Orta Çağ'da bir kralın refahını etkileyen pek çok unsur vardı. Sadece bir örnek vermek gerekirse, bir hükümdarın askeri gücü onun büyük bir Orta Çağ hükümdarı olarak varlığını sürdürmesini sağlardı. Bir hükümdarın dindar olması da bir başarı işareti olarak görülüyordu ve yüksek bir dini otoriteye karşı konuşmak dini değerlere küfretmekle eşdeğer görülüyordu. Orta Çağ'ın bu hükümdarları bu gereklilikleri karşıladıkları için gelmiş geçmiş en iyi hükümdarlar olarak kabul edilirler.
En Önemli Orta Çağ Kralları
İngiltere Kralı I. Richard (1189-99)
1189'dan 1199'a kadar, Aslan Yürekli Richard olarak da bilinen İngiltere Kralı I. Richard İngiltere'yi yönetti. Bununla birlikte, tarihin en ünlü Orta Çağ hükümdarlarından biri olmaya devam etmektedir. 8 Eylül 1157'de Richard, İngiltere Kralı II. Henry ve Akitanyalı Eleanor'un çocuğu olarak dünyaya geldi. Hayatta kalan ilk oğullarıdır. Eleanor ve Henry'nin Richard küçükken birbirlerinden uzaklaşmış olmaları nedeniyle, Richard gelişim yıllarının çoğunda annesiyle birlikte Fransa'da yaşadı. Richard Fransızca'da iyi iletişim kurabiliyor ve Fransız kültürüne uyum gösterebiliyordu. Fransa'nın gelecekteki kralı ve Akitanya Dükü Philip Augustus ile 1172'de düklük makamına yükseldikten sonra tanıştı.
- Konuyla ilgili: Haçlı Seferlerinin listesi ve 200 yıl süren mücadele
Philip'in Fransa Kralı olmasından yedi yıl sonra (1180'de), ilişkileri Üçüncü Haçlı Seferi'nin başlamasıyla teste tabi tutulacaktı. "Haçı almak" terimi, Richard gibi Kudüs'ü Müslüman hükümdar Selahaddin'den geri almak için haçlı seferine çıkmaya yemin eden Avrupalı soyluları ifade ediyordu.
Ancak Richard sefere hemen çıkamadı. Babasının ölümünün ardından Richard'ın İngiltere Kralı I. Richard olarak atanması, planladığı haçlı seferini geciktirdi. İngiltere kralı olduktan on ay sonra, Temmuz 1190'da nihayet haçlı seferine çıktı. Orta Çağ'ın iki devasa hükümdarının ülkeleri için savaşa gitmesi, Richard ve Philip'in birlikte haçlı seferine çıkmaları İngiltere ve Fransa'da birçok kişinin hayranlıkla izlediği bir manzaraydı.
Buna ek olarak Richard, Kutsal Topraklara yaptığı yolculukta Avrupa çapında önemli ilişkiler kurdu ki bu, herhangi bir Orta Çağ hükümdarının başarısı için gerekli olan bir şeydi. En önemli olaylarından biri Mayıs 1191'de Kıbrıs'ta Navarralı Berengaria ile evlenmesiydi. Berengaria, Navarre Kralı VI. Sancho'nun kızıydı.
Richard'ın da katıldığı efsanevi Akka Kuşatması, sahil kenti Akka'nın Haçlılar için yeniden fethedilmesiyle sonuçlandı. Ancak kutsal şehir Kudüs'ü geri almayı başaramadı. Bununla birlikte, bu gerçek Haçlı seferimizin başarısını geçersiz kılmaz. Richard 2 Eylül 1192'de Selahaddin'le Yafa Antlaşması'nı imzalayarak Hıristiyanların Kudüs'e güvenli geçişini garanti altına aldı ve Yafa ile Sur arasındaki toprakların kontrolünü Richard'a verdi. Kudüs'ü alamasalar bile, stratejik açıdan önemli bir toprağı ele geçirmeyi başardılar.
Daha sonra, Aralık 1192 ve Şubat 1194'te Richard, Kutsal Topraklar'dan dönerken Kutsal Roma İmparatoru VI. Henry tarafından ele geçirildikten sonra Almanya'daki Trifels Kalesi'ne hapsedildi. Neyse ki Richard, Hubert Walter'ı (kraliyet danışmanı) Canterbury Başpiskoposu olarak atamıştı, bu nedenle Richard yokken İngiltere'de işler yolunda gitti (Richard'ın küçük kardeşi John tarafından yönetilen bir isyanı bastırmak da dahil). Ayrıca Walter, Richard'ın fidyesini karşılamaya yetecek 100.000 mark topladı.
