüz kimse hikayenin Daçya tarafını aktarmamıştır. Ne de olsa Sütun öncelikle Trajan'ı ve Roma İmparatorluğu'nun zaferlerini kutlamak için inşa edilmişti.
Sütunun Sembolik Bir Rolü Vardı
Trajan ve eşinin külleri, MS 117 yılında ölümlerinin ardından Traianus Sütunu'nun kaidesindeki küçük bir odaya yerleştirilmiştir. Ölümünden sonra Trajan'a tıpkı önceki Roma imparatorları gibi bir tanrı olarak tapılmıştır. Sütunun içindeki kutsal alan ve frizindeki imparatorun devasa görüntüsü, Trajan'ın ilahi statüsünün ve imparatorluk zaferinin nihai kanıtıdır.
Trajan'ın Sütunu Muhteşem Bir Şekilde Boyanmıştı
İmparatorluk ihtişamının çarpıcı simgesi olan Traianus Sütunu, antik bir propaganda filminden fırlamış bir sahne gibiydi. Ziyaretçinin, Sütun'un inşası için para ödeyen İmparator Trajan ve imparator olarak yaptığı iyilikler hakkında düşünmesi amaçlanmıştı. Tabii bu da oldukça unutulmaz bir olaydı. Bu sütunun frizinin eskiden gösterişli tonlarda boyanmış olduğunu ve ellerinde silah tutan oyma figürlerin gerçekte metalden yapıldığını fark edememek mümkün değildir. Antik dönem izleyicisi bu sayede Daçya Krallığı'nın yenilgisinin heyecan verici öyküsünü bir kez daha yaşayabiliyordu.
Son olarak, Trajan Sütunu izole bir yapı değildi. Ulpian Bazilikası ve Trajan Tapınağı, devasa mermer sütunu çevreleyen kütüphanelerden ikisidir. Hep birlikte Trajan Forumu'nun yapıları, Trajan'ın ihtişamının kalıcı bir anıtı ve Roma İmparatorluğu'nun gücünün etkileyici bir göstergesi olarak hizmet eden muhteşem bir kompleks oluşturuyordu.
