Gotlar MS 300'lerin sonlarında ve 400'lerin başlarında Roma yönetimine karşı savaş vermiş göçebe bir Cermen halkıdır. Avrupa'nın çoğunu yüzyıllar boyu kontrol eden Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünü hızlandırdılar. Gotların yükselişi Avrupa'da Orta Çağ döneminin başında yaşandı. Vizigot ismi Gotların batıdaki boylarına verilen isimken doğudakilere ise Ostrogot denildi. Vizigotların ataları 376'da Roma İmparatorluğu'nu istila etmeye çalışmış, başarılı da olmuş ve 378'deki Hadrianapolis Muhaberesi'nde galip gelmiştir.
Daha detaylı bir ek okuma:
Gotların Batıdaki Vizigot Kolu Kimdi?
Romalıları Avrupa kıtasını büyük kısmından atan Gotlar bugünkü Almanya'dan Doğu Avrupa'daki Tuna ve Don nehirlerine ve güneydeki Karadeniz'den kuzeydeki Baltık Denizi'ne kadar geniş toprakları kontrol altına aldı. 410 yılında Roma'yı yağmaladılar ve Vizigotlar artık İber Yarımadası'ndan (bugünkü Portekiz ve İspanya) Doğu Avrupa'ya kadar yayılmıştı.
I. Alarik
Gotların Vizigot boyunun, Tervingi ismini taşıyan önceki bir Got boyunun torunları olduğu düşünülür. Tervingi aslında 376'da Roma İmparatorluğu'nu ilk kez işgal eden ve 378'de Edirne'de (Adrianopolis veya Hadrianapolis ) Romalıları mağlup eden Got boyuydu. Hadrianapolis'in ardından Vizigotlar ve Romalılar, sonraki 10 senede hem ticaret ortakları oldu hem de savaştı. İlk Vizigot kralı I. Alarik 410 yılında boyunu yanına alarak bir İtalya seferi düzenledi. Beraberinde Roma'yı da yağmaladı.
Alarik ile Vizigotlar Avrupa'daki başlıca güçleri yenerek krallıklarını Galya bölgesinde (bugünkü Fransa) kurdu. Önce Roma İmparatorluğu'nun uzak bir ulusu oldular ve daha sonra bölgelerini bugünkü İspanya ve Portekiz'i kapsayacak şekilde genişlettiler. Bu iki toprağı 500'lü yılların başında Suevileri ve Vandalları yenerek ele geçirdiler. Başta Romalılarla iyi ilişkiler kurdular ve hatta onlardan koruma aldılar.
Ancak kısa süre sonra araları bozuldu ve Vizigotlar, Kral Euric'in yönetimi altında 475'te ülkelerinin tam yönetimini üstlendi. 400'lerin ortasından 700'lerin başına kadar İspanya ve Portekiz'i kapsayan İber Yarımadası'nda yaşadılar ve böylece göçebeliğe son verdiler, ta ki Müslüman Afrikalı Morolar tarafından mağlup edilinceye kadar. O ana kadar bölge Vizigot Krallığı adını taşıyordu.
İlgili: 722-1492 Reconquista: İspanya'nın Araplardan Geri Alınması
Ostrogotlar Kimdi ve Nasıl Yıkıldı?
Ostrogotlar veya doğu Gotları Karadeniz yakınında yaşadı (bugünkü Romanya, Ukrayna ve Rusya). Diğer Gotlar gibi Ostrogotlar da Roma topraklarına akın yapmayı sevmişti. Ancak bir gün karşılarında Moğol-Türk ordusu Hunları buldular. Bastırılmış olsalar da Attila Han'ın ölümüyle yeniden Roma topraklarına yayılmaya başladılar.
Ostrogot Krallığı İtalya'da MS 493 yılında, MS 526'daki ölümüne kadar kral olarak hüküm süren Büyük Teoderik'in önderliğinde kurulmuştur. Teoderik'in yönetimi altında krallık zenginleşti ve Avrupa'da kültürel ve siyasi bir merkez haline geldi. Ancak ölümünden sonra krallık gerilemeye başlamıştır.
Ostrogot Krallığı'nın çöküşüne katkıda bulunan ana faktörlerden biri, İtalya'yı kendi topraklarının bir parçası olarak geri almaya çalışan Bizans İmparatorluğu imparatoru Justinianus'un baskısıydı. Bizanslı general Belisarius Ostrogotlara karşı bir dizi sefer düzenledi ve sonunda MS 536'da Roma'yı ele geçirdi. Bu sürece Lombardlar gibi diğer oluşumlar da dahil olunca çöküş hızlandı.
İç siyasi istikrarsızlık ve Got liderliği arasındaki birlik eksikliği de krallığın çöküşünde rol oynadı. Teoderik'in ölümünden sonra halefleri aynı istikrar ve uyum düzeyini koruyamadılar. Krallık, iç iktidar mücadeleleri ve Got soyluları arasındaki çatışmalar nedeniyle zayıfladı ve bu da Bizanslıların kontrolü ele geçirmesini kolaylaştırdı.