Mart 1194'te Richard İngiltere'ye geri döndü ve John'u çıkardığı isyanlar için affetti. Ancak uzun süre kalmadı ve o yılın Haziran ayında çoktan Kıta'ya geri dönmüştü. Beş yıl sonra, 6 Nisan 1199'da, Richard Fransa'da bir okla yaralandıktan sonra zamansız sonuyla karşılaştı. Yarası kangren olmuştu.
İyi ya da kötü, Aslan Yürekli Richard bir İngiliz hükümdarı olarak değil, bir haçlı olarak hatırlanacaktır. Teknik olarak on yıl boyunca İngiltere kralı olmasına rağmen, bu sürenin sadece altı ayını İngiltere'de ikamet ederek geçirmiştir. Büyük askeri ve bölgesel başarıları nedeniyle Richard, I. William (1066-88 arası) ve II. Henry (1154-89 arası) gibi diğer büyük hükümdarların arasında haklı olarak bu listede yer almaktadır. Ve haleflerinin çoğunun aksine, Richard hükümdarlığı sırasında İskoçya ile barışı korumayı başardı.
Fransa Kralı IX. Louis (1226-70)
Sadece Fransa Kralı IX. Louis resmi olarak bir aziz olarak tanınmıştır. Papa VIII. Boniface tarafından 1297 yılında kanonlaştırılan tek Fransız kralıdır. Birçok kişi tarafından Hristiyan bir hükümdar modeli olarak gösterilmektedir.
Fransa Kralı VIII. Louis (genellikle Aslan Louis olarak bilinir) ve Kastilya Kralı VIII. Alfonso'nun kızı olan karısı Kastilyalı Blanche'ın oğlu olan Louis, 25 Nisan 1214'te Paris yakınlarında doğdu. Louis'nin dedesi II. Philip'in ölümü Louis henüz 2 yaşındayken, babasının ölümü ise Louis henüz 12 yaşındayken gerçekleşmiştir. Taç giydiği yıl, reşit olmadığı süre boyunca iktidarda olan annesinin ona şu talimatı verdiği söylenir:
Ölümcül bir günah işlemektense ayaklarımın dibinde ölmeni tercih ederim.
Tarihçiler, 1234 yılında Provenceli Margaret ile evlendikten sonra Louis'nin bağımsız bir güç kullanmaya başladığına inanmaktadır. Bu sırada Louis'nin annesi de kıskançlık geliştirerek ikiliyi ayrı tutmak için elinden geleni yaptı. Ancak bu strateji başarısız oldu, çünkü çiftin mutlu bir evliliği olduğu ve 11 çocukları olduğu görülüyor.
Louis'nin Haçlı Seferleri'ne katılımı hükümdarlığının belirleyici bir yönüydü; hem Yedinci Haçlı Seferi'ne (1248) hem de Sekizinci Haçlı Seferi'ne (1270) katıldı. Haçlı davası için birincisi tam bir felaketti. Haçlılar 1249 Haziran'ının başlarında Mısır'a ayak basar basmaz liman kenti Dimyat'ın kontrolünü ele geçirmeye koyuldular. Nil'in periyodik yükselişi ve Temmuz ayının bunaltıcı sıcağı Haçlıların yürüyüşünü olanaksız hale getirirken, Eyyubi Sultanlığı'nın bölgeyi yakından tanıması işleri çok daha zorlaştırdı. Ancak 8 Şubat 1250'de Louis, Al Mansurah Muharebesi'nde Mısır kuvvetleri tarafından yenilgiye uğratıldı ve esir alındı.
Serbest kalması için müzakere edildi ve sonraki dört yılını Kudüs Krallığı'nda geçirdi. Bu süre zarfında IX. Louis, daha önceki Haçlı seferlerinde Haçlı krallıklarına verilen zararı onarmak için büyük yatırımlar yaptı. Ayrıca, İslam liderleriyle diplomatik geziler düzenledi. 1254'ün ilk aylarında Fransa'ya geri döndü. Louis, 1240'ların sonu ve 1250'ler boyunca Moğol Hanlarıyla, özellikle de ünlü Moğol lideri Cengiz Han'ın torunu Güyük Han'la temas halindeydi.
