Üçüncü Dünya Ülkesi ifadesi 1952 yılında Fransız nüfus bilimci Alfred Sauvy tarafından ortaya atılmıştır. Bugün hala yaygın olarak kullanılmakla birlikte, muğlak ve yoruma açık yapısı nedeniyle bazen tartışmalara yol açmaktadır.
"Üçüncü Dünya" terimi başlangıçta Soğuk Savaş sırasında tarafsız kalan, ne Batı bloğunun (Birinci Dünya) ne de Doğu bloğunun (İkinci Dünya) bir parçası olan ülkelere atıfta bulunuyordu. Zaman içinde gelişmekte olan ve ekonomik olarak daha az gelişmiş ülkeleri tanımlamak için kullanılmaya başlandı.
Alfred Sauvy "Üçüncü Dünya Ülkeleri" Terimini Ortaya Attı
14 Ağustos 1952'de Fransız nüfus bilimci Alfred Sauvy, şimdiki adı Le Nouvel Observateur olan haftalık L'Observateur dergisinin sütunlarında "Üç Dünya, Tek Gezegen" başlıklı bir makale yayınladı. O dönemde dünya, ABD ile Sovyetler Birliği'ni karşı karşıya getiren Soğuk Savaş'a gömülmüştü. Alfred Sauvy, bu dünya görüşünün, az gelişmiş ülkeler olarak adlandırılan ülkeleri kapsayan üçüncü bir dünyanın varlığını yadsıdığını savundu.
Daha sonra Üçüncü Sınıf (Third Estate)'a atıfta bulunarak " Üçüncü Dünya Ülkeleri" terimini icat etti ve aşağıdaki cümleyi yazdı: "…sonuçta bu görmezden gelinen, sömürülen, hor görülen Üçüncü Dünya da, tıpkı Üçüncü Sınıf gibi, bir şey olmak istiyor".
Üçüncü Dünya bağlamında Kuzey-Güney Ayrımı
Kuzey-Güney uçurumu, daha gelişmiş Kuzey Yarımküre (Küresel Kuzey) ile daha az gelişmiş Güney Yarımküre (Küresel Güney) arasındaki ekonomik ve kalkınma farklılıklarını ifade eder. Zenginlik, teknoloji ve kaynaklardaki küresel eşitsizliklerin altını çizer.
"Üçüncü Dünya Ülkeleri" İfadesi Tartışmalara Yol Açtı
Makalenin yayınlandığı andan itibaren bu ifade dünya çapında yaygın bir şekilde benimsenmiş, ancak bazı tartışmalar da beraberinde gelmiştir. Kesin bir tanıma tekabül etmemesi, hangi ülkelerin üçüncü dünyanın bir parçası olduğunu, hangilerinin olmadığını belirlemeyi zorlaştırmaktadır.
Konuya ekonomik, demografik, siyasi ya da coğrafi açıdan yaklaşıp yaklaşmadığınıza bağlı olarak, kalkınmakta olan ülkeler ya da üçüncü dünya her zaman aynı olmayabilir. Bu ifade, özellikle medya tarafından yaygın olarak kullanılmaya devam etse de, ekonomi sözlüğünden neredeyse kaybolmuştur.
Dördüncü Dünya
1969 yılında Peder Joseph Wresinski, milliyetleri ne olursa olsun yurttaşlarıyla aynı haklara sahip olmayan en dezavantajlı bireyleri ifade etmek üzere "dördüncü dünya" terimini ortaya atmıştır.
Bağlantısızlar Hareketi Üçüncü Dünya tarihinde nasıl bir rol oynamıştır?
Bağlantısızlar Hareketi, Soğuk Savaş çatışmasında tarafsız kalmaya çalışan bir grup ülkeydi. Üçüncü Dünya ülkelerinin çıkarlarının desteklenmesinde, kalkınmalarının savunulmasında ve yoksulluk ve eşitsizlik gibi küresel sorunların ele alınmasında rol oynamıştır.
