Güneş Sistemi'nin Özellikleri, Oluşumu ve Gezegenleri

Güneş Sistemi, Samanyolu Galaksisi'ndeki çok küçük bir sistemdir. Güneş'in, gezegenlerin ve insanlığın evinin bulunduğu yer burası. Gezegenler, uydular, kuyruklu yıldızlar, Güneş ve halkalı dünyalar bu sistem içerisinde toplanmış durumda. İnsanlığın doğuşundan bu yana gökyüzünü izliyoruz. Daha önce gözlemlediğimiz birçok nesnenin şimdi uzay araçlarıyla yanına yaklaşmaya başladık.

Güneş Sistemi Ne Zaman Oluştu?

Güneş Sistemi hakkında öğrendiğimiz bilgiler Güneş'in ve gezegenlerin nasıl ortaya çıktığını ve geliştiğini anlamamızı sağladı. Her şey 4,5 milyar yıl önce meydana gelmeye başladı. Bugün uzayda gördüğümüz cisimler gaz ve toz bulutundan oluşuyor. Sonuç olarak ortaya Güneş ve onun etrafında dönen gezegenler çıktılar. Yıldız ve gezegenlerin doğumundan artakalanların kuyruklu yıldızları ve gök taşlarını oluşturduğuna inanılıyor.

Her yıldız gibi Güneş de ölecek. Bundan 5 milyar yıl sonra Güneş yaşlanarak genişlemeye başlayacak ve Dünya gibi yakınında bulunan nesneleri yutacak. Ardından kendi içine çökerek küçülecek ve neredeyse yok olacak. Yıldızların doğumunu ve ölümünü anlattığımız buradaki yazımıza göz atabilirsiniz.

Güneş Sistemi'nin Keşfi

İnsanlar teleskopla gökyüzüne bakmaya başlamadan önce gördükleri her şeyin birer yıldız olduğuna inanıyordu. Güneş'in etrafında dönen organize bir sistem düşüncesi henüz yoktu. Parlayan bu nesnelerin tanrılar ya da insanüstü varlıklar olduğuna inanıldı. Hareketlerinin insan yaşamları üzerinde etki sahibi olduğu düşünüldü. Bilimsel gözlemlerdeki gelişmeler ile bu fikirler geride kaldı.

Galileo Galilei bir gezegene teleskopla bakan ilk astronom olmuştur. Galileo'nun gözlemleri Dünya'nın her şeyin merkezinde olduğu düşüncesini değiştirdi. İnsanlığın uzaydaki yerini anlamasını sağladı. Bu gelişmenin ardından birçok erkek ve kadın astronom gezegenleri, onları çevreleyen uyduları, gök taşlarını ve kuyruklu yıldızları bilimsel yöntemlerle gözlemlemeye başladı. Günümüzde Güneş Sistemi büyük ölçüde uzay araçları tarafından izleniyor. Peki gezegen bilimciler ve astronomlar bugüne kadar Güneş Sistemi hakkında neler öğrendi?

İlgili

Anne Karnındaki Çocuk Ultrason Taramasını Hisseder mi?

Okyanusun Ne Kadarı Keşfedildi?

Akıllı Kedi Barınağı Yapay Zeka ile Çalışıyor

Güneş Sistemi Gezegenleri

Güneş Sistemi maceramız Güneş'in kendisiyle başlıyor. Güneş tüm sistemin kütlesinin yüzde 99,8'ini oluşturmakta. Ondan sonra gelen Jüpiter gezegeni ikinci en büyük nesne ve geri kalan gezegenlerin toplam kütlesinden 2,5 kat daha ağır.

Güneş Sistemi'nde Güneş'e en yakın dört gezegen Merkür, Venüs, Dünya ve Mars'tır. Merkür kraterli ve küçük olmasıyla biliniyor. Venüs ise bulutlarla çevrilidir ve bu nedenle Dünya'nın İkizi adı verilir. Dünya sulak ve ılımanken Mars kızıllığıyla tanınıyor. Bu dört gezegene kayalık ya da karasal gezegenler denilmektedir ve en büyüğü Dünya'dır.

Halkalı Satürn, Jüpiter, mavi Uranüs ve Güneş'e en uzak gezegen Neptün "gaz devleri" olarak biliniyor. Uranüs ve Neptün o kadar soğuk ki neredeyse baştan sona buzla kaplıdır ve "buz devleri" adını alırlar.

Güneş Sistemi'ndeki Cüce Gezegenler

Güneş Sistemi'nde beş cüce gezegen var. Bunlar Eris, Makemake, Haumea, Ceres ve Plüton olarak sıralanıyor. Güneş Sistemi'nin biraz dışında bir ya da iki cüce gezegen daha olduğu düşünülüyor ancak henüz detaylı resimleri alınamadı. Plüton, New Horizons misyonu adı altında 14 Temmuz 2015'te ziyaret edildi. O zamandan beri "2014 MU69" adında başka bir gezegene doğru yaklaşıyor.

Güneş Sistemi'nin kuşakları

Güneş Sistemi'nin en ucundaki Neptün geçildiğinde karşımıza en az 200 cüce gezegen daha çıkıyor. Bu bölgeye Kuiper Kuşağı denilmektedir. Güneş'e çok uzak olduğundan içindeki her şeyin buzlu ya da donmuş olduğu düşünülüyor. Oort Bulutu, Güneş Sistemi'nin en dış bölgesindedir. Burada geniş gezegenler bulunmuyor. Çok sayıda donmuş nesne ile dolu ve bu nesneler Güneş'e yakın geçerken kuyruklu yıldız oluyorlar.

Mars ile Jüpiter arasında kalan alana Asteroit Kuşağı deniliyor. Çok sayıda kaya parçasına sahip ve bazıları şehir büyüklüğüne ulaşmakta. Gezegenler meydana gelirken geriye kalmış artıklar olduklarına inanılıyor.

Güneş Sistemi'ndeki Uydular

Güneş Sistemi'nde çok sayıda uydu var. Sistemde bulunan sekiz gezegen arasında uydusu olmayan gezegenler Merkür ve Venüs'tür. Dünya'nın bir, Mars'ın iki, Neptün, Uranüs, Satürn ve Jüpiter'in ise düzinelerce uydusu var. Güneş Sistemi dışındaki donmuş uyduların iç kısımları sulu okyanuslarla doludur.

Güneş Sistemi'ndeki Halka Oluşumlar

Halkalı gezegenler Uranüs, Neptün, Satürn ve Jüpiter'dir. Ancak astronomlar Chariklo asteroti ile Haumea cüce gezegenin etrafında da halkalar olduğunu keşfettiler. Bu halka Haumea'da çok daha seyrek.

Güneş Sistemi'ndeki Gezegenlerin Birbirine Uzaklığı

Güneş Sistemi'nde gezegenler arasındaki mesafe eliptik yörüngeleri nedeniyle değişkendir. Aşağıdaki tabloda sekiz gezegen ve aralarındaki ortalama mesafe gösteriliyor. "AU" astronomik birim demek ve Güneş'ten Dünya'ya olan mesafeye işaret ediyor. 1 AU, 149.600.000 km'dir.

Güneş Sistemi Hakkında Sık Sorulan Sorular