Vikingler olarak bilinen eski insanlar Kuzey Avrupa'da bulunan İskandinavya'da ortaya çıkmıştır. Bu insanlar, geldikleri yer nedeniyle bugün batıdaki kahramanlıklarıyla ünlüdür. Ancak bu tüccar-savaşçılar aynı zamanda Doğu Avrupa'ya da gitmiş ve bugün Belarus, Ukrayna ve Rusya'nın bir bölümünü kapsayan bölgede bir orta çağ federasyonunun kurulmasına katkıda bulunmuşlardır. Kiev Rusyası adını verdikleri bu gayri resmi devletler federasyonu, 13. yüzyıldaki Moğol istilası sırasında dağılana kadar 400 yıldan fazla bir süre varlığını sürdürmeyi başardı.
Orta Çağ Rusyası'nı yöneten Viking hükümdarları
Doğudaki en eski İskandinav yerleşimleri
MS 750 gibi erken bir tarihte Doğu Avrupa'da İskandinav kolonilerinin bulunduğuna dair kanıtlar vardır, ancak Vikinglerin Kiev Rusyası'nı kurmaları dokuzuncu yüzyılın ortalarını bulmuştur. Staraya Ladoga ya da "Eski Ladoga", ilk İskandinav yerleşimleri sırasında, kuzey Rusya'daki adaşı Ladoga Gölü'nün karşısında, bugünkü Finlandiya'da kurulmuştur. Bu kentten İskandinav savaş tanrısı Odin'i tasvir eden bir tılsım da dahil olmak üzere eserler çıkarılmıştır.
Akademisyen Thomas S. Noonan'a göre, "İslami gümüş sikke veya dirhemlerin buraya getirilmesi" özellikle ilk dönem İskandinavları Ladoga'ya çekmiştir. Dokuzuncu yüzyılın başlarında İslam dirhemlerin Rusya'dan İskandinavya'ya Ladoga üzerinden düzenli geçişine göre, 840'tan çok önce Ladoga'da bir Viking varlığı vardı.
Prens Oleg topraklarını genişletiyor, başkenti Kiev'e taşıyor
Doğu Avrupa'da bazen "Varegler" ya da "Ruslar" olarak da bilinen İskandinavyalı Vikingler, 840 yılı civarında Kiev Rus'u olarak bilinen bölgede Slav kabileleri üzerinde hüküm sürmeye başladı. Bölgeyi başlangıçta üç aristokrat kardeş kontrol ediyordu.
Bölgenin 12. yüzyılda Kievli rahipler tarafından yazılmış bir kroniği olan Russian Primary Chronicle, üç yöneticiyi "en büyüğü Rurik, Novgorod'a; ikincisi Sineus, Beloozero'ya; ve üçüncüsü Truvor, İzborsk'a yerleşti" şeklinde tanımlamaktadır. Novgorod bölgesi bu Varegler nedeniyle "Rus ülkesi olarak tanındı". Rusya'ya verilen "Rus" adının, "kürek çekenler" anlamına gelen eski bir İskandinav deyiminden türetildiği iddia edilmektedir.
İki yıl içinde Rurik'in kardeşleri vefat etti. Sonuç olarak, onların topraklarını ele geçirdi ve Novgorod'u egemenliğinin merkezi yaptı. Rurik'in halefi Novgorod Prensi Oleg (Peygamber Oleg olarak da bilinir), Rurik'in ölümünden sonra 882 yılında başkenti Novgorod'dan Kiev'e taşıdı. Oleg, Kiev Rusyası'nın sınırlarını genişletmenin yanı sıra, Bizans İmparatorluğu'nun merkezi olan Konstantinopolis ile faydalı bir ticaret anlaşması kurarak zenginliğini de artırdı.
Oleg'den sonra kraliyet sancıları
Russian Primary Chronicle'ın Vikinglerin bölgedeki varlığına ilişkin tarihsel açıklaması, bölgedeki arkeolojik buluntular tarafından en azından kısmen desteklenmektedir. Chronicle'da bazı abartılı ve efsanevi unsurlar bulunmaktadır, bu nedenle tarihçiler okuyuculara bu anlatıya şüpheyle yaklaşmalarını tavsiye etmektedir.