Louis ve üç oğlu, Paris'te toplanan bir parlamentoda haçı aldıktan sonra 24 Mart 1267'de Sekizinci Haçlı Seferi'ne çıktılar. Haçlılar 17 Temmuz 1270'te Kartaca'ya ulaştığında, kampta bir salgın hastalık baş göstermişti. Sonunda Louis'nin kendisi de 25 Ağustos 1270'te dizanteriye yenik düştü.
Aziz Louis kanonlaştırılan ilk Fransız hükümdarıdır, ancak dini bağlılığı halkını bir haçlı seferine götürmesine engel olmamıştır, bu nedenle burada haklı olarak bir yer edinmiştir. Louis'nin Hristiyan bir Orta Çağ hükümdarı modeli olduğunu ve askeri başarının o dönemde başarılı bir hükümdar için gerekli bir kriter olmadığını da belirtmek gerekir.
İskoçya Kralı I. Roibert (1306-29)
İskoçya Kralı I. Roibert daha çok Robert Bruce olarak bilinir, bu nedenle onun kim olduğunu bilmediğiniz için mazur görülebilirsiniz. İskoç tarihinin "Büyük Dava" olarak bilinen bir döneminde, Norveçli Margaret 1290 yılında 7 yaşında öldüğünde ve tahtın doğrudan bir varisi olmadığında, Robert, İskoçya Kralı I. David'in (1124-53 arası) dördüncü büyük torunu olarak soyuna dayanarak tahtta hak iddia etmiştir.
İngilizlerin 1296'da İskoçya'yı işgal etmesinin ardından Bruce, Birinci İskoç Bağımsızlık Savaşı'na derinlemesine dahil oldu. Bazen "İskoçların Çekici" olarak da bilinen İngiltere Kralı I. Edward, halkını savaşta zafere götürdükten sonra William Wallace'ı (Cesur Yürek olarak da bilinir) yakalayıp idam etmiştir.
Babası 1302'de I. Edward'a boyun eğen Robert Bruce, 1306'da babasının ölümünün ardından ailesinin taht üzerindeki hakkını elde etti. Derhal tacı kendisi için ele geçirmeye çalıştı. Ertesi yıl, 1306'da, Methven Muharebesi'nde I. Edward'ın ordusu tarafından yenilgiye uğratıldıktan sonra gizlenmeye başladı. Ancak durum uzun süre bu şekilde kalmadı. Bir yıl sonra I. Edward'ın ölümünden sonra, askeri açıdan beceriksiz oğlu yönetimi devraldı. 10 Mayıs 1307'de Bruce gizlendiği yerden çıktı ve Loudoun Tepesi Muharebesi'nde İngiliz askerlerini kolayca yendi. Bruce'un İngilizlere karşı başarısı burada başlamamıştı.
Yine de Bruce'un gerçek bir İskoç ulusal kahramanı ve gelmiş geçmiş en büyük ortaçağ hükümdarlarından biri olarak tanınması 1314 yılına kadar gerçekleşmedi. Bannockburn'de 24 Haziran 1314'te Bruce'un yaklaşık 6.000 savaşçıdan oluşan birliği, Edward II'nin 20.000 kişilik ordusuyla karşı karşıya geldi, bu nedenle ihtimaller onun lehine olmalıydı. İngiliz ordusu, İskoç kuvvetleri tarafından geri püskürtüldükten sonra birçok askerin ağır zırhları içinde boğulduğu Bannock deresine geri sürüldü. Edward'ın kaderi kesinleşmişti ama Bruce ve İskoç kuvvetleri bu sonuçtan güçlenerek çıktılar.
Arbroath Bildirgesi'nin 1320'de Papa XXII. John'a sunulmasıyla Robert resmen İskoçya Kralı I. Robert olarak tanındı. Bruce, iki yıl sonra bu kez İngiltere'ye bir başka istila başlattı ve Byland Abbey Muharebesi'nde galip geldi. Bu zaferi elde etmek için İskoçlar geleneksel savaş atlarına olan güvenlerini daha fazla piyade lehine terk ederek savaş tarihinde bir dönüm noktasına işaret ettiler.
1324 yılına gelindiğinde Robert İskoçya'nın hükümdarı olarak tanınmış ve Papalık da İskoçya'yı egemen bir ulus olarak kabul etmişti. Oğlu III. Edward yerine tahttan indirilen II. Edward, 1327 yılında paramparça bir halde öldü. Yeni hükümdar 1328 yılında, Robert'in bağımsızlığını esasen tanıyan Edinburgh-Northampton Antlaşması ile İskoçya üzerindeki tüm iddialarından vazgeçti.
