Günümüzde hala hayvan, özellikle de köpek, kedi ve hamster gibi evcil hayvanların ticaretini yaptığımız göz önüne alındığında, bu ilk başta çok garip gelmeyebilir, ancak Maya kültürünü de dahil ettiğinizde, işler çok farklı bir hal alıyor. Bu kavramı idrak etmeye başlamak için hayvan evcilleştirmenin kökenlerini incelemek gerekir. İnsanoğlu, Homo sapiens'ten önceki birçok hominin türünün avlanarak beslendikleri için çoğunlukla etobur olduklarını biliyor, ancak gelişim gösterdikçe hayvanları yetiştirmek ve beslenmek için evcilleştirmeyi de öğrendik.
Hayvan evcilleştirme
Yaklaşık 9000 yıl önce evcilleştirilen ilk hayvan domuzdu. Nüfus arttıkça, onları ayakta tutacak kadar av hayvanı bulmak giderek zorlaştı ve bu da evcilleştirmeyi birçok kültürün ayakta kalabilmesinde çok önemli bir faktör haline getirdi. Mahsul yetiştirmek ya da ilkel çiftliklerde hayvan yetiştirmek gibi farklı seçenekleri araştırmak mantıklı görünüyordu.
Arkeologlar bunu uzun zaman önce yaşamış hayvanların kemiklerine bakarak söyleyebiliyorlar. Ne kadar çok karbonatlı izotop varsa, hayvanların sadece sebze yemiş olma olasılığı o kadar yüksektir. Bu da muhtemelen çiftliklerde yetiştirildikleri anlamına geliyor. Karbonatlı izotop sayısının düşük olması, yabani bitkilerle beslendikleri anlamına gelir ki bu da evcil hayvan olarak yetiştirilmedikleri anlamına gelir.
Çok uzak geçmişi tartışırken alışılageldiği üzere, bilimsel anlayışımızdaki mevcut düzey ve teknolojik atılımların bize sunduğu araçlar göz önüne alındığında, anlayışımızda ancak mümkün olan en iyi tahminleri yaparak kapatabileceğimiz önemli boşluklar vardır. Günümüzde ve gelecekte gelişmeye devam ettikçe, daha fazla şey öğreneceğiz.
Maya Kültürü
Guatemala'daki bir arkeolojik alanda ortaya çıkarılan iskelet kalıntıları, Mayaların evcil hayvanları evcilleştirmesi ve kullanmasına ilişkin yeni bilgiler sağladı. Burada bulunan köpek ve kedi kalıntılarının yaklaşık M.Ö. 700 yılına ait olduğu düşünülmektedir. Antik tarihçilere göre, hayvan kurban etme Maya toplumunun önemli bir bileşeniydi ve insanlara güven duygusu aşıladığı düşünülüyordu. Arkeologlara göre, kedi ve köpek gibi evcilleştirilmiş hayvanlar muhtemelen bu alanda kurban ediliyordu.
Diğer Maya arkeolojik buluntuları, Maya halkının kapsamlı bitki yetiştiriciliği ile uğraşması nedeniyle Maya diyetinin çoğunlukla meyve ve sebzelerden oluştuğunu göstermektedir. Bu da bizi hayvanların büyük olasılıkla tüketimden ziyade ayinsel kurban için değiş tokuş edildiğine inandırıyor. Bu onların dininin büyük bir parçasıydı. Bir ruhu vermekten çok, o kişinin ya da hayvanın kanını vermek söz konusuydu. Maya hiyeroglifleri bu dini uygulamaların çoğunu göstermektedir.
"Ritüelleştirilmiş kurban genellikle dini ya da siyasi liderlerin yumuşak bir vücut parçasını, çoğunlukla dil, kulak ya da sünnet derisini delmesi ve kanı doğrudan putun üzerine sürmek ya da daha sonra yakılmak üzere kağıt üzerinde toplamak suretiyle halka açık bir şekilde gerçekleştirilirdi."
(Joyce ve diğerleri 1991.)
Tüm bu bilgilere rağmen, Maya kültüründe hayvanların kurban edilmesi için "uygun" bir neden belirtmek için hala birçok eksik parça var, ancak Mayalar tarafından yapılan ticaretin büyük bir kısmının evcilleştirilmiş hayvanlardan oluştuğunu biliyoruz ve topladığımız ampirik kanıtlardan bu hayvanların tüketim için kullanılmadığına inanılıyor.