Bu hikayelerden biri de Oleg'in sözde ölümüdür. Kronik, Oleg hayattayken yapılan bir kehanetin, atlarından birinin onu öldüreceğini öngördüğünü iddia etmektedir. Oleg kaderinden kaçmayı umarak ata hiç binmemiştir. Ancak Kiev Rus ticaretini ve topraklarını başarıyla genişlettikten sonra biraz kibirlendi ve ata binme yeteneğinden şüphe etmeye başladı. Hayvan o sırada çoktan ölmüştü, bu yüzden Oleg onun kalıntılarını buldu ve alaycı bir şekilde kafasını ezdi; yine de efsaneye göre, altından bir yılan sürünerek Oleg'i ısırdı ve onu öldürdü.
Oleg'in ardından kraliyette bir huzursuzluk dönemi yaşandı. Onun halefi, Olga ile evli olan Rurik'in oğlu Kievli İgor'du. Igor da Oleg gibi boyun eğdirdiği insanlardan haraç talep etti, ancak Oleg'den farklı olarak talepleri o kadar mantıksızdı ki bir kabile ona suikast düzenledi. Ölümünden sonra yerine karısı Olga geçti.
Bu olaydan sonra Olga'nın başına geldiği iddia edilenlerle ilgili bir hikâye belki de daha çok efsane dünyasına aittir. Olga, kocasını öldüren eski Slav Drevlian kabilesine karşı doğal olarak öfkeliydi. İddiaya göre Olga, prenslerinden biriyle evlenip evlenmeyeceğini sormak için kendisini ziyarete gelen Drevlian elçisini kandırarak diri diri gömülmesini sağlamıştır. Kroniğe göre, bir grup Drevlian bilgesini kendisini ziyaret etmeleri için çağırmış ve geldikten sonra onları bir saunada diri diri yakmıştır.
Kiev Rus dönemi sona erdi
Büyük Vladimir'in 10. yüzyılın sonlarında kontrolü ele geçirip Hıristiyanlığı getirmesinden önce Kiev Rusları çoğunlukla pagan bir toplumdu. Bizans İmparatoru ve Vladimir, din değiştirmeye yol açan bir anlaşma yaptılar. Vladimir, imparatorun kız kardeşiyle evlenmesi karşılığında Hıristiyan olmaya ve hükümdarlığını korumak için ona 6.000 adam sağlamaya söz verdi.
Asker değişimi sonucunda imparatorluk muhafızlarından oluşan seçkin bir alay olan Varangian Muhafızları kuruldu. Anlaşma aynı zamanda Bizans kültürünün Kiev Rusyası içinde yayılmasını da kolaylaştırdı. Vladimir sırasıyla okumayı ve Hristiyanlığı teşvik etmek için okullar ve kiliseler inşa ettirdi. Kiev Rus ekonomisi geliştikçe büyümeye devam etti. Vladimir'in Novgorod'daki Ayasofya Katedrali üzerinde çalışmaya başlayan oğlu I. Yaroslav (Bilge Yaroslav olarak da bilinir) döneminde, bu kültürel ve ekonomik ilerleme muhtemelen zirveye ulaştı.
Bundan sonra, Kiev Rus federasyonu iktidar için kraliyet kavgalarıyla kuşatıldı. Haçlı Seferleri daha fazla istikrarsızlık getirdi, böylece 13. yüzyılda Moğollar istila ettiğinde, Kiev Rus zayıf ve bölünmüştü ve kolayca düştü.
Bunu takiben, kraliyet aileleri arasındaki iktidar mücadeleleri Kiev Rus birliğini zora soktu. Moğollar 13. yüzyıla girdiğinde, Kiev Knezliği zayıf ve parçalanmış durumdaydı ve Haçlı Seferlerinin getirdiği daha fazla istikrarsızlığın bir sonucu olarak hızla çöktü.