Aynı yılın ilerleyen günlerinde Robert Bruce vefat etti ve oğlu II. David İskoçya Kralı oldu. I. Roibert genellikle sadece İskoçya'daki en iyi ortaçağ yöneticilerinden biri değil, aynı zamanda tarihteki en büyük Orta Çağ krallarından biri olarak kabul edilir. İskoçya'da hala ulusal bir kahraman olarak kutlanmaktadır ve en son 2018 yapımı Outlaw King filminde olmak üzere birçok edebi, sinematik ve tiyatral tasvire konu olmuştur.
İngiltere Kralı III. Edward (1327-77)
Kral Edward III, Robert Bruce'un hükümdarlığı sırasında sadece kısa bir süre krallık yaptı, ancak 1330'lardan sonra büyüdü. Edward ve Isabella'nın oğlu olan Edward, anne ve babasının 13 Kasım 1312'de ölümünden sonra Isabella ve sevgilisi Roger Mortimer tarafından büyütüldü. Edward'ın tahttan çekilmesinden sonra Isabella ve Mortimer ülkenin kontrolünü ele geçirdi ve Mortimer'in genç Edward'ı kendi tahtına karşı bir tehlike olarak gördüğü açıktı. Ancak 1330'da Edward ve yakın müttefiklerinden oluşan küçük bir grup, 19 Ekim gecesi bir tünelden Nottingham Kalesi'ne gizlice girerek Mortimer'i yakaladı. Sonunda Mortimer idam edildi ve Isabella, fiilen eve hapsedilmiş olsa da refah içinde bir yaşama mahkum edildi. Kral III. Edward mutlak gücü ele geçirmişti.
Babasının İskoçya için duyduğu endişeyi paylaşıyordu. Robert Bruce 1329'da öldüğünden ve krallığı oğlu David II'ye bıraktığından beri Edward daha güçlü bir konumdaydı. İngiliz savaşına uzun yayı (longbow) sokarak, David'in adamlarını Dupplin Moor Muharebesi'nde (11 Ağustos 1332) ve yine Halidon Tepesi'nde (19 Temmuz 1333) yenmeyi başardı. İskoç ordusunun büyük kısmı İngiliz uzun yaylıları tarafından daha onlara ulaşamadan öldürüldü.
Kuzeydeki İskoç tehdidini yatıştırdıktan sonra Edward dikkatini, İngiliz uzun yaylarının Yüz Yıl Savaşı'nda önemli bir rol oynayacağı Fransa'ya çevirdi. Sluys'daki deniz çarpışması 24 Haziran 1340'ta yapıldı ve Yüz Yıl Savaşı'nın en önemli çatışmalarından biri oldu. Edward'ın donanması Fransızlara üstünlük sağlayarak toplam 219 donanmanın 213'ünün ele geçirilmesini sağladı. Ayrıca Fransa Kralı VI. Philip'in amirallerden oluşan filosunun tamamı ya esir düşmüş ya da öldürülmüştü.
Ancak 1346'ya gelindiğinde Edward, başarıyla karşı koyduğu iki cephede çatışmayla karşı karşıyaydı. İskoçyalı II. David'in ordusu İngiltere'nin Durham kentindeki Neville's Cross'ta bozguna uğratıldı ve kendisi de esir alındı. Takip eden 11 yıl boyunca İngiliz esaretinde tutulacaktı. Bu arada Fransa'da Crécy Muharebesi'nde, sayıca 8'e 1 üstün olan İngilizler zafer kazandığında uzun yaylar değerlerini bir kez daha kanıtladı.
III. Edward'ın yönetimi sırasında, 1347'de patlak veren Kara Ölüm, Fransız ve İskoç saldırılarını bertaraf etmenin zorluklarını daha da artırdı. Edward yabancı ülkelerle bağlarını koparmaktan kaçındı çünkü bunu yapmak İngiliz ticaretini durduracaktı. Bununla birlikte, köylü maaşlarını veba öncesi seviyelere getiren tartışmalı 1351 İşçi Yasası(1381'deki Köylü İsyanı'nın habercisi) da dahil olmak üzere yasalar çıkardı.
1350'lerin başında Kara Ölüm salgınının en kötüsü geçtikten sonra Edward dikkatini Poitiers Muharebesi'nde (19 Eylül 1356) İngiltere'nin en büyük askeri başarılarından birini elde edeceği Fransa'ya yönlendirdi. Zaferin arkasındaki ana güç oğlu Kara Prens olsa da, en büyük Orta Çağ hükümdarlarından biri olarak konumunu sağlamlaştırdı.
1360'lar ve 1370'ler boyunca Edward savaştan sonra yavaşladı ve Fransız hükümdarı II. John yakalanıp İngiltere'ye nakledildi. Oğlu ve en büyük torunu 1376'da ölmüştü, bu nedenle Edward'ın torunu Richard, 21 Haziran 1377'de Edward'ın kendisi bir yıl sonra öldüğünde yerine İngiltere Kralı Richard II olarak geçti.
Edward'ın görev süresi İskoçya ve Fransa'ya karşı kazanılan askeri başarıların yanı sıra Kara Ölüm, İngilizcenin İngiltere'de hakim dil olarak yerleşmesi ve İngiltere'nin Yüz Yıl Savaşı'nın ilk yarısında galip gelen taraf olarak statüsünün kesinleşmesini de içeriyordu. Edward'ın 50 yıl 147 gün süren saltanatı, tüm İngiliz hükümdarları arasında altıncı sırada yer almaktadır.
İngiltere Kralı V. Henry (1413-22)
Bu listede yer almak bir kişinin ne kadar süre iktidarda kaldığına bağlı değildir. İngiltere'nin sondan bir önceki hükümdarı Kral V. Henry, on yıldan kısa bir süre hüküm sürmüş olsa da bu süre zarfında çok şey başarmıştır.
Henry, İngiltere Kralı IV. Henry (hükümdarlık dönemi 1399-1413) ve ilk eşi Mary de Bohun'un 16 Eylül 1386'da Galler'deki Monmouth Kalesi'nde doğan altı çocuğunun en büyüğüydü.
İngiltere Kralı II. Richard (hükümdarlığı 1377-1399) gelecekteki IV. Henry'nin kuzeniydi ve Henry sürgüne gönderildiğinde çocuğu kanatları altına aldı. Hatta Richard'a İrlanda'ya kadar eşlik etmiş ve orada Henry'nin babasının tahta geçtiğini ve İngiltere Kralı IV. Henry'nin İngiltere'ye dönüşü taç giyme törenini takip etti. Bir prens ve dük olarak bu unvanlara yükseltildi. 1400'lü yılların sonuna doğru Cornwall Yüksek Şerifliği görevini de üstlendi.
Henry kral olmadan önce orduda görev yaptı ve Owain Glyndwr'ın isyanının bastırılmasında etkili oldu. Ancak babası öldüğünde Henry hemen İngiltere Kralı V. Henry olarak atandı. Henry, büyük dedesi III. Edward'ın Fransa'ya karşı başlattığı savaşı sürdürdü. Fransa'ya yolculuğu 12 Ağustos 1415'te başladı ve 22 Eylül'de Harfleur'u aldı. Ardından, kabinesinden gelen uyarıları göz ardı ederek, birliklerini Fransa üzerinden Calais'ye yürütmeye karar verdi. Ancak ordusu Agincourt köyü yakınlarında önü kesildi ve sonuçta tarihin en ünlü savaşlarından birine yol açtı: Agincourt Muharebesi.
V. Henry'nin tüm zamanların en büyük Orta Çağ krallarından biri olarak statüsü, korkunç derecede bulanık koşullarda gerçekleşen ve zaten tükenmiş olan İngiliz ordusunu tüketen bu savaşla artmıştır. Çoğu tarihçi Agincourt'un Henry'nin en iyi askeri zaferi olduğu ve Yüz Yıl Savaşı'nda İngilizlerin kazandığı zaferler arasında Crécy ve Poitiers'den sonra üçüncü sırada yer aldığı konusunda hemfikirdir.
Ancak Henry'nin yönetimi ve başarıları sadece geçiciydi. Fetihleri ona Fransa tahtı üzerinde meşru bir hak kazandırdı, ancak taç giyemeden öldü. Henry 31 Ağustos 1422'de 35 yaşında, muhtemelen hastalık nedeniyle hayata veda etti. Oğlu, geleceğin İngiltere Kralı VI. Henry, o sırada sadece birkaç haftalık olduğundan, kardeşi Bedford Dükü John'u onun adına Fransa naibi olarak atadı.
Bu listedeki varlığı, Yüz Yıl Savaşı sırasında İngiliz davası için elde ettiği kesin zaferlerle güvence altına alınmıştır. Tüm zamanların en büyük Orta Çağ hükümdarlarından biri olarak Shakespeare'in birçok oyununda da yüceltilmiştir.