Genel olarak Ostrogot Krallığı'nın çöküşü, Bizans güçlerinden gelen dış baskılar, iç siyasi istikrarsızlık ve Got liderliği arasındaki uyum eksikliği gibi faktörlerin bir araya gelmesinin bir sonucuydu.
İlgili:
Vizigot Yasası (Liber Iudiciorum)
Vizigot Kralı Chindasuinth 643'te Vizigot Yasası'nın hazırlanmasını emretti. Yasalar 654'te Chindasuinth'in oğlu Recceswinth tarafından genişletildi. Dikkati çeken unsur Vizigot Yasası'nın hem Gotlar hem de fethedilen Roma kökenli insanlar için eşit şekilde uygulanması kararıdır. Yasa ile Vizigot Krallığı'nda yaşayan herkes "hispani" kabul edildi ve "got" ile "roman" arasındaki ayrım bitirilmiş oldu ("Hispani" terimi zamanla İspanyol kökenli olanları ifade eden "Hispanik" sözcüğüne dönüşmüştür).
Vizigot Yasası'nda Roma, Katolik ve Cermen boy hukukunun unsurları da mevcuttu ve evlilik ile mülk mirasına dair maddeler konuldu. Yine ilgi çekici bir şekilde yasa kadın haklarına dair oldukça ilericidir: Bir kadının, kocasından veya erkek akrabasından ayrı olarak mülk miras almasına ve malvarlığını bağımsızca yönetmesine izin verilir.
Yine yasaya göre kadınlar yasal işlemlerde kendilerini temsil edebilir ve evliliklerini kendi gerçekleştirebilir. Bu yüzden Vizigot Yasası'nın bazı maddeleri krallık yıkıldıktan sonra da yaşadı. Tarihçiler, 10. yüzyılda Galiçya Krallığı için hazırlanan manastır tüzüklerinde Vizigot Yasaları'na rastladılar. Yine 700'lü yılların başında Vizigotları yenen Müslüman Moroların oluşturduğu yasanın temeli bu olmuştur.
Tarih boyunca çoğu Müslüman ulusun yaptığı gibi Morolar, Hristiyanların kendi yasalarına göre özgürce yaşamasına izin verdi ve tek şart olarak çatışmama çıkarmamasını istedi. Zaten Vizigot Yasası da bu konuda iyimserdi. Özgün Vizigot Yasası'nın 1050'de yapılmış Katalanca bir çevirisi vardır ve bugünkü Barselona bölgesinde konuşulan dilin en eski örneklerinden biridir.
Vizigotların Bıraktıkları
Vizigotlar bir krallık olarak çöktü ancak bıraktıkları bugün bir noktaya kadar hayatta. Örneğin çoğu Got boyu gibi Vizigotlar da 5. ve 6. yüzyılda Alman paganizm inancını bıraktı ve Hristiyanlığı benimsedi. O zaman Roma genel olarak Katolik (Nicean) olsa da Vizigotlar İsa'nın ilah olarak görülmediği Ariusçuluk mezhebini seçmişti. Romalılar bu yüzden Vizigotları kafir olarak gördü ancak 7. yüzyılda onlar da Katolikliğe geçti. Toledo, İspanya'da bulunan küçük Santa María de Melque kilisesi hala ayakta olan bir Vizigot yapısıdır.
Gotlar, Vizigotlar ve Ostrogotlar Hakkında Sık Sorulanlar
Vizigotlar ve Ostrogotlar arasındaki fark nedir?
Vizigotlar MS 3. yüzyılda İskandinavya'dan Doğu Avrupa'ya göç etmiş ve daha sonra Balkanlar ve İtalya'ya yerleşmişlerdir. Sonunda İspanya'da 5. yüzyıldan 8. yüzyıla kadar süren güçlü bir krallık kurdular.
Ostrogotlar ise 5. yüzyılda İtalya'ya geçmeden önce bugünkü Ukrayna ve Romanya'ya yerleşmişlerdir. Burada Büyük Theodoric'in önderliğinde MS 493'ten 553'e kadar süren bir krallık kurdular.
Gotlar kimdi ve hangi kollara ayrıldı?
Vizigotlar ve Ostrogotlar, İskandinavya'da ortaya çıkan ve Orta Çağ'ın başlarında tüm Avrupa'ya yayılan bir Cermen kabilesi olan daha büyük Gotik halkının kollarıydı.
Got halkı iki ana gruba ayrılıyordu: Vizigotlar ya da "batı Gotları" ve Ostrogotlar ya da "doğu Gotları". Vizigotlar öncelikle günümüzde İspanya ve Portekiz olan bölgeye yerleşirken, Ostrogotlar doğuya, günümüzde Ukrayna, Romanya ve İtalya olan bölgelere göç etmişlerdir.
Kaynaklar: